οι κλαδικές συμβάσεις στο απόσπασμα

Έχουμε γράψει ή σχολιάσει παλιότερα, για τον τρόπο με τον οποίο η παράκαμψη των κλαδικών συμβάσεων οδηγεί σε ουσιαστική κατάργηση κάθε συλλογικής σύμβασης, και για το πόσο σημαντική είναι,  κατά συνέπεια, η παραπέρα ενδυνάμωση των ταξικών κλαδικών σωματείων. Ήταν μάλιστα το βασικό σημείο, στο οποίο έχει γίνει και μία ιδεολογική-πρακτική αντιπαράθεση με τον "συντονισμό πρωτοβάθμιων" που θεωρούμε πως η οργανωτική του φιλοσοφία, προωθεί (ανεξάρτητα από προθέσεις) τις εργοδοτικές μεθοδεύσεις για ουσιαστική κατάργηση των κλαδικών συμβάσεων-σωματείων.
Ακολουθεί ρεπορτάζ του "ριζοσπάστη", που δίνει με έναν αρκετά γλαφυρό τρόπο, το τι ακριβώς σημαίνει πρακτικά η παράκαμψη των κλαδικών συμβάσεων για τους εργαζόμενους, από τις "ενώσεις προσώπων"*, και μάλιστα σε μία εταιρεία η οποία βρίσκεται σε φάση εξαγωγικής ανάπτυξης!
*Πρακτικά ως "ένωση προσώπων" μπορεί να οριστεί κάθε ομάδα εργαζομένων που στήνεται από τον εργοδότη προκειμένου να "διαπραγματευτεί" μαζί του εξ' ονόματος όλων των εργαζόμενων, συμβάσεις που υπολείπονται των κλαδικών-συλλογικών.

Σφαγιάζουν εργατικά δικαιώματα με εργαλείο τις «Ενώσεις Προσώπων»

Χαρακτηριστικές οι εξελίξεις στον όμιλο γαλακτοβιομηχανίας «Αφοι Σαράντη» (ΟΛΥΜΠΟΣ, ΤΥΡΑΣ, ΡΟΔΟΠΗ ΑΕ), όπου με μια κατασκευασμένη από την εταιρεία «Ενωση Προσώπων» υπογράφουν επιχειρησιακή σύμβαση με μειώσεις μισθών, κατάργηση 8ωρου και χτύπημα των ασφαλιστικών δικαιωμάτων

«Φάμπρικα» στήνουν οι εργοδότες, με σκοπό να χτυπήσουν τις εργατικές κατακτήσεις και δικαιώματα. Αξιοποιώντας το σύνολο της αντεργατικής νομοθεσίας και το «μαύρο μέτωπο» συγκυβέρνησης ΠΑΣΟΚ - ΝΔ - ΛΑ.Ο.Σ. και τρόικας, η εργοδοσία επιτίθεται με σφοδρότητα στους εργάτες. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της εργοδοσίας στον όμιλο γαλακτοβιομηχανίας «Αφοι Σαράντη», που επέβαλε επιχειρησιακή σύμβαση που προβλέπει μείωση μισθών από 10% έως 40%, τσάκισμα των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων, κατάργηση του 8ωρου (μέσα απ' τη συνολική διευθέτηση του χρόνου εργασίας), χτύπημα των ασφαλιστικών δικαιωμάτων καθώς και ένταση της εργοδοτικής επιθετικότητας. Η όλη επίθεση γίνεται με όχημα τη σύσταση Ενωσης Προσώπων, μέσω της οποίας προωθεί την υπογραφή επιχειρησιακής σύμβασης. Η Ενωση Προσώπων συστάθηκε με πρωτοβουλία της εταιρείας και πρωτοστατούν σ' αυτήν δύο κορυφαία στελέχη της.

Ο όμιλος Αφοι Σαράντη (περιλαμβάνει τις εταιρείες ΟΛΥΜΠΟΣ, ΤΥΡΑΣ, ΡΟΔΟΠΗ), είναι απ' τους μεγαλύτερους και πλέον αναπτυσσόμενους στον κλάδο του γάλακτος, τροφίμων και ποτών, με εκατοντάδες εργαζόμενους και οι εξελίξεις σε αυτόν επηρεάζουν το σύνολο των εργαζομένων όχι μόνο του κλάδου, αλλά και γενικότερα. Συνολικά, ο όμιλος απασχολεί περίπου 700 εργάτες. Στην εταιρεία ΟΛΥΜΠΟΣ εργάζονται στο εργοστάσιο της Λάρισας περίπου 130 εργάτες και στα παραρτήματά της (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Βόλος, Κρήτη, Λαμία, κ.ά.), άλλοι 220 εργάτες. Στην ΤΥΡΑΣ, στα Τρίκαλα, έχει άλλους 250 εργάτες και στη ΡΟΔΟΠΗ ΑΕ (Ξάνθη), άλλους 100 εργάτες.

Η επιχειρησιακή αυτή σύμβαση θα αποτελέσει μπούσουλα τόσο για τα εργοστάσια του κλάδου, όσο και συνολικά, αφού μέσα απ' αυτή πετυχαίνει μια σειρά από στόχους με κυριότερο τη μεγαλύτερη δυνατή μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης. Ταυτόχρονα, όμως, έχει πολλαπλή στόχευση, αφού μέσα απ' τη σύσταση της Ενωσης Προσώπων, επιδιώκει ν' αποκόψει τους εργάτες απ' τα κλαδικά τους συνδικάτα, να εμποδίσει, δηλαδή, τη συσπείρωση των εργαζομένων σε κλαδικό επίπεδο, γνωρίζοντας πως η αλληλεγγύη και η ενωμένη πάλη των εργατών ανά κλάδο, είναι η μόνη που μπορεί να δώσει απάντηση στην ένταση της εργοδοτικής επιθετικότητας. Γνωρίζει πως με αυτόν τον τρόπο, αν δηλαδή ξεκόψει τους εργάτες απ' τα διπλανά τους εργοστάσια, θα περάσει πιο εύκολα τα αντεργατικά της σχέδια.

Η επιχειρησιακή σύμβαση και τι προβλέπει

Σε έγγραφο με ημερομηνία 29 Νοέμβρη (σ.σ. αυτό που εμφανίζουν ως Πρακτικό της Γενικής Συνέλευσης της Ενωσης Προσώπων, παρά το οτι δεν αναφέρεται ούτε σε ποιο χώρο έγινε η συνέλευση, ούτε τίποτα άλλο σχετικό) αναφέρεται όλη η επιχειρησιακή σύμβαση, την οποία θα υπογράψει η Ενωση με την εργοδοσία και η οποία «θα προβλέπει μειώσεις μισθών και διευθέτηση του χρόνου εργασίας, με ταυτόχρονη διατήρηση όσο το δυνατόν περισσότερων θέσεων εργασίας».
Από το «Προοίμιο» ακόμη της επιχειρησιακή σύμβασης, αναφέρεται: «Τα μέρη (σ.σ.: η εργοδοσία και η ένωση προσώπων με τα μέλη της), σε μια προσπάθεια προσαρμογής της εταιρείας στις συνθήκες της αγοράς μεσούσης της γενικευμένης οικονομικής κρίσης που σοβεί τόσο στο παγκόσμιο στερέωμα όσο και, κυρίως, στη χώρα μας, και επιθυμώντας να συμβάλουν στην αύξηση της εταιρείας, επιθυμούν τη σύναψη της παρούσας επιχειρησιακής συλλογικής σύμβασης». Δηλαδή, καλεί τους εργαζόμενους να ...προσαρμοστούν στις απαιτήσεις της εταιρείας, προκειμένου να «συμβάλουν» στην ανάπτυξη της εταιρείας εν μέσω καπιταλιστικής κρίσης. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ορίζει πως η νέα επιχειρησιακή σύμβαση είναι «αορίστου χρόνου» με έναρξη ισχύος από 1/1/2012. Αυτό σημαίνει πως οι εργάτες θα εξακολουθούν να είναι δέσμιοι αυτής της επιχειρησιακής σύμβασης επ' αόριστον!
Συγκεκριμένα, στην επιχειρησιακή σύμβαση:
ΜΙΣΘΟΣ ΑΝΕΙΔΙΚΕΥΤΟΥ ΕΡΓΑΤΗ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ: -- Στο Αρθρο 2, ορίζει πως οι αποδοχές των εργαζομένων «μειώνονται στα προβλεπόμενα από την ισχύουσα Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΕΓΣΣΕ) 2010 - 2012 όρια, αναλόγως της προϋπηρεσίας και των προσωπικών συνθηκών (οικογενειακή κατάσταση κ.λπ.) εκάστου εργαζόμενου». Αυτό σημαίνει δραστική μείωση των μισθών των εργαζομένων. Οπως μας λέει ο Κώστας Λιαπάτης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Γάλακτος - Τροφίμων - Ποτών, η κλαδική σύμβαση είναι κατά 16,2% πάνω από την ΕΓΣΣΕ. Επιπλέον, ιδιαίτερα στους παλιούς εργαζόμενους αυτό σημαίνει δραστική μείωση των μισθών, αφού καταργούνται μια σειρά από 3ετίες (σ.σ.: στην ΕΓΣΣΕ προβλέπονται 5 3ετίες, ενώ στην κλαδική Σύμβαση 10 3ετίες). Οι δραστικές αυτές μειώσεις θα ποικίλλουν από 10% έως 40%, ανάλογα, σε κάθε εργαζόμενο, όπως μας εξηγούν οι συνδικαλιστές. Επιπρόσθετα, σε αυτήν την επιχειρησιακή σύμβαση εντάσσονται και μια σειρά από εργάτες του κλάδου, που όμως είχαν άλλες κλαδικές συμβάσεις (π.χ. λογιστές, χειριστές, φύλακες, πρακτικοί μηχανικοί όπως θερμαστές και ηλεκτρολόγοι κλπ.), οι οποίοι θα υποστούν μειώσεις περίπου 40%.
ΔΕΚΑΩΡΗ ΔΟΥΛΕΙΑ: -- Στο Αρθρο 3, με τίτλο «Διευθέτηση του χρόνου εργασίας», προβλέπεται πως από το Μάρτιο ως τον Αύγουστο κάθε έτους, οι εργαζόμενοι «θα παρέχουν εργασία δέκα ωρών ημερησίως κατ' ανώτατο όριο». Μάλιστα, προβλέπει πως επειδή δε χρειάζεται να δουλεύουν όλοι οι εργάτες 10 ώρες, «η αυξημένη εργασία θα παρέχεται εναλλάξ με βάρδιες ανά εβδομάδα», έτσι ώστε όλοι οι εργάτες να πραγματοποιούν τις ίδιες ώρες αυξημένης απασχόλησης. Αντίστοιχα, από το Σεπτέμβρη έως το Φλεβάρη, η εργασία θα μειώνεται είτε με την παροχή ημερών αδείας (ώστε για κάθε 8ωρο υπερωριακής απασχόλησης να αντιστοιχεί μια ημέρα άδειας) είτε με μειωμένο ωράριο, είτε με συνδυασμό των δύο παραπάνω. Πρόκειται για ιδιαίτερα κρίσιμη εξέλιξη, αφού με αυτόν τον τρόπο η εργοδοσία πετυχαίνει μια πάγια απαίτησή της, δηλαδή, την κατάργηση του σταθερού ημερήσιου χρόνου εργασίας.

«Να συσπειρωθούμε στο σωματείο μας»

Τα όσα συμβαίνουν στον όμιλο Σαράντη δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό, αλλά αφορούν όλους τους εργάτες του κλάδου. Η επίθεση θα μεταφερθεί σε μια σειρά εργοστάσια του γάλακτος, των τροφίμων και των ποτών, αλλά και στους άλλους κλάδους. Καθόλου τυχαία, αυτήν την περίοδο, εξελίσσεται μια οργανωμένη επίθεση απ' τους εργοδότες του κλάδου. Στην Coca-Cola με τις «εθελούσιες εξόδους» (σ.σ.: απολύσεις), στον όμιλο της PEPSICo (PEPSI, TASTY, ΗΒΗ Λουτρακίου) με το κόψιμο επιδομάτων και τις γενικότερες μειώσεις μισθών, στον ΚΑΤΣΕΛΗ με την απληρωσιά, στην ΑΓΝΟ, τη ΜΕΒΓΑΛ, τη BoFrost και τον όμιλο Φιλίππου (ΦΑΓΕ, ΕΒΓΑ) με τις απολύσεις. Η Ομοσπονδία του κλάδου και οι ταξικές δυνάμεις ήδη πρωτοστατούν για την απόκρουση της επίθεσης πετυχαίνοντας και νίκες.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το κλαδικό Συνδικάτο Γάλακτος - Τροφίμων - Ποτών νομού Λάρισας καλεί τους εργαζόμενους να βγάλουν τα συμπεράσματά τους: «Τώρα προχωράνε σε δραστική μείωση των μισθών μας. Σε λίγο καιρό θα μας απολύουν για να προσλαμβάνουν νέους εργαζόμενους με 590 ευρώ μεικτά. Είναι πλέον καιρός να απαλλαγούμε απ' το φόβο για να ζήσουμε με αξιοπρέπεια εμείς και οι οικογένειές μας, όπως αξίζουμε, αφού εμείς παράγουμε τον πλούτο που καρπώνονται εξ ολοκλήρου οι εργοδότες μας». Και συμπληρώνει: «Δεν έχουν άλλο δρόμο. Να συσπειρωθούμε στο σωματείο μας και να διαλύσουμε άμεσα την Ενωση Προσώπων που είναι δημιούργημα των εργοδοτών μας».

    

Στο στόχαστρο και οι ασφαλιστικές εισφορές

Το έγγραφο της ΤΥΡΑΣ με την υπογραφή του προέδρου της Δ. Σαράντη αποκαλύπτει τους συνολικούς σχεδιασμούς της εργοδοσίας. Ιδιαίτερη σημασία έχει το σημείο «Γ.α», όπου φαίνεται η επίθεση στις ασφαλιστικές εισφορές.

Τα όσα όμως συμβαίνουν στον «ΟΛΥΜΠΟ» είναι μέρος της εργοδοτικής επιθετικότητας του ομίλου «Αφοί Σαράντη». Υπενθυμίζουμε πως τα ίδια συμβαίνουν και στη «ΡΟΔΟΠΗ ΑΕ», αλλά και στην «ΤΥΡΑΣ».Ιδιαίτερα στην «ΤΥΡΑΣ», ένα έγγραφο με την υπογραφή του προέδρου της εταιρείας Δημήτρη Σαράντη φανερώνει και το συνολικό αντεργατικό σχεδιασμό σε επίπεδο ομίλου. Σε αυτό αποκαλύπτεται το ολοκληρωμένο σχέδιο της εργοδοσίας και αναφέρει:
-- Οτι για το 90% των εργαζομένων της επιχείρησης η μείωση του «εταιρικού κόστους» (σ.σ.: έτσι αντιλαμβάνεται η εργοδοσία το μισθό των εργαζομένων) θα είναι της τάξης του 10%. Για τους υπόλοιπους εργαζόμενους, «οι μειώσεις θα είναι μεγαλύτερες και έως του επιπέδου που η αγορά τις αξιολογεί αυτή τη στιγμή». Εδώ η εργοδοσία αφήνει ορθάνοιχτο το ενδεχόμενο σε μια μελλοντική στιγμή να ρίξει τους μισθούς ακόμη και κάτω από την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΕΓΣΣΕ), αν αυτό το αξιολογεί η ...αγορά (σ.σ.: δηλαδή ο ίδιος ο εργοδότης).
-- Αναφερόμενη, μάλιστα, στα «πλεονεκτήματα» που δημιουργεί η εξίσωση των αποδοχών με την ΕΓΣΣΕ, σημειώνει πως κατ' αυτόν τον τρόπο «οι ασφαλιστικές εισφορές θα είναι στο ελάχιστο και θα είναι επιλογή του εργαζόμενου για το πώς θα εισπράξει την υπόλοιπη διαφορά πάντα με νόμιμο τρόπο». Κατ' αυτόν τον τρόπο βάζει στο στόχαστρο και τις ίδιες τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για την ίδια την ασφάλιση, αλλά και τη συνταξιοδότησή τους, με τη μείωση στο ελάχιστο των εργοδοτικών εισφορών.
Το δεύτερο «πλεονέκτημα» είναι ότι οι νεοπροσλαμβανόμενοι θα προσλαμβάνονται με βάση την ΕΓΣΣΕ. Δηλαδή, με 16,2% λιγότερες αποδοχές απ' ό,τι προσλαμβάνονταν μέχρι τώρα οι εργάτες του κλάδου βάσει της κλαδικής σύμβασης. Ωστόσο, η εργοδοσία έχει τη δυνατότητα - και είναι βέβαιο ότι θα την αξιοποιήσει - να προσλαμβάνει νέους εργάτες με βάση τα προγράμματα απορροφητικότητας των νέων εργαζομένων, που σημαίνει ...592 ευρώ μεικτά. Ετσι είναι σχεδόν σίγουρο ότι ο εργοδότης θα απολύει παλιούς εργαζόμενους και θα προσλαμβάνει στη θέση τους «νέους εργαζόμενους», ρίχνοντας το μισθολογικό κόστος κατά τα περίπου 2/3.
Το τρίτο, κατά την εργοδοσία, «πλεονέκτημα» είναι πως «το διευθυντικό δικαίωμα μεγαλώνει» και κατ' επέκταση «οι αμοιβές θα προσδιορίζονται από τη διοικητική πυραμίδα με βάση την αρχή της αποτελεσματικότητας προς το κόστος»! Δηλαδή, όποιος δεν είναι «αποτελεσματικός» (κατά τα πρότυπα της εταιρείας), θα μειώνεται ο μισθός του. Η δε «αύξηση» του διευθυντικού δικαιώματος παραπέμπει ευθέως στην ανάπτυξη πρωτόγνωρης τρομοκρατίας εντός της εταιρείας.

    

Η μεθόδευση

Η ανακήρυξη δυο στελεχών της εταιρείας ως εκπροσώπων των εργαζομένων

Αυτή είναι μια από τις αιτήσεις εγγραφής εργαζόμενου προς την Ενωση Προσώπων (σ.σ.: τα στοιχεία του εργαζόμενου για ευνόητους λόγους έχουν αφαιρεθεί). Η ημερομηνία είναι 28/11/2011, που δηλώνει πως την ώρα που η «Ενωση» ήδη είχε κανονίσει τους όρους σφαγής των εργατών, συνέχιζε να μαζεύει υπογραφές για να αποδείξει ότι η σύμβαση είναι αίτημα των εργαζομένων

Ο «Ρ» παρουσιάζει παρακάτω, με βάση τα έγγραφα που έχει στη διάθεσή του, ένα σύντομο «χρονικό» με τις μεθοδεύσεις της εργοδοσίας που κατέληξαν στη σύσταση της Ενωσης Προσώπων, η οποία έγινε κυριολεκτικά με διαδικασίες «εξπρές».Συγκεκριμένα:
-- Την Πέμπτη 24 Νοέμβρη, κατατίθεται στο Ειρηνοδικείο Τυρνάβου η «Ιδρυτική Πράξη Σύστασης Ενώσεως Προσώπων» των εργαζομένων στην εταιρεία «ΟΛΥΜΠΟΣ». Σε αυτήν αναφέρεται ότι στις 15 Νοέμβρη πάνω από 206 απ' τους συνολικά 344 εργάτες που υπέγραψαν την πράξη αποφάσισαν τη σύσταση της Ενωσης. Ωστόσο, δεν αναφέρεται ούτε σε ποιο χώρο συνεδρίασαν, ούτε τίποτα άλλο σχετικό παρά μόνο ότι «κατόπιν ψηφοφορίας», ορίστηκαν ως εκπρόσωποι της ένωσης ο προϊστάμενος λογιστηρίου της εταιρείας και ο υπεύθυνος των οικονομικών στο πρατήριο της Αθήνας! Στην «Ιδρυτική Πράξη» αναφέρεται πως ένας απ' τους σκοπούς ίδρυσης της Ενωσης αφορά στην «εκπροσώπηση των εργαζομένων και την ανταλλαγή απόψεων (...) για την προάσπιση της δημοκρατίας και της ειρήνης στις εργασιακές σχέσεις»! Απ' την ίδρυσή της, δηλαδή, πρόκειται για μια ένωση της «εργασιακής ειρήνης», δηλαδή της υποταγής των εργατών στις απαιτήσεις της εργοδοσίας.
Σε αυτό το σημείο να σημειωθεί πως στην άλλη εταιρεία του ομίλου, στη «ΡΟΔΟΠΗ ΑΕ», όποιος εργαζόμενος δεν υπέγραφε το χαρτί, της σύστασης της Ενωσης Προσώπων απολυόταν αυτομάτως. Με αυτόν τον τρόπο τέσσερις εργάτες στη «ΡΟΔΟΠΗ» απολύθηκαν.

Το «Πρακτικό Διαβουλεύσεων» μεταξύ εργοδοσίας και «Ενωσης» Προσώπων, είναι αποκαλυπτικό: Οι υπογραφές έχουν ήδη «πέσει» σε μια «λευκή κόλλα». Οι κενές γραμμές δηλώνουν πως οι υπογραφές έχουν μπει πριν γίνει οποιαδήποτε «διαβούλευση». Το αφεντικό διέταξε, οι νέοι εργατοπατέρες υπέγραψαν και αργότερα ίσως συμπληρώθηκαν και τα ενδιάμεσα...

-- Την Παρασκευή 25 Νοέμβρη, η εργοδοσία ανακοινώνει ότι ενημερώθηκε για τη σύσταση της Ενωσης - στην οποία ηγούνται δύο στελέχη της... - και την ίδια μέρα αποστέλλει «πρόσκληση σε διαβουλεύσεις με σκοπό την υπογραφή επιχειρησιακής ΣΣΕ, ώστε να προσαρμοστεί οικονομικά η εταιρεία στις συνθήκες της αγοράς, διασφαλίζοντας την ανταγωνιστικότητά της».-- Τη Δευτέρα 28 Νοέμβρη, πραγματοποιούνται οι «διαβουλεύσεις» της εταιρείας με τους εκπροσώπους της Ενωσης Προσώπων. Εκεί, «αποφάσισαν, μετά από διαλογική συζήτηση, την υπογραφή επιχειρησιακής ΣΣΕ, η οποία θα προβλέπει μειώσεις μισθών και διευθέτηση του χρόνου εργασίας, με ταυτόχρονη διατήρηση όσο το δυνατόν περισσότερων θέσεων εργασίας για όσο χρόνο ισχύσει η επιχειρησιακή ΣΣΕ».
Ο «Ρ» έχει στα χέρια του αυτό ακριβώς το Πρακτικό των Διαβουλεύσεων μεταξύ εργοδοσίας και ένωσης προσώπων το οποίο έχει τις υπογραφές της εργοδοσίας και των δύο στελεχών της που εμφανίζονται να ορίστηκαν ως εκπρόσωποι της «ένωσης», πριν γραφτεί ούτε μια λέξη πάνω σε αυτό! Δηλαδή, οι «εκπρόσωποι» των εργαζομένων έβαλαν «εν λευκώ» την υπογραφή τους, στη σφαγή των εργατικών δικαιωμάτων και των ίδιων των εργαζομένων.
-- Την Τρίτη 29 Νοέμβρη, είχε οριστεί η διεξαγωγή της γενικής συνέλευσης της Ενωσης Προσώπων μέσα στο εργοστάσιο στη Λάρισα. Στο χώρο διεξαγωγής της πήγαν και μέλη της διοίκησης του κλαδικού Συνδικάτου της Λάρισας, ωστόσο, δεν έγινε εκεί - όπως καταγγέλλουν στο «Ρ» - καμιά συνέλευση. Παρ' όλα αυτά παρουσιάζεται εξασέλιδο ...Πρακτικό Γενικής Συνέλευσης της Ενωσης Προσώπων των εργαζομένων στην εταιρεία. Εγινε τελικά η γενική συνέλευση και που;
Η ουσία είναι οτι με τέτοιες διαδικασίες εμφανίζονται εργάτες να υπογράφουν σύμβαση που τους κατακρεουργεί μισθούς και δικαιώματα.