Τις αλλες, εχοντας
διαβασει ενα κειμενο που αναφεροταν στη δυναμη της σατιρας και της γελιοποιησης
του «αντιπαλου», ετυχε να κανω μια συζητηση μετα, μ ενα φιλο και συντροφο, πανω
στο θεμα της αξιοποιησης της σατιρας στη πολιτικη, ενος ακαταμαχητου και
διαχρονικου, πραγματικα, εργαλειου σε ολους πολιτισμούς! Για να πω την αληθεια,
δεν συμφωνησαμε τελικα με τον συντροφο, που ισως να μη καταλαβε ακριβως το πνευμα που
το ελεγα, αλλα θετω το ζητημα και εδω μηπως και τυχω ...μεγαλυτερης
συμπαραστασης!
Ας παρουμε ομως τα
πραγματα απ την αρχη, αν και φυσικα δεν «κομίζω
γλαύκα ες Αθήνας»* οταν, για παραδειγμα, αναφερω τον Αριστοφάνη, οπου το 425 π.Χ., σατίρισε την αθηναϊκή πολιτική
του Πελοποννησιακού πολέμου στους «Αχαρνής», ενω χλεύασε την
κυβέρνηση, τη κοινωνία και τον πόλεμο στα επόμενα εργα του, γεμιζοντας τα με με
χιούμορ εμπλουτισμενο με σεξουαλικα υποννοουμενα, με το στοιχειο του εμπαιγμού
να κυριαρχει, με βρισιες και με ad hominem επιθέσεις, στοιχεια δηλαδη που και άλλοι αρχαίοι συγγραφεις, οπως
και μεταγενεστεροι φυσικα μιμηθηκαν.
Οπως ξερουμε, η ιδια
η δημοκρατία της Αρχαίας Αθήνας (με...εισαγωγικα, ή χωρις!) χρησιμοποιησε τη
σατιρα για να διακωμωδήσει αρνητικά πολλα στοιχεία της κοινότητας. Η γελιοποιηση
του αντιπαλου, παντως, ως τακτικη, ηταν ενα πανισχυρο πολιτικο εργαλειο, καθολου
υποτιμημενο, εφ οσον μεχρι και ο ..Ιουλιος Καισαρας εφτασε να απαγορευσει τα
αστεια εις βαρος του αυτοκρατορα, δηλαδη του εαυτου του! Στα χρονια των πρωτων
χριστιανων η γελιοποιηση του αντιπαλου τοσο πολυ ενοχλουσε ωστε αρχισε να θεωρειται
...«αμαρτια», εκτος απο τις εποχες πολεμου, οταν η βια και οι σκοτωμοι
θεωρουνταν...ηθικως επιτρεπτα μεσα! Τα...χριστιανικα μας ηθη, βλεπετε! Στον ...πολεμο
και στον ερωτα, ολα επιτρεπονται, ετσι δεν λενε;
-Εχουμε, ή δεν
εχουμε, πολεμο, σημερα; αναρρωτηθηκα, συζητωντας με τον συντροφο.
-Eχουμε, μου λεει! Τοτε, ρωτω γιατι
ενω αλλοι μας ..πολεμουν εδω και χρονια και
με αυτο το μεσον, (δειτε εδω και
πιο προσφατα εδω) δεν
φροντιζουμε και εμεις, απο τη πλευρα μας, να αποδωσουμε ...«τα
του Καίσαρος τω Καίσαρι»;....(Μανια με
τον ...Καισαρα, σημερα, θα μου πειτε!)
-Mα η σατιρα δεν ειναι πολιτικη,
απαντησε ο συντροφος (κατι το οποιο φυσικα ποτε δεν ισχυριστηκα) και οτι δεν θα
επρεπε να...μπερδευω το ενα με το αλλο! Δεν τα μπερδευω, απαντω, απλα βλεπω οτι εχουμε
μια ...«αδυναμια» εκει, συντροφοι, αν και φυσικα πολλοι μπορει να ισχυριστουν οτι η
γελιοποιηση του αντιπαλου δεν αποδιδει και πολλα, οτι ειναι απλα...«χασιμο
χρονου» και καλυτερα θα ειναι να ασχοληθει κανεις μονο με το να αφυπνιζει τις (ες αει, πια;)...κοιμωμενες μαζες, στους αραχνιασμενους καναπεδες των εκατομμυριων
ψηφοφορων που δεν λενε να καταλαβουν οτι αυτοι μας διαλυουν ως ταξη κι εμεις συνεχιζουμε να τους...ψηφιζουμε! (Μαλιστα παμε και πιο...δεξια ως λαος, οσο περνα ο καιρος!)
Εγω, ομως, πιστευω οτι χρειαζονται και τα δυο. Το ενα δεν
αποκλειει το αλλο. Αυτο που λεω ειναι οτι μηπως ειναι καιρος να παρουμε τα πραγματα και
λιγο..''στ αστεια'' με τη καλη εννοια παντοτε, γιατι φυσικα ξερω καλα οτι
μονο...αστεια δεν ειναι οσα συμβαινουν γυρω μας...Παραλογα ειναι και εκει ειναι
που σηκωνει μεγαλυτερη γελιοποιηση οσων τα σκαρφιζονται! Το ζηταει ο ...οργανισμος
τους οταν ψηφιζουν λιτοτητα και υπερασπιζονται αντιλαϊκες πολιτικες, πως να
το κανουμε;
“Αν μπορεσω να σας κανω να γελασετε μαζι μου,”
ειπε ο γνωστος κωμικος John Cleese, των Μonty Python, “θα σας αρέσω καλύτερα, θα σας
κάνει πιο ανοιχτους στις ιδέες μου.
Και αν μπορώ να σας πείσω να γελάσετε στο
συγκεκριμένο σημείο με αυτο που
γελιοποιω, τοτε αναγνωρίζετε την αλήθεια σ αυτο που
λεω". Αυτο
ακριβως δεν κανουν σημερα, οι περισσοτεροι...«success story» κωμικοι του...συστηματος, (ας χρησιμοποιησω κι εγω τον ορο-καραμελα!) οι περισσοτεροι εκ των οποιων...εντελως συμπτωματικα ειναι και...αντικομμουνιστες;!!
Αυτοι δεν
κανουν, ομως, τη μιση Ελλαδα, (ισως και περισσοτερους) να γελαει, εστω και με
τα ...αθλια αστεια τους, που αναδυουν...μποχα απο αρβυλα
κ.α ..νεοφιλελευθερες μυρωδιες;
Δεν θα μπορουσα
φυσικα να μην αναφερω εδω και το προτυπο της σατιρας, που για μενα υπερειχε....σκαλες
απο τους υπολοιπους και φυσικα εννοω την Μαλβινα, που με το κοφτερο μυαλο της,
τη κριτική και τη μοναδικη παραγματι σε ειδος διακωμώδηση της πολιτικής και των
προσώπων, εγινε αγαπητη στους περισσοτερους.
Ομως, παρ ολα αυτα και
παρα το πνευμα της ''γενικης μιζεριας'' και κατηφειας το οποιο ας μη ξεχνουμε οτι επιμελως καλλιεργειται απο την αντιπαλη
πλευρα, πιστευω οτι η χωρα διαθετει ακομα εκεινα ακριβως τα μυαλα και τις πενες που
χρειαζονται για να βαζουν στη θεση τους αναλγητους κυβερνωντες. Δεν θα τα βρειτε στα καναλια παντως. Ειναι εξω στο διαδικτυο, οπως καταλαβαινετε.
Καθε μερα
διαβαζουμε κατι εξυπνο που μας αρεσε. Ομως δεν υπαρχει συστημα γι αυτο, γινεται
αποσπασματικα, ενω η αλλη πλευρα ειναι εδω και χρονια καλα οργανωμενη!
Γιατι
δεν τολμουμε κι εμεις τωρα ακριβως που χρειαζεται; Γιατι επιμενουμε στο να ...χτυπαμε
το κεφαλι μας στον τοιχο, αντι να τους χτυπησουμε και με εναν ακομη τροπο, ισως
εκει που τους ποναει περισσοτερο; Τροποι υπαρχουν, αρκει να υπαρχει ορεξη και
θεληση, για να κανει κανεις τη ...διαφορα!
Συμφωνειτε, ή διαφωνειτε;
Σημ.*
Η Φραση ειναι του Ευμολπίδη,
στις Όρνιθες του Αριστοφάνη. H γνωστή μέχρι σήμερα φράση
«κομίζω γλαύκα ες Αθήνας» δηλαδη «κάτι που είναι ήδη πολύ γνωστό το παρουσιάζω
σαν καινούργιο, ή πρωτοποριακό».
Να ξεχωρίσουμε αρχικά τι είναι και τι δεν είναι σάτιρα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣάτιρα δεν είναι προφανώς τα παραδείγματα που έχεις σαν παραπομπές. Επίσης σάτιρα δεν είναι κάτι τέτοιες αθλιότητες (http://ergatikosagwnas.gr/EA/images/stories/alpapasofia.jpg). Είναι χυδαίος αντικομμουνισμός της εποχής του κονσερβοκουτιού.
Επίσης να έχουμε στο μυαλό μας ότι σάτιρα μπορούν να κάνουν άτομα με ευφυΐα και ευρύτερη κουλτούρα, και όχι οι ηλίθιοι και οι πολιτικά εμπαθείς. (Ο Λαζόπουλος δεν είναι καθόλου ηλίθιος).
Αν δεν υπάρχουν αυτά τα στοιχεία, δε μιλάμε για σάτιρα αλλά για καρικατούρα της (στην καλύτερη περίπτωση).
Σάτιρα είναι αυτή που έκανε σε πολλά γραπτά του ο Βάρναλης, ο Μποστ, ο Ασημάκης Γιαλαμάς και άλλοι όχι μόνο κομμουνιστές αλλά και αστοί. Σάτιρα με εντονότατη κριτική του συστήματος έκανε σε πολλά κείμενά του ο Σακελάριος, ο Ψαθάς κλπ.
Τώρα για το ερώτημα, δε νομίζω ότι μπαίνει συζήτηση. Είναι όπλο στη φαρέτρα μας, και σαν τέτοιο θα πρέπει να χρησιμοποείτε. Η καλοδιατυπωμένη σάτιρα μπορεί με την περιεκτικότητά της να δώσει πιο απλά να καταλάβουν οι "κοιμώμενες μάζες" τα αυτονόητα. Τέτοια σάτιρα ιδιαίτερα επιτυχημένη κάνει η Ελληνοφρένεια.
Έχω την εντύπωση πάντως ότι κάτι τέτοιο δε γίνεται με διάταγμα. Έχει πολλές παραμέτρους που ο χώρος δεν επιτρέπει να αναπτύξω.
Πάντως δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται, από μας, κάτω από το πρίσμα της "σοβαροφάνειας". Ούτε βέβαια με τη λογική ότι κάνουμε μόνο πολιτική κριτική. Και η σάτιρα είναι κατεξοχήν πολιτική κριτική, και ιδιαίτερα η καλή σάτιρα έχει πλήθος αποδεκτών από τις "κοιμώμενες μάζες"
dimos tanalias
ΔιαγραφήΦυσικα και δεν ειναι ..σάτιρα αυτα που το συστημα ονομαζει «σατιρα» (οπως και το site που παραθετεις), απλα ειναι στυγνος αντικομμουνισμος, συχνα και μεσω αθλιων προσωπικων επιθεσεων σε στελεχη και μελη με σκοπο τη γελιοποιηση τους στα ματια του κοσμου.
Κανεις δεν λεει εδω οτι π.χ το ταδε ονομα κωμικου ειναι ...ηλιθιος, απλα οτι ορισμενοι απο τους «πετυχημενους» αυτους κωμικους εχουν διαλεξει ηδη εδω και πολλα χρονια ...πλευρα και δυστυχως δεν ειναι η πλευρα που εκφραζει τα συμφεροντα του απλου κοσμου, της εργατικης ταξης. Ξερω τη διαφορα της καλης σατιρας και της καρικατουρας και φυσικα δεν μιλω για το δευτερο, αλλα για την αναγκη απο τη δικη μας πλευρα και για μια αλλη κριτικη απεναντι στο συστημα, η οποια γινεται οπως λες και μεσω της ελληνοφρενειας...κατα ενα μερος. Εγω ομως μιλω για μια πιο συστηματικη προσπαθεια που οταν την αγκαλιασουν περισσοτεροι θα εχει ισως ελπιδες να γινει πολυ αποδεκτη και απο εκεινους που σημερα κακως θεωρουν το κομμα ως κατι το ...στεγνο, το απομακρο λογω ισως και του οτι δεν εχουμε καταφερει να....αναδειξουμε ολα μας τα ...ταλεντα, ολα μας τα «οπλα» γιατι και το καλο, εξυπνο χιουμορ ειναι ενα πολυ δυνατο οπλο, κατι που κι εσυ συμφωνεις στο σχολιο σου. Συμφωνω φυσικα οτι αυτες οι λυσεις δεν ερχονται «ουρανοθεν» αλλα και δεν αντιμετωπιζονται κάτω από το πρίσμα της ..."σοβαροφάνειας’’, οπως λες εφ οσον η καλή σάτιρα έχει πλήθος αποδεκτών από τις "κοιμώμενες μάζες" και αυτες θελουμε να...αφυπνιστουν με οποιο και οσους τροπους γινεται!
Συγνώμη αν παραξεγήθηκαν αυτά που έγραψα. Προφανώς δεν εννοώ ότι εσύ θεωρείς σάτιρα αυτά στα οποία παραπέμπεις. Το ίδιο ισχύει και για τον Λαζόπουλο, δική μου είναι η διαπίστωση, και δεν εννοώ ότι έγραψες κάτι τέτοιο.
ΔιαγραφήΠροσυπογράφω την πρόταση του στρατολάτη για το γλόμπινγκ. Έχω την αίσθηση ότι μπορεί να βοηθήσει αν μερικά blogs συγχρονιστείτε καλύτερα. Κάντε κάτι ανάλογο με το αντιφασιστικό cd της ελληνοφρένειας.
Ας στείλουν κείμενα ή άλλες δημιουργίες με σκοπό τη σάτιρα, οι αναγνώστες των blog και διαλέξτε τα καλύτερα για να τα αναρτήσετε.
Άντε και καλή δουλιά...
dimos tanalias
ΔιαγραφήOχι αλλοιμονο, δεν παρεξηγηθηκαν αυτα που γραφεις και συγγνωμη και εγω αν εδωσα την εντυπωση οτι τα παρεξηγω. Απλα διευκρινισα μερικα πραγματα. Οπως ειπα και στον φιλο @ενας στατολατης, δεν ειναι κακη ιδεα να ξεκινησουμε κατι και ειμαστε επισης ανοικτοι στη συνεργασια και με αλλα blogs στο θεμα αυτο, oπως και σε προτασεις-ιδεες ωστε να ξεκινησουμε κατι. Σε ευχαριστουμε παντως για οσα γραφεις και θα ληφθουν υπ οψιν.
Καλή και απαραίτητη η σάτιρα αλλά δεν ξέρω πως μπορεί να ενταχθεί σε οργανωμένα πλαίσια. Μπορεί όμως, για παράδειγμα, να μπει περισσότερη στο γλόμπινγκ!
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο χιούμορ είναι φονικό εργαλείο!
ένας στρατολάτης
ΔιαγραφήOλα εντασσονται και σε οργανωμενα πλαισια...αρκει να υπαρχει ορεξη και μερακι! Ετσι κι αλλιως γινεται τοση πολυ και καλη εθελοντικη δουλεια στο τομεα της ενημερωσης,π.χ στον 902, γιατι οχι και στο τομεα της πολιτικης σατιρας;
Δεν ειναι κακη παντως η ιδεα σου για το γλομπινγκ, (δεχομαστε και προτασεις, ιδεες!) :)
Συμφωνω απολυτα οτι το χιουμορ ..''σκοτωνει'' οταν χειριζεται σωστα!
Όταν ο Σαμαράς πήγε στην Κίνα για να φέρει την ανάπτυξη, ζήτησε από την πολεμική αεροπορία να στείλει ένα C130 γιά να την φορτώσει. Η αεροπορία όμως, δεν είχε λεφτά για τα καύσιμα κι έτσι την ανάπτυξη την φορτώσαν σε καμήλες και την έστειλαν νάρθει από τον δρόμο του μεταξιού.
ΑπάντησηΔιαγραφήΘ' αργήσει λίγο, αλλά υπομονή θάρει.
(Δείγμα σάτιρας, αν είναι επιτυχημένο εσείς θα το κρίνετε)
Ioannis
Ioannis
ΑπάντησηΔιαγραφή''Καλομελετα κι ερχεται'' και ''ζησε Μαη μου να φας τριφυλλι'', που λενε και οι παροιμιες! :-) Mε τη διαφορα οτι και να ..γερασουμε δεν θα δουμε απο αυτους προοδο και αναπτυξη! Μια χαρα τα λες, φιλε Ιoannis.