Τρότσκι και αντεπανάσταση, μια μικρή αναφορά σε έναν από τους μεγαλύτερους εχθρούς της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

Μετά την επιτυχία της Οκτωβριανής επανάστασης και κατά τη διάρκεια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, δεν ήταν λίγες οι προσπάθειες εχθρών των μπολσεβίκων, που έβλεπαν ότι δεν μπορούσαν πια να τους αντιμετωπίσουν σε ανοιχτή αντιπαράθεση, να εισχωρήσουν συνειδητά στο κόμμα ώστε να τους πολεμήσουν από μέσα. Άνθρωποι όπως ο Μπορίς Μπαζάνοφ, ο Γκεόργκι Σολομόν, ο Μιχαήλ Φρούνζε* και ο Αλεξάντρ Ζινόβιεφ, που μέσα από δικές τους μαρτυρίες η γραπτά τα οποία έγιναν αργότερα γνωστά, παραδέχονταν το μίσος τους  για τους μπολσεβίκους, την επανάσταση, το κόμμα, καθώς επίσης και ύπουλα τα σχέδια τους.
Παραδείγματος χάρη ο Μπαζάνοφ αναφέρει τα εξής:
«Οι μπολσεβίκοι το καταλαβαίνουν(το Κίεβο) το 1919, σπέρνοντας τον πανικό. Το να τους φώναζα κατάμουτρα την απέχθεια μου, δε θα μου είχε στοιχίσει παρά 10 σφαίρες στο κορμί. Πήρα την απόφαση. Για να σώσω την ελίτ της πόλης μου, φόρεσα το προσωπείο της κομμουνιστικής ιδεολογίας», « Ήδη από το 1920 η ανοιχτή πάλη κατά της μπολσεβίκικης μάστιγας είχε πάρει τέλος. Να την πολεμήσεις από έξω δεν ήταν πια δυνατό. Χρειαζόταν να την υπονομεύσεις από τα μέσα. Το σημαντικό είναι να εισαχθεί ένας δούρειος ίππος μέσα στο κομμουνιστικό οχυρό…» [1]

Και ο Μπαζάνοφ τα κατάφερε μια χαρά να εισαχθεί στο κομμουνιστικό οχυρό αφού διατέλεσε γραμματέας του Στάλιν από το 1923 ως το 1924, με αποτέλεσμα να παρευρεθεί σε όλες τις συνεδριάσεις του Πολιτικού Γραφείου του κόμματος, ενώ μέχρι την φυγή του το 1928 κατάφερνε να υπηρετεί τον αντεπαναστατικό του σκοπό από διάφορες θέσεις μέσα στο κόμμα.[2]
Από όλους αυτούς τους αντεπαναστάτες, αν θέλουμε να ονοματίσουμε έναν ο οποίος αποτελεί κατά κάποιο τρόπο ένα είδος διαχρονικού celebrity στα αντικομουνιστικά χρονικά, έναν άνθρωπο επιπέδου Γκορμπατσόφ τουλάχιστον, αυτός είναι ο Λέων Τρότσκι. Ο τρόπος δράσης εντός και εκτός κόμματος, η συνεχής εναντίωση του στην σοσιαλιστική οικοδόμηση όπως και αν εκφραζόταν αυτή, αλλά και οι βρωμερές μέθοδοι και συνωμοσίες των οποίον βρέθηκε να είναι υποστηρικτής ακόμα και εγκέφαλος δεν αφήνουν καθόλου χώρο αμφιβολιών για το ποιόν του και τις προθέσεις του. Ας τα πάρουμε όμως με τη σειρά.
Το 1926-27, Τρότσκι Ζηνόβιεφ και Κάμενεφ συμμάχησαν υιοθετώντας τη θέση ότι η ανοικοδόμηση του σοσιαλισμού σε μια μόνο χώρα ήταν ανέφικτη. Αυτό βέβαια για μια χώρα η οποία βρισκόταν σε σοσιαλιστική πορεία σήμαινε την παραίτηση από κάθε προσπάθεια και την μοιραία επιστροφή στο παρελθόν. Σαν να μην έφτανε αυτό, ο Τρότσκι εξήγησε ότι στις αρχές του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, την ώρα που ο γερμανικός στρατός   βρισκόταν 80 χιλιόμετρα έξω από το Παρίσι, ο Κλεμανσό ανέτρεψε την αδύναμη κυβέρνηση Πενλεβέ, αφήνοντας να εννοηθεί ότι σε περίπτωση ιμπεριαλιστικής επίθεσης, θα μπορούσε και αυτός να κάνει το ίδιο και να καταλάβει την εξουσία με πραξικόπημα.[3]
Με τις θέσεις τις αυτές η αντιπολίτευση έχασε κάθε έρεισμα και στη διάρκεια μιας ψηφοφορίας δεν κατάφερε να συγκεντρώσει πάνω από 6.000 ψήφους στο σύνολο 725.000. Στη συνέχεια, και συγκεκριμένα στις 27/12/1927 η κεντρική επιτροπή δήλωσε ότι η αντιπολίτευση είχε συμμαχήσει με τις αντισοβιετικές δυνάμεις και διέγραψε από το κόμμα όσους υποστήριζαν αυτές τις θέσεις.[4]
Πολλοί από τους διαγραφέντες, εφόσον παραδέχθηκαν δημόσια τα λάθη τους, έγιναν ξανά δεκτοί στο κόμμα. Στην περίπτωση του Κάμενεφ, Ζηνόβιεφ και Μπουχάριν(ο οποίος υποστήριζε ανοιχτά τους κουλάκους και αντιτιθόταν στην κολεκτιβοποίηση και την εκβιομηχάνιση) για την ακρίβεια, και παρότι συνωμότησαν ξανά κατά του κόμματος, το 1934 τους δόθηκε και τρίτη ευκαιρία, όντας μάλιστα καλεσμένοι και στο 17 συνέδριο που εκφώνησαν λόγους. Όσον αφορά τον Τρότσκι, αυτός συνέχισε ανοιχτά την αντιπολιτευτική του τακτική μέχρι που απελάθηκε από την Σ.Ε, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ακόμα και στην εξορία σταμάτησε να λειτουργεί αντεπαναστατικά και να σαμποτάρει με κάθε τρόπο την οικοδόμηση.[5]
Όταν στις 1/12/1934 ο υπ αριθμόν δυο ηγέτης του κόμματος, ο Κίροφ, δολοφονήθηκε στο γραφείο του από ένα πρώην μέλος του κόμματος με το όνομα Λεονόντ Νικολάγιεφ, και με την συμμετοχή στην συνομωσία, όπως αποδείχθηκε αργότερα, των Ζινόβιεφ και Κάμενεφ ο Τρότσκι βρισκόταν σε συνεχή επικοινωνία με Ράντεκ, Σοκόλνικοφ και Πρεομπραζένσκι ώστε να τους παρακινήσει σε πιο δυναμικές ενέργιες ενάντια στον Στάλιν, ενώ προσπαθούσε να φτιάξει κοινό μέτωπο των δικών του οπαδών με τους ζινοβιεφικούς καθώς επίσης και με άλλες αντιπολιτευόμενες δυνάμεις, όπως και κατάφερε.[6]
Για τον Τρότσκι, με θέση που εξέφρασε το 1935, η οικονομοπολιτική βάση του σοβιετικού καθεστώτος ήταν υγιής, αλλά αντίθετα η ηγεσία, που πρέπει να ανατραπεί, ήταν το πιο διεφθαρμένο, το πιο αντιδημοκρατικό, το πιο αντιδραστικό κομμάτι της κοινωνίας. Παράλληλα με όλα αυτά, εκφράζει την πεποίθηση ότι η Σ.Ε δεν μπορεί πια με κανένα τρόπο να επιστρέψει στο παλιό καθεστώς παρά μόνο με μια απίστευτα αιματηρή αντεπανάσταση που είναι πολύ δύσκολο να γίνει.[7] Αυτό φυσικά το υποστήριζε έτσι ώστε να δικαιολογήσει της εκ των έσω αντεπαναστάσεις ενάντια στην σοσιαλιστική οικοδόμηση όπως την αντιλαμβανόταν το Κ.Κ, τις οποίες ο ίδιος υποστήριζε και οργάνωνε, αλλά και για να απαξιώσει την δικαιολογημένη συνεχή επαγρύπνηση  και ανησυχία των στελεχών εκείνων του κόμματος που αναγνώριζαν τους κινδύνους του πισωγυρίσματος. Επίσης, εφόσον η βάση ήταν εντάξει, δεν υπήρχε λόγος για αλλαγές, έτσι αν τα λόγια του έπιαναν τόπο στην σοβιετική κοινωνία, όπως ο ίδιος ήλπιζε, τότε θα αντιστεκόταν στο πρόγραμμα του κόμματος για εκσυγχρονισμό των μέσων και των τρόπων παραγωγής, κάτι που πρακτικά εξυπηρετούσε πολλές πλευρές, όπως ήταν για παράδειγμα οι κουλάκοι.
Τώρα πως γίνεται ο κύριος εκφραστής του «σοσιαλισμός δεν γίνεται να οικοδομηθεί σε μια μόνο χώρα» να μετατραπεί σε εκφραστή του «ο σοσιαλισμός δεν έχει πια τίποτα να φοβηθεί εκτός από τον ίδιο του τον φορέα, το Κ.Κ δηλαδή» είναι πραγματικά άξιο απορίας.
Όταν μετά τη δολοφονία του Κίροφ και υπό τις υποψίες που τους βάραιναν έγιναν οι διαγραφές των συνωμοτών Ζηνόβιεφ και Κάμενεφ ο Τρότσκι με ανοιχτή επιστολή του τους υποστηρίζει, λέγοντας ότι δεν είναι δυνατόν να στραφούν ενάντια στην οικοδόμηση βετεράνοι μπολσεβίκοι. Για την ακρίβεια το ίδιο έκανε για όλους τους βετεράνους που παρέκλιναν και για αυτό το λόγο διαγράφονταν, προβάλλοντας πάντα το ίδιο ιδεαλιστικό επιχείρημα. Το αστείο είναι, πως ο Ζηνόβιεφ και Κάμενεφ τους οποίους αυτός υποστήριξε ως βετεράνους που δεν μπορούσαν να θέλουν το κακό της Σ.Ε είχαν εκ διαμέτρου αντίθετες θέσεις με άλλους βετεράνους όπως ήταν ο Στάλιν, ο Κίροφ, ο Μολότοφ και άλλοι. Με λίγα λόγια το επιχείρημα του πάει άκλαυτο αφού και ο ίδιος με την στάση του, ενάντια σε βετεράνους μπολσεβίκους στρεφόταν. Άρα το αν είναι κάποιος ή δεν είναι βετεράνος μπολσεβίκος δεν μπορεί να σταθεί ως αντικειμενικό κριτήριο προθέσεων. Και φυσικά δεν είναι λίγοι εκείνοι οι βετεράνοι που μετατράπηκαν καθαρά και ξάστερα σε αποστάτες του μαρξισμού, όπως ήταν για παράδειγμα ο Κάουτσκι, ο Μαρτόφ που έγινε από τους πρωτεργάτες των μενσεβίκων και άλλοι.[8]
Για την δολοφονία του Κίροφ ο Τρότσκι, αν και δεν την υποστηρίζει ανοιχτά, είπε ότι ήταν αποτέλεσμα της διαφθοράς των στελεχών του κόμματος και της δυσφορίας που οι ίδιοι δημιούργησαν στους νέους, προτείνει μάλιστα να αντιμετωπιστούν οι συνωμότες με επιείκεια.[9]
Ο Τρότσκι αναφέρεται ολοένα και περισσότερο στην ανάγκη μιας τέταρτης επανάστασης(μετά δηλαδή από την Οκτωβριανή και τις δυο που προηγήθηκαν) για την ανατροπή του κόμματος των μπολσεβίκων, το οποίο όπως έλεγε όχι μόνο ήταν υπαίτιο για την άνοδο του ναζισμού αλλά ήταν βαθέως προσωπολατρικό και γραφειοκρατικό.[10] Δεν διστάζει δε να δηλώσει το 1934 αναφορικά με την Σ.Ε τα ακόλουθα:
«Τα τελευταία χρόνια, η σοβιετική γραφειοκρατία οικειοποιήθηκε πολλά χαρακτηριστικά του νικηφόρου φασισμού, και πιο συγκεκριμένα την κατάργηση του κομματικού ελέγχου και τη θέσπιση της αρχηγολατρείας»[11]
Ενώ σχετικά με την ανάγκη επαναστατικής ανατροπής του Στάλιν, αναφερόμενος στους δικούς του οπαδούς(του Τρότσκι) δηλώνει τα εξής.
«Στη Ρωσία κάναμε μια ένοπλη επανάσταση το 1905, μια άλλη το Φλεβάρη του 1917 και μια Τρίτη τον Οκτώβρη του 1917. Προετοιμάζουμε τώρα μια τέταρτη επανάσταση κατά των «σταλινικών». Αν τολμήσουν να αντισταθούν θα τους φερθούμε όπως φερθήκαμε το 1905 και το 1917 στους τσαρικούς και τους αστούς.» [12]
Και με αυτή του την πρόταση για αντεπανάσταση συσπειρώνει και εκφράζει όλες τις αντισοβιετικές τάσεις(ακόμα και αυτές στις οποίες υποτίθεται αντιτίθεται), από τους κουλάκους μέχρι τους τσαρικούς, όπως επίσης τους αστούς και τους αξιωματικούς των λευκών και μετατρέπεται σε αιχμή του δόρατος της αντίδρασης.[13]
Εδώ σταματάει η μικρή μου αναφορά στον Τρότσκι, έτσι ώστε να μείνει μικρή, παρόλο που σίγουρα υπάρχουν πολλά ακόμη να ειπωθούν. Αν κάτι πρέπει να μας μείνει, είναι το πόσο επίκαιρα είναι όλα τα παραπάνω διδάγματα στις μέρες μας, που τόσες δεκαετίες μετά τον θάνατο του Λέων Τρότσκι, αντιμετωπίζουμε εμείς οι κομμουνιστές παρόμοια ζητήματα τα οποία έχουν αποδειχθεί ιδιαιτέρως επικίνδυνα στο πρόσφατο παρελθόν. Ας έχουμε λοιπόν τα μάτια και τα αυτιά μας ανοιχτά για παν ενδεχόμενο.

*Αναφορικά με τον Φρονζέ, δειτε τον σχετικό διάλογο στα σχόλια

Λαγωνικάκης Φραγκίσκος(Poexania)

---

[1] Λούντο Μάρτενς, Μια άλλη ματιά στον Στάλιν, εκδόσεις σύγχρονη εποχή Αθήνα 2009 5^η έκδοση, μτφ. Στάθης Σφακιανούδης, σελ. 192.

[2] Μάρτενς, στο ίδιο, σελ. 191-192.

[3] Μάρτενς, στο ίδιο, σελ. 198-199.

[4] Μάρτενς, στο ίδιο, σελ. 199.

[5] Μάρτενς, στο ίδιο, σελ. 199, 201.

[6] Μάρτενς, στο ίδιο, σελ. 203-205.

[7] Μάρτενς, στο ίδιο, σελ. 207.

[8] Μάρτενς, στο ίδιο, σελ. 207-208.

[9] Μάρτενς, στο ίδιο, σελ. 209.

[10] Βέβαια ο ίδιος ο Στάλιν, που ο Τρότσκι τόσο αντιπαθούσε, έδινε όπως μας μαρτυρούν οι πηγές και τα γραπτά του συνεχή πόλεμο ενάντια στην γραφειοκρατία που αναπτυσσόταν στους κόλπους του κόμματος.

[11] Μάρτενς, στο ίδιο, σελ. 207.

[12] Μάρτενς, στο ίδιο, σελ. 211.

[13] Μάρτενς, στο ίδιο, σελ. 211.