Το βασικότερο σύνθημα του ΚΚΕ τα τελευταία χρόνια είναι η λαϊκή εξουσία – λαϊκή οικονομία. Υπήρξε κριτική ενάντια στο ΚΚΕ σχετικά με το αίτημα αυτό, ότι είναι ασαφές, ότι είναι άλλη μια διαχειριστική λύση, ότι σε τελική ανάλυση δεν είναι σοσιαλισμός, που είναι και ο στρατηγικός στόχος του ΚΚΕ όπως έχει διακηρυχτεί στο πρόγραμμά του απ' το 1996 ακόμα.
Το ερώτημα “είναι η λαϊκη εξουσία σοσιαλισμός;”, μοιάζει με ψιλά γράμματα. Σου λέει ο άλλος, αυτά είναι ανούσιες λεπτομέρειες, σημασία έχει να ξεσηκωθεί ο κόσμος. Μέγα λάθος. Πρέπει να ξέρεις που πας και τι επιδιώκεις, οπότε σωστά τίθεται το ερώτημα μέσα στα πλαίσια του μαζικού κινήματος. Ασχοληθήκαμε με το ζήτημα της λαϊκής εξουσίας και παλιότερα στην ακόλουθο link: http://e-globbing.blogspot.com/2011/06/explained.html
Το θέμα αυτό, της λαϊκής εξουσίας και οικονομίας συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με το ζήτημα της στρατηγικής και τακτικής ενός επαναστατικού κόμματος, ενός κόμματος της εργατικής τάξης κλπ. Για να τα πούμε απλα, στρατηγική είναι ο τελικός σου στόχος. Στόχο έχω να κατακτήσω την κορυφή ενός βουνού π.χ, οπότε πρέπει να δω πώς καλύτερα θα σκαρφαλώσω για να φτάσω στην κορφή. Μ' ενδιαφέρει ας πούμε, να έχει καλό καιρό κατά την ανάβαση. Μ' ενδιαφέρει επίσης να σκαρφαλώσω από κείνη του πλευρά που έχει λιγότερο κίνδυνο να γλιστρήσω και να γκρεμοτσακιστώ, οπότε άμα πέσω και σπάσω τα ποδάρια μου και κάνω δυο χρόνια για να συνέλθω, θα ξανασκαρφαλώσω μετά από δυο-τρία χρόνια. Ενώ άμα καθυστερήσω λίγο, θα ανέβω με μεγαλύτερη ασφάλεια. Μπορεί όμως στην πορεία να δω ότι χαλάει ο καιρός, ή ότι σκοτεινιάζει γρήγορα, οπότε ίσως θα πρέπει να πάρω τον πιο γρήγορο (και πιο επικίνδυνο) δρόμο, μπορεί πάλι να βιαστώ να φτάσω στην κορφή και φάω τα μούτρα μου, πολλά “μπορεί”.
Η κορφή είναι η στρατηγική και το σχέδιο ανάβασης είναι η τακτική. Η τακτική πάντα πρέπει να υπηρετεί τη στρατηγική σου. Δεν γίνεται να σκαρφαλώνω έτσι, πηγαίνοντας στο πουθενά, κάπου πρέπει να φτάσω.
Τα συνέδρια που ακόλουθησαν, 16ο (2000), 17ο (2005) και 18 (2009) εξειδίκευσαν ορισμένα σημεία επί του προγράμματος, το οποίο προβλέπει ότι μπορεί να εμπλουτιστεί με νέες επεξεργασίες. Το κάθε συνέδριο βγάζει στο τέλος αυτό που λέμε, “πολιτική απόφαση” που είναι ένα σημαντικό κείμενο και καθορίζει σε γενικές γραμμές το τι πρέπει να κάνει το κόμμα μέχρι το επόμενο συνέδριο για να πετύχει τους στόχους του, είναι δηλαδή ένα πλάνο τακτικής. Σε περίπτωση που μπορεί να υπάρξει κάποια αντίφαση ανάμεσα στην πολιτική απόφαση ενός συνεδρίου και στο πρόγραμμα, υπερισχύει το πρόγραμμα καθώς, όσο παραμένει σαν κείμενο αναλλοίωτο, εξακολουθεί να έχει ισχύ. Αν κάποιο συνέδριο αποφασίσει αλλαγή του κειμένου του προγράμματος τότε θα πρέπει να πεταχτούν τα παλιά βιβλιαράκια και να τυπωθούν καινούρια, με το καινούριο πρόγραμμα, το οποίο θα καθοδηγεί το κόμμα μέχρι που να ξανααλλάξει κάπου στο μέλλον.
Το ζήτημα της εξουσίας είναι κεντρικό ζήτημα στο πολιτικό σκεπτικό του ΚΚΕ. Έχουμε παραθέσει πολλές φορές το αντίστοιχο απόσπασμα απ' το πρόγραμμα. Για να μην έχουμε μια γενικά αφηρημένη εικόνα περί εξουσίας, εννοούμε την πολιτική, την κρατική εξουσία αν θέλετε. Γράφει ο Λένιν: “Ο μαρξισμός [...]παραδέχεται την αναγκαιότητα του κράτους και της κρατικής εξουσίας στην επαναστατική περίοδο γενικά, στην εποχή του περάσματος απ΄τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό ειδικά” (Β.Ι. Λένιν, Οι θέσεις του Απρίλη, σελ 37, εκδ. Σύγχρονη Εποχή).
Το ΚΚΕ στο πρόγραμμά του διακρίνει δύο (2) περιπτώσεις κατάληψης της εξουσίας α) Το αστικό καπιταλιστικό κράτος και τα αστικά κόμματα να έχουν φθαρεί πάρα πολύ, ώστε να βγει με εκλογές κυβέρνηση από δυνάμεις αντιμονοπωλιακές και αντιιμπεριαλιστικές, η οποία θα φανεί πολύ γρήγορα πόσο φιλολαϊκή θα είναι. Αν δεν πάρει γρήγορα μέτρα που να ανακουφίζει τους φτωχούς, αν δεν πάρει μέτρα κατά των μονοπωλίων, αν δεν αποφασίσει να μη τηρήσει τις δεσμεύσεις του ελληνικού κράτους από προηγούμενες κυβερνήσεις προς τους μεγάλους οργανισμούς, τότε θα ενσωματωθεί πολύ γρήγορα και θα είναι άλλη μια διαχειριστική κυβέρνηση, όπως ήταν π.χ η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ το 80, που συσπείρωνε κόσμο της αριστεράς με αντιιμπεριαλιστικά και φιλολαϊκά συνθήματα. Φάνηκε πολύ-πολύ γρήγορα ότι απλώς ήταν μια έξυπνη τακτική των αστικών συμφερόντων που χρησιμοποίησαν το όπλο της σοσιαλδημοκρατίας, αλλά ήταν ήδη αργά, τα λαϊκά στρώματα είχαν ξεγελαστεί.
Αν απ' την άλλη πάρει μέτρα υπέρ του λαού, κατά των μονοπωλίων, αποδεσμεύσει τη χώρα απ τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, αφαιρέσει πλούτη και προνόμια της αστικής τάξης, τότε θα προκαλέσει την άγρια αντίδραση της άρχουσας τάξης, που θα βάλει μπροστά όλα τα μέσα που διαθέτει και ελέγχει: στρατό, αστυνομία, μέσα ενημέρωσης. Το ότι βγήκε μια φιλολαϊκή κυβέρνηση, δεν σημαίνει ότι η εργατική τάξη και τα άλλα λαϊκά στρώματα έγιναν “άρχουσα τάξη”. Αυτό δεν εξαρτάται μόνο απ' την πολιτική εξουσία, αλλά κι απ' το πόσο θα καταφέρει η εργατική τάξη να τσακίσει όλο τον παλιό μηχανισμό που κρατάει στέρεη την αστική τάξη και να βάλει τον δικό του, κι επιπλέον απ' το πόσο γρήγορα θα καθιερώσει τις σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής (να καταργήσει δηλαδή το δικαίωμα της ατομικής ιδιοκτησίας σε μεγάλα μέσα παραγωγής, σε πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας, σε κτίρια κλπ).
Και δεύτερη περίπτωση β) λέει το ΚΚΕ, όταν η πάλη των τάξεων έχει ενταθεί σε μεγάλο βαθμό, όταν το αστικό κράτος είναι υπό κατάρρευση, οι μηχανισμοί του, όταν έχει ξεκινήσει η επανάσταση (σύμφωνα με τα κριτήρια του Λένιν πάλι, όχι έτσι αόριστα) τότε μπορεί να πάρει την εξουσία χωρίς εκλογές, πάλι ένα μέτωπο λαϊκών δυνάμεων, εξουσία που θα ταυτίζεται με τη δικτατορία του προλεταριάτου, ή θα έχει μικροδιαφορές που θα ξεπεραστούν στη συνέχεια. Αυτό θα είναι σοσιαλισμός;
Για να απαντηθεί σωστά αυτό το ερώτημα πρέπει να δώσουμε έναν ορισμό, τι είναι σοσιαλισμός. Σοσιαλισμός λοιπόν είναι ένας κοινωνικοπολιτικός σχηματισμός, μια μορφή οργάνωσης της κοινωνίας. Ως τέτοιος, είναι η πρώτη φάση του κομμουνιστικού συστήματος, μια βαθμίδα ανώριμη ακόμα στην οποία γίνεται η υλική προετοιμασία της αταξικής κοινωνίας, της κοινωνίας δηλαδή όπου θα εξαφανιστούν οι τάξεις.
“Kοινωνικοποιούνται τα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής, αλλά αρχικά παραμένουν μορφές ατομικής και ομαδικής ιδιοκτησίας, που αποτελούν βάση για την ύπαρξη εμπορευματοχρηματικών σχέσεων. Διαμορφώνονται μορφές παραγωγικών συνεταιρισμών, όπου το επίπεδο των παραγωγικών δυνάμεων ακόμη δεν επιτρέπει την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής. Oι μορφές ομαδικής ιδιοκτησίας αποτελούν μεταβατική μορφή ιδιοκτησίας, ανάμεσα στην ατομική και την κοινωνική, και όχι ανώριμη μορφή κομμουνιστικών σχέσεων” [...] “Διεξάγεται ένας αγώνας των "φύτρων" του νέου ενάντια στις "επιβιώσεις" του παλιού σε όλες τις σφαίρες της κοινωνικής ζωής, πάλη για ριζική αλλαγή όλων των οικονομικών σχέσεων και κατ' επέκταση όλων των κοινωνικών σχέσεων σε κομμουνιστικές.” [...] “συνεχίζεται η ταξική πάλη της εργατικής τάξης - σε άλλες συνθήκες, με άλλες μορφές και μέσα - όχι μόνο στην περίοδο της σοσιαλιστικής θεμελίωσης, αλλά και κατά τη σοσιαλιστική ανάπτυξη” [...] “Eπομένως, είναι αναγκαία η δικτατορία του προλεταριάτου, ως όργανο της ταξικής κυριαρχίας και ταξικής πάλης, όχι μόνο στη "μεταβατική περίοδο", για την εδραίωση της νέας εξουσίας, την υλοποίηση των μέτρων διαμόρφωσης των νέων οικονομικών σχέσεων και κατάργησης των καπιταλιστικών [...]”
(Απόφαση του 18ου Συνεδρίου για το Σοσιαλισμό http://goo.gl/IQFcS)
Η λαϊκή εξουσία λοιπόν είναι η προσπάθεια του εκάστοτε φορέα της (κυβέρνηση μετώπου, επαναστατική κυβέρνηση) είναι η συνειδητή προσπάθεια επιβολής, εγκαθίδρυσης, καθιέρωσης, όπως θέλετε πείτε το, σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής.
Η διαφορά που έχει ο σοσιαλισμός απ' όλα τα προηγούμενα συστήματα (καπιταλισμός, φεουδαρχία, δουλοκτητικό σύστημα, πρωτόγονος κομμουνισμός) είναι η εξής: οι παραγωγικές σχέσεις κάθε συστήματος, γεννιούνταν και αναπτυσσόταν στα σπλάχνα του προηγούμενου συστήματος. Π.χ οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής δηλαδή κυρίως, αναπτύσσονταν μέσα στο έδαφος της φεουδαρχίας επειδή ακριβώς το παλιό σύστημα φράκαρε, δεν μπορούσε να παράγει πλούτο γρήγορα και αποτελεσματικά, μέσω της μεγάλης ιδιοκτησίας γης (λατιφούντιων, τσιφλικιών κλπ). Οι παραγωγή εξελισσόταν και οι φορείς αυτής της κοινωνικής προόδου τότε ήταν η αστική τάξη, η οποία όμως δεν ήταν “άρχουσα” ακόμα, ήθελε να γίνει άρχουσα στη θέση της αριστοκρατίας. Όταν έγινε π.χ η Γαλλική Επανάσταση που ήταν μια μακρόχρονη κι επίπονη διαδικασία, οι καπιταλιστικές σχέσεις δεν εφαρμόστηκαν σε μεγάλη έκταση αμέσως, υπήρχαν ακόμα κατάλοιπα της αριστοκρατίας, ενώ οι αστοί προσπαθούσαν να εγκαθιδρύσουν ένα πολιτικό σύστημα που ταίριαζε με τα συμφέροντά τους, το λεγόμενο αστικό που λέμε (ο κοινοβουλευτισμός).
Οι σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής όμως, δεν υπάρχουν στο έδαφος του καπιταλισμού, πρέπει να εφαρμοστούν απ' το μηδέν. Πώς; με την δράση του ίδιου του λαού, των ίδιων των εργαζομένων που άλλωστε έχουν συμφέρον από μια τέτοια οργάνωση της κοινωνίας. Αυτό που υπάρχει στον καπιταλισμό σαν προστάδιο ας το πούμε για το σοσιαλισμό είναι η τεράστια κοινωνικοποίηση της παραγωγής. Ότι δηλαδή η παραγωγή είναι συγκεντρωμένη κι όχι διάσπαρτη από δω κι από κει, επομένως μπορεί να οργανωθεί καλύτερα, αποτελεσματικότερα, και το κυριότερο, μπορεί να καταληφθεί ευκολότερα.
Ο γράφων στην παλιά ανάρτηση (βλέπε link πιο πάνω) έγραφε ότι η λαϊκή εξουσία, στα πρώτα βήματά της δεν είναι ακόμα σοσιαλισμός, άλλα ένα βήμα πριν απ' αυτόν. Διαβάζοντας τα κομματικά ντοκουμέντα αργότερα βλέπω ότι το κόμμα με ...διέψευσε: “ Το ΚΚΕ υποστηρίζει ότι λαϊκή εξουσία είναι η σοσιαλιστική εξουσία” (απόφαση του 16ου Συνεδρίου για το ΑΑΔΜ). Ωστόσο, διαβάζουμε παραπάνω στην ίδια απόφαση:
“Το Αντιιμπεριαλιστικό Αντιμονοπωλιακό Δημοκρατικό Μέτωπο, σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης, μπορεί να πάρει χαρακτηριστικά επαναστατικού μετώπου που συγκρούεται για να ανατρέψει την εξουσία των μονοπωλίων, με ετοιμότητα και ικανότητα να εναλλάσσει όλες τις μορφές πάλης. Μέσα σε αυτόν τον αγώνα θα διαμορφώνονται νέοι λαϊκοί θεσμοί, που μπορεί να φτάσουν ως το επίπεδο μιας επαναστατικής κυβέρνησης. Με τη νικηφόρα έκβαση της πάλης αυτής, θα ολοκληρωθούν και θα σταθεροποιηθούν τα χαρακτηριστικά της επαναστατικής αυτής κυβέρνησης ως εξουσίας της εργατικής τάξης και των συμμάχων της, δηλαδή της δικτατορίας του προλεταριάτου, που αποτελεί τον αντίποδα της δικτατορίας της αστικής τάξης, των μονοπωλίων.”
“Σε συνθήκες ταξικών αναμετρήσεων και μεγάλης φθοράς της επιρροής των αστικών κομμάτων και των συμμάχων τους, και ενώ δε θα έχουν διαμορφωθεί όροι για ριζική κοινωνική ανατροπή και επαναστατικό πέρασμα, μπορεί να προκύψει κυβέρνηση αντιιμπεριαλιστικών, αντιμονοπωλιακών δυνάμεων, με βάση το Κοινοβούλιο. Το Μέτωπο πρέπει να αξιοποιήσει αυτή τη δυνατότητα, να ελέγχει την κυβέρνηση, να στηρίζει τις πολιτικές επιλογές της υπέρ των λαϊκών συμφερόντων. Σ' αυτή την περίπτωση, η κυβέρνηση θα κριθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα κατά πόσο, με όπλο τη μέγιστη λαϊκή κινητοποίηση, θα καταφέρει να αντιμετωπίσει την αντίδραση της κυρίαρχης τάξης, με στόχο την ανατροπή ή την εξουδετέρωσή της και να συμβάλει στην ωρίμανση και στην έναρξη της επαναστατικής διαδικασίας.” Και επίσης, σχετικά με την επιλογή του όρου “λαϊκή εξουσία” γράφει η απόφαση: “Το Μέτωπο από την αρχή της συγκρότησής του πρέπει να προβάλει μια γενική ιδέα για το πρόβλημα της εξουσίας. Το ΚΚΕ θεωρεί ότι ο όρος λαϊκή εξουσία μπορεί να λειτουργήσει ενοποιητικά, αρκεί να περιέχει βασικές ιδέες που διαχωρίζουν την εξουσία αυτή από τη σημερινή εξουσία και τις διάφορες παραλλαγές διαχείρισης.” (Απόφαση του 16ου Συνεδρίου για το ΑΑΔΜ http://goo.gl/tnY1G, οι υπογραμμίσεις δικές μας). Υπάρχουν δηλαδή ορισμένα ζητήματα σχετικά με το χρόνο της ανάληψης της εξουσίας απ' το μέτωπο.
Αντιπαραβάλλουμε μια πολύ σημαντική παρατήρηση του ίδιου του Λένιν, τη θέση 8 στις “θέσεις του Απρίλη” πάλι: “Όχι “εφαρμογή” του σοσιαλισμού σαν άμεσο καθήκον μας, αλλά πέρασμα αμέσως μόνο στον έλεγχο της κοινωνικής παραγωγής και της διανομής των προϊόντων [ απο μέρους του σοβιέτ των εργατών βουλευτών]. (“Οι θέσεις του Απρίλη”, σελ 9-10) Παρακάτω, εξηγεί πάλι ο Λένιν σχετικά μ' αυτό: “Στη Ρωσία δεν είναι δυνατό να εισαγάγουμε “αμέσως” ακόμη και ένα “κράτος-κομμούνα” (δηλ ένα κράτος οργανωμένο σύμφωνα με τον τύπο της Κομμούνας του Παρισιού), επειδή γι' αυτό είναι απαραίτητο η πλειοψηφία των βουλευτών σε όλα (ή στα περισσότερα) Σοβιέτ να καταλάβει πόσο λαθεμένη και πόσο επιζήμια είναι η τακτική και η πολιτική των εσέρων [...]. Κι εγώ δήλωσα εντελώς συγκεκριμένα ότι στον τομέα αυτό “υπολογίζω” μόνο στην “υπομονετική” εξήγηση (χρειάζεται άραγε να είναι κανείς υπομονετικός για να πετύχει μια αλλαγή, που μπορεί να την πραγματοποιήσει “αμέσως”;)! (στο ίδιο σελ. 23-24, αντιπαράθεση με τον Κάμενεφ). Ο Λένιν βάζει το ζήτημα του συσχετισμού δύναμης την κρίσιμη ώρα, πέρα από τις αντικειμενικές συνθήκες, κάτι που δεν έχει να κάνει με τις ιδιομορφίες της Οκτωβριανής, άρα και της κάθε, επανάστασης. Όπως επίσης βάζει και το θέμα των λαογέννητων θεσμών και οργάνων εξουσίας (σοβιέτ) τα οποία αναγκαστικά θα είναι φορείς της μελλοντικής πολιτικής εξουσίας.
Μια διατύπωση λοιπόν σε οποιοδήποτε κομματικό κείμενο μπορεί να είναι ατελής, κάτι που μπορεί να φαίνεται ασήμαντο στην αρχή αλλά μπορεί και να το παρεξηγήσει ο άλλος. Θεωρώ ότι η διατύπωση ¨λαϊκή εξουσία είναι η σοσιαλιστική εξουσία” έχει περισσότερο πολιτικό παρά θεωρητικό χαρακτήρα. Άλλωστε, το κείμενο της απόφασης ενός συνεδρίου είναι κατ' εξοχήν πολιτικό κείμενο, λιγότερο θεωρητικό. Σε κάθε περίπτωση, η επίλυση όποιου τέτοιου προβλήματος είναι εσωτερικό ζήτημα του κόμματος, εδώ απλές σκέψεις κάνουμε, προβληματιζόμαστε.
Κι έτσι μπαίνουν ορισμένα ερωτήματα: μπορεί να χαρακτηριστεί “σοσιαλισμός” ένα σύστημα όπου συνυπάρχουν (έστω και υπο έλεγχο) καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, δικαίωμα ατομικής ιδιοκτησίας δηλαδή (π.χ περίοδος ΝΕΠ); Ένα σύστημα δηλαδή καθορίζεται κυρίως απ' το ποιος έχει την εξουσία ή από τις παραγωγικές του σχέσεις;
Κι επίσης: Ποιο ακριβώς είναι το σημείο που ο καπιταλισμός γίνεται σοσιαλισμός; Είναι το σημείο της βίαιας κατάληψης της εξουσίας επαναστατικά; Είναι το σημείο όπου και ο τελευταίος κεφαλαιοκράτης εκτοπίζεται απ' τους εργάτες που παίρνουν το εργοστάσιο υπό την ευθύνη τους; Είναι το σημείο όπου το νέο κράτος ψηφίζει νέους νόμους σοσιαλιστικούς, που απαγορεύουν την ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής;
Η απάντηση στα πιο πάνω δεν μπορεί να είναι στατική κατά την άποψή μου, δεν πρέπει να τη βλέπεις απόλυτα σταματώντας το χρόνο σε κάποιο σημείο της μελλοντικής ιστορίας. Επειδή ακριβώς ο σοσιαλισμός είναι η ανώριμη βαθμίδα του κομμουνιστικού κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού, υπάρχουν εδώ κι εκεί διαφορές και προβλήματα. Αλλού οι εργάτες έχουν πάρει το εργοστάσιο και το διευθύνουν βάσει του κεντρικού σχεδίου του κράτους, αλλού οι εργάτες μπορεί να έχουν κάνει επιτροπή και να μην εφαρμόζουν το κεντρικό σχέδιο, αλλού μπορεί ένας εργοστασιάρχης με τη βοήθεια μερικών τραμπούκων να παραμένει στο εργοστάσιό του χωρίς να το παραδίνει στους εργάτες, και να φέρνει λαθραίους εργάτες, αλλού πάλι ο υπεύθυνος παραγωγής να το παίζει καπιταλιστής, να βάζει κρυφά εμπορεύματα στην αποθήκη για να τα πουλάει ο ίδιος, μπορεί πάλι να υπάρχει κάτι σαν τη λεγόμενη “δυαδική εξουσία”, απ' τη μια αστικό κοινοβούλιο απ' την άλλη λαϊκά συμβούλια που πασχίζουν να επιβάλουν τη δική τους νομιμότητα το καθένα, χίλια δυο. Κι αυτά μπορεί να είναι μερικά μόνο προβλήματα, θα υπάρχουν σίγουρα και πιο σύνθετα που η επίλυσή τους θα είναι πραγματική σπαζοκεφαλιά.
Επιπλέον, στην απόφαση του 18ου, βλέπω γίνεται μια διάκριση ανάμεσα στην σοσιαλιστική θεμελίωση και τη σοσιαλιστική ανάπτυξη (βλ πιο πάνω). Η θεμελίωση προφανώς αφορά ζητήματα νομικά, ζητήμα επιβολής του σοσιαλιστικού νόμου, ζητήματα κατάρτισης ενός κατάλληλου κεντρικού σχεδίου και οργάνωσης της παραγωγής πανεθνικά, η ανάπτυξη αφορά το ξεπέρασμα αυτών των πρώτων εμποδίων και εφαρμογή του πλάνου.
Η απάντηση λοιπόν στο ερώτημα “είναι η λαϊκή εξουσία σοσιαλισμός;” δεν μπορεί να είναι μονοκόμματη. Θα πρέπει να συνοδεύεται από διευκρινιστική ερώτηση: σε ποιό χρονικό σημείο και σε ποια απ' τις δυο περιπτώσεις που διακρίνει το πρόγραμμα;
Εγώ νομίζω ότι, με τη στενή έννοια “σοσιαλισμός” στην πρώτη φάση ανάληψης της εξουσίας, ακόμα δεν είναι όσο βρίσκεται στη φάση της θεμελίωσης. Στη φάση της ανάπτυξης, ναι είναι. Ωστόσο εδώ χρειάζεται μια παρατήρηση: η θεμελίωση και η ανάπτυξη δεν πρέπει να νοούνται σαν “στάδια”, δηλαδή τελειώσαμε με την θεμελίωση, πάμε τώρα στην ανάπτυξη. Τα όρια είναι πολύ λεπτά σε τέτοιες κοινωνικές διεργασίες, αλληλοδιαπλέκονται οι δυο καταστάσεις, οι οποίες άλλωστε εντάσσονται γενικά μέσα στη διαδικασία του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού όπως λέμε και φυσικά δεν μπορούν να νοηθούν από μόνες τους.
Το καθοριστικό ζήτημα επομένως είναι η κατάληψη της πολιτικής εξουσίας, είτε πριν είτε μετά την επανάσταση, η οποία και εν τέλει θα εγκαθιδρύσει την κυριαρχία των σοσιαλιστικών σχέσεων, κάτι που θα την σταθεροποιήσει περισσότερο σαν εξουσία.
Περιμένουμε απόψεις γι' αυτό το θεωρητικό ζήτημα. Επισημαίνουμε ότι η συζήτηση (όπως και τα άρθρα) είναι θεωρητική και δεν έχει σκοπό να αλλοιώσει τις αποφάσεις του ΚΚΕ, αλλά να κατανοηθούν καλύτερα.
Νομίζω πως ο όρος "λαϊκή εξουσία" χρησιμοποιείται για να περιλάβει και νέες σοσιαλιστικές μορφές, οι οποίες πιθανόν να προκύψουν μετά από μια επανάσταση. Δεν προδικάζει δηλαδή στις γνωστές από το παρελθόν φόρμες και για αυτό προτιμάται από την λέξη σοσιαλισμός που έχει ταυτιστεί με αυτές.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑπό την άλλη υπάρχουν και αυτοί που καταλογίζουν στο κόμμα την χρήση του όρου "λαϊκή εξουσία" αντί του ορθότερου "σοσιαλισμός", φόβο απέναντι στο τρόμαγμα των πάντα αναξιόπιστων σύμμαχων μικροαστικών στρωμάτων.
..θέλω πάντα να ακούω τον όρο λαϊκή εξουσία μαζί με το λαϊκή οικονομία- μου φαίνεται σωστότερος. όσον αφορά αυτό για το φόβο των μικροαστικών στρωμάτων, μπορεί και να είναι έτσι, αλλά δεν το βρίσκω κακό..με την έννοια ότι πρόκειται για πρόταση συμμαχίας της εργατικής τάξης με άλλα κοινωνικά στρώματα, επίσης καταπιεζόμενα απο τα μονοπώλια (εξού και η λύση των προβλημάτων τους είναι η κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων). Άρα σε αυτήν την πρόταση δεν μπορεί να μπαίνει εξ ολοκλήρου η άποψη του ΚΚΕ για τον σοσιαλισμό (πχ δικτατορία του προλεταριάτου).
ΑπάντησηΔιαγραφήΜάνουελ
Μάνουελ: νομίζω είσαι πολύ κοντά στην ορθή ερμηνεία του όρου, λόγω κοινωνικοπολιτικής συμμαχίας, λόγω Μετώπου, που είναι άλλωστε το όχημα της τακτικής του κόμματος, χωρίς να διαφωνώ εντελώς και με την άποψη του TRASH
ΑπάντησηΔιαγραφήΑν θυμάσαι σου είχα πει ότι είχα ενστάσεις σχετικά με τον τρόπο παρουσίασης την προηγούμενη φορά. Αντιθέτως τώρα φαίνεται να προχωρά πολύ πιο βαθιά και καλά. Τα ζητήματα που βάζεις δεν έχουν πολιτικό χρακτήρα με την στενή έννοια, αντικειμενικά είναι θεωρητικά θέματα, η θεωρία δεν είναι κάτι το ανεξάρτητο από την (πολιτική στην προκειμένη) πράξη, όπως και κριτήριο αλήθειας της θεωρίας είναι η ίδια η πράξη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠολύ καλά πιστεύω βάζεις το θέμα της διαλεκτικής κίνησης... Υπάρχει ένα θαματάκι ότι στην διαλεκτική κίνηση υπάρχουν οι κρίσεις και επαναστάσεις δηλαδή σημεία περάσματος, αλλιώς θα το ακούσεις η ασυνέχεια μέσα στη συνέχεια. Νομίζω ότι καλά το καταλαβαίνεις αυτό στην κατάκτηση της εξουσίας από την εργατική τάξη. Ακριβώς το θέμα της κίνησης είναι αυτό που κάνει δύσκολο τον οποιοδήποτε ορισμό, όπως λέει ο ένγκελς. Για το ΚΚΕ, η λαϊκή εξουσία κατανοείτε ως σοσιαλισμός-δικτατορία του προλεταριάτου, αλλά όχι το ίδιο στους συμμάχους που πιθανόν να έχουν "χαμηλότερους" στόχους, από το πέρασμα σε μια ανώτερη κατάσταση οργάνωση της κοινωνίας. Στην πορεία αυτή θα γίνει μάχη σχετικά με ποια άποψη θα επικρατήσει, το πέρασμα στην δικατορία του προλεταριάτου ή σε μια απλή κατάληψη της εξουσίας, το θέμα έχει να κάνει με την εργατική ηγεμονία σε ένα άλλο επίπεδο ταξικής πάλης.
Για τα στάδια, δεν ήταν ακριβώς αυτό, πχ στις χώρες της λαϊκής δημοκρατίας υπήρχε το λεγόμενο ενδιάμεσο μεταξύ καπιταλισμού και σοσιαλισμού, αρχικά το δημοκρατικό, σε διάκριση με τους φασίστες συνεργάτες των ναζί, μετά το αντιιμπεριαλιστικό κ.ο.κ. ανάλογη λογική είχε ιυοθετήσει και το ΚΚΕ, τότε, προφανώς η λογική ήταν λάθος και αντιδιαλεκτική, σήμερα μοιάζει με την σημερινή ρεφορμιστική λογική της ΑΝΤΑΡΣΥΑ...
διευκρίνιση για αυτό "Στην πορεία αυτή θα γίνει μάχη σχετικά με ποια άποψη θα επικρατήσει, το πέρασμα στην δικατορία του προλεταριάτου ή σε μια απλή κατάληψη της εξουσία" όταν λέω κατάληψη της εξουσίας εννοώ "κυβερνητική αλλαγή" κάτι τέτοιο, πχ κάτι σε στυλ Τσάβες.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜε άλλη διατύπωση, η ''θεμελίωση'' θα μπορούσε να είναι η ''πρωταρχική εμφάνιση'' του νέου κοινωνικού σχηματισμού, και η ''διαμόρφωσή'' του στην βάση των δικών του αντιθέσεων, η ''ανάπτυξη''. Πρέπει πράγματι να διακρίνουμε την θέση ορισμένων υλικών όρων από την διαδικασία σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Άρα η έννοια του ''σοσιαλισμού'' έχει μια στατική και μια δυναμική πλευρά. Η αντίφαση αυτή φαίνεται όταν λέμε ότι ο σοσιαλισμός δεν είναι ''στάδιο'' αλλά ταυτόχρονα λέμε ''Σοσιαλισμός λοιπόν είναι ένας κοινωνικοπολιτικός σχηματισμός, μια μορφή οργάνωσης της κοινωνίας''. Ο σοσιαλισμός είναι μια αρνητική διαμεσολάβηση του καπιταλισμού αλλά και όλων των προηγούμενων τρόπων παραγωγής. Ο σοσιαλισμός είναι πολύ περισσότερο πρακτική και πολύ λιγότερο ''τρόπος παραγωγής''. Τα δύο άκρα είναι ο καπιταλισμός και ο κομμουνισμός, αυτοί είναι οι δύο κοινωνικοί σχηματισμοί. Δεν έχει νόημα όταν κάποιος από την μία αποστρέφεται τον όρο ''στάδιο'', από την άλλη μιλά για σοσιαλιστικό κοινωνικό σχηματισμό. Και από την άλλη μιλάμε για ''βαθμίδα'' του ανώριμου κομμουνισμού. Στάδιο, φάση, βαθμίδα, μπορούν να νοούνται διαλεκτικά, πράγμα που δεν έκανε ο επίσημος σοβιετικός μαρξισμός, και πριν το 1953.Εξαιρετικό το άρθρο σου και σηκώνει πολύ κουβέντα, που ίσως συνεχιστεί από εδώ. Χρειάζεται παράλληλα μια σκληρή και χωρίς ταμπού κριτική στο σοβιετικό εγχειρίδιο Πολ.Οικονομίας του 1951.
ΑπάντησηΔιαγραφήΆσε μας ρε τζώρτζ με τις ενστάσεις σου :Ρ Αφού πήρα το οκ απ σένα μπορώ κι εγώ τώρα να ελπίζω ότι θα γίνω ένας θεωρητικός ογκόλιθος όπως εσύ :ΡΡΡΡ
ΑπάντησηΔιαγραφήχαχαχαχαχαχα ποιος είπε τίποτα τέτοιο, μια άποψη γράφουμε :ppppppppppp
ΑπάντησηΔιαγραφήΟνειρμός: αναμφίβολα χωρίς ταμπού. Όλα είναι μέσα στην κριτική προσέγγιση του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, η οποία βοηθάει πρώτα και κύρια τους ίδιους τους κομμουνιστές. Απ' αυτή την άποψη, η πρωτοβουλία του ΚΚΕ να κάνει ολόκληρο συνέδριο για το ζήτημα αυτό είναι πολύ σημαντική
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔυο πράγματα διευκρινιστικά: ο όρος λαϊκή οικονομία, στην απόφαση του 16ου συνεδρίου (βλ link μέσα στο κείμενο) αναλύεται διεξοδικά ΠΡΙΝ από τον όρο λαϊκή εξουσία, πράγμα που μας τονίζει τη σημασία της λαϊκής οικονομίας έναντι του πολιτικού όρου, “λαϊκή εξουσία”
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεύτερον, τώρα που το ξαναβλέπω το κείμενο, μοιάζει σαν να υποβαθμίζει τη επανάσταση. Το ΚΚΕ καθόρισε στο πρόγραμμά του το χαρακτήρα της “επικείμενης” όπως λέει, επανάστασης στην Ελλάδα: θα είναι σοσιαλιστική. Ούτε αστικοδημοκρατική, ούτε αντιιμπεριαλιστική, ούτε τίποτ' άλλο. Αυτό κατά τη γνώμη μου είναι πολύ σημαντικό στοιχείο σχετικά με το χαρακτήρα της λαϊκής εξουσίας, και επιπλέον δεν αφήνει, συνολικά η ανάγνωση του προγράμματος, υπόνοιες ότι μπορεί να υπάρξει κατάληψη της πολιτικής εξουσίας χωρίς σοσιαλιστική επανάσταση. Αυτό θα ήταν ρεφορμισμός, κι επειδή θα κρυβόταν καλά μέσα σε ένα σωρό επαναστατικές διατυπώσεις θα ήταν (θεός φυλάξοι!) οπορτουνισμός. Ε;
ακριβώς όπως τα λες!!!!!!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΩραιο αρθρο Αλεξ και κατατοπιστικο, οπως και η συζητηση που ακολουθησε.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑν ο σκοπος του μπλογκ ειναι μεταξυ αλλων και να ξεδιαλυνει ορισμενα πραγματα για τους "απεξω", νομιζω οτι η συνεισφορα του αρθρου, οπως ολων των αρθρων εδω, ειναι πολυτιμη.
Να ξεκαθαρισω οτι τα θετικα σχολια εγω τα κανω σκεφτομενος τι ανταποκριση θα εχει καποιο αρθρο σε αυτον που προσεγγιζει τωρα τις κομμουνιστικες αποψεις, σε καποιον δηλαδη που μεχρι τωρα δε πολυασχολουταν,
αυτο πιστευω οτι ειναι το βασικο σημειο στο οποιο πρεπει να στοχευει καθε κοκκινο μπλογκ.
Τωρα για επεξεργασια και διαπλατυνση στενων εννοιων, κι αυτα χρειαζονται σιγουρα, ομως τα παραπανω εχουν προτεραιοτητα, τουλαχιστον στα μπλογκς.
Θέματα που κατά την γνώμη μου δεν απαντά επαρκώς το ΚΚΕ. Η διαφορά τυπικής-ουσιαστικής κοινωνικοποίησης των μέσων παραγωγής. Οι εκφάνσεις της έννοιας της ''ιδιοκτησίας'', κυριότητα, νομή, κατοχή, επικαρπία. Την κυριότητα την νομή και την κατοχή έχει διακρίνει ήδη ο Μάρξ στα Grundrisse. Επίσης, η κριτική στα σοβιετικά εγχειρίδια και στο ''ζητήματα Λενινισμού'', δεν έχει υποπέσει, ίσως από δική μου παράλειψη, στην αντίληψή μου. Κριτική στο ''Οικονομικά προβλήματα στην ΕΣΣΔ'' και στο ''Ζητήματα Λενινισμού'' του Ι.Στάλιν. Ακόμη, δεν έχει γίνει καθόλου κατά την γνώμη μου περαιτέρω ανάπτυξη του διαλεκτικού υλισμού, μέσα από μια συλλογική μελέτη, πέρα από την αναπαραγωγή βασικών σχετικών χωρίων των Λένιν και Ένγκελς. Και η επιστημονικότητα ή όχι των θέσεων του ΚΚΕ κρίνεται με βάση, φυσικά, την επάρκεια και επιστημονικότητα του διαλεκτικού σκέπτεσθαι, αλλιώς οι ταξικές πχ αναλύσεις μπορεί να είναι σωστές, αλλά δεν είναι μεθοδικές, συστηματικές. Οπότε αν έχει κάποιος σχετικό σύνδεσμο περί διαλεκτικής, αν μπορεί να τον στείλει. Συναφής με το παραπάνω είναι μια κουβέντα επιστημολογίας, περί του τί είναι επιστημονικό, τί ιδεολογικό, ποιά είναι τα όρια.
ΑπάντησηΔιαγραφήcelin ευχαριστούμε φίλε, η άποψή σου έχει πολύ μεγάλη αξία, ειδικά έχοντας στο νου το κείμενό σου για το πώς βλέπει το ΚΚΕ ο κόσμος.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι η δική σου συμβολή είναι πολύτιμη
Ονειρμός: για τις εκφάνσεις της έννοιας "ιδιοκτησία" πραγματικά δεν γνωρίζω λεπτομέρειες, κι όντως δεν υπάρχει κάποια βαθύτερη ανάλυση απ 'το ΚΚΕ πάνω σ'αυτό (εκτός αν μου διαφεύγει κι εμένα κάτι). Για τα "οικονομικά προβλήματα του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ", θαρρώ ο πρόλογος της Ελένης Μπέλλου (μέλος του ΠΓ) στην τελευταία έκδοση της μπροσούρας απ' τη σύγχρονη εποχή, δίνει μια καλή εικόνα για τη θεωρητική προσέγγιση του ζητήματος των εμπορευματοχρηματικών σχέσεων στο σοσιαλισμό, αν όχι "κριτική".
ΑπάντησηΔιαγραφήΣχετικά με διευκρινίσεις περί "μεταβατικού σταδίου" κλπ. εδώ http://goo.gl/vjASW "το κλείσιμο της συζήτησης για το δεύτερο θέμα" της Ελένης Μπέλλου πάλι
Για τη μεθοδολογία που ακολούθηθηκε από το ΚΚΕ για το κείμενο των θέσεων για το σοσιαλισμό εδώ http://goo.gl/XnQtf "εισήγηση της ΚΕ στο 18ο συνέδριο: εκτιμήσεις και συμπεράσματα... η αντίληψη του ΚΚΕ για το σοσιαλισμό"
Ευχαριστώ ιδιαιτέρως για το τελευταίο link. Διαφωνώ εντελώς με την εξής διατύπωση-απάντηση του κειμένου: ''Η αμφισβήτηση της σοσιαλιστικής βάσης, σε ορισμένες περιπτώσεις, επιχειρείται ως διάκριση μεταξύ της κρατικοποίησης των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής και της κοινωνικοποίησης, υποστηρίζοντας ότι η κοινωνικοποίηση προϋποθέτει πλήρη ανάπτυξη του εργατικού ελέγχου ή και κατάργηση της διάκρισης μεταξύ εκτελεστικής και επιτελικής εργασίας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΒεβαίως, παίρνουμε υπόψη μας τη χρονική απόσταση ανάμεσα στη νομική και πραγματική κοινωνικοποίηση. Θεωρούμε όμως ότι πρόκειται για πραγματική κοινωνικοποίηση όταν στα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής έχει καταργηθεί η ατομική ιδιοκτησία, έχουν ενταχτεί αυτά στον Κεντρικό Σχεδιασμό και στον εργατικό έλεγχο, έστω και αν αυτός δεν έχει πλήρως αναπτυχθεί.
Δε συμφωνούμε με την άποψη ότι η πραγματική κοινωνικοποίηση προϋποθέτει την πλήρη κατάργηση του διαχωρισμού μεταξύ επιτελικής και εκτελεστικής εργασίας. Δε συμφωνούμε με την άποψη που διαφοροποιεί την «κρατικοποίηση» μέσων παραγωγής εκ μέρους της δικτατορίας του προλεταριάτου από την κοινωνικοποίηση. Ουσιαστικά, εμμέσως, τείνει να αμφισβητήσει το ρόλο της δικτατορίας του προλεταριάτου ως εργαλείου της ταξικής πάλης του προλεταριάτου που δεν περιορίζεται μόνο στα καθήκοντα της συντριβής της αντεπαναστατικής δράσης της αστικής τάξης, αλλά έχει ως βασικό καθήκον την οικοδόμηση των νέων σχέσεων, την εξάλειψη κάθε κοινωνικής διαφοράς και ανισότητας. Η κοινωνικοποίηση στο σοσιαλισμό όπως και όλη η οργάνωση της οικονομίας και της κοινωνίας πραγματοποιείται μέσω του κράτους της εργατικής τάξης, υπό την καθοδήγηση του Κομμουνιστικού Κόμματος, το οποίο στηρίζεται στην κινητοποίηση των εργατικών μαζών, στον εργατικό έλεγχο κλπ''. Εδώ ουσιαστικά θεωρείται σχολαστικισμός η διάκριση κρατικοποίησης-κοινωνικοποίησης. Οποιοσδήποτε διαβάσει τα Grundrisse, τόμος δεύτερος, σελ 358-388, θα δει πως η πραγματική ιδιοκτησία διακρίνεται από την νομή και την κατοχή στον ίδιο τον Μάρξ. Η απάντηση της ΚΕ είναι ανεπαρκής, αφού μεταξύ νομικής και πραγματικής ιδιοκτησίας υπάρχουν διάφορες εκφάνσεις, που πρέπει να επισημαίνονται ρητά και όχι αόριστα, με ασάφεια. Οι πρακτικές συνέπειες της θέσης αυτής είναι πολλές και απαιτούν ξεχωριστή πραγμάτευση.
Πάνω σε όσα γράφει ο ονειρμός στο τελευταίο του σχόλιο, θα ήθελα να πω τα εξής.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠροσωπικά με βρίσκει σύμφωνο η παρατήρηση ότι η κρατικοποίηση στο σοσιαλισμό δεν ταυτίζεται με την ουσιαστική κοινωνικοποίηση. Το σοσιαλιστικό κράτος παίρνει στην κατοχή του τα μέσα παραγωγής στο όνομα όλης της κοινωνίας, αλλά δεν ταυτίζεται με αυτήν, αλλιώς θα εξέλειπε κι η ανάγκη ύπαρξής του ως 'δύναμη πάνω από την κοινωνία' και θα περνούσαμε στην ακρατική κοινωνία, δηλ τον κομμουνισμό.
Επιπλέον. Τα κομματικά ντοκουμέντα που παρέθεσε ο πάλαι ποτέ δελάρζ λένε κάτι πολύ ενδιαφέρον: "διαμορφώνονται μορφές παραγωγικών συνεταιρισμών, όπου το επίπεδο των παραγωγικών δυνάμεων ακόμη δεν επιτρέπει την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής". Εννοώντας βασικά την αγροτική παραγωγή (κι όχι μόνο). Με τι έχει να κάνει αυτό το ακόμη; Με το επίπεδο των παραγωγικών δυνάμεων. Με άλλα λόγια, με το βαθμό ωριμότητας του κοινωνικού τους χαρακτήρα. Ο βαθμός αυτός αυξάνει στην παραγωγή που έχει ως βάση της τη μηχανή, αλλά φτάνει στο απόγειό του με την πληροφορική και την αυτοματοποίηση, που είναι κι η παραγωγική βάση της ουσιαστικής κοινωνικοποίησης.
Σε κάθε περίπτωση δε μιλάμε για αγεφύρωτες διαφωνίες. Δεδομένου ότι η κρατικοποίηση είναι μια μορφή -τυπικής- κοινωνικοποίησης, κι ότι η εισήγηση αναγνωρίζει την χρονική απόσταη μεταξύ νομικής και πραγματικής κοινωνικοποίησης. Αυτό που επιχειρεί να αντικρούσει η εισήγηση κατά τη γνώμη μου είναι η άποψη ότι στα εγχειρήματα του εικοστού αιώνα δεν οικοδομήθηκε σοσιαλισμός, γιατί δεν είχαμε εργατικό έλεγχο, αυτοδιεύθυνση και κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής. Υπό το ίδιο πρίσμα αντιμετωπίζεται και το άλλο ζήτημα που θέτει. Γιατί κάποια ρεύματα επιχειρούν να παρακάμψουν το ζήτημα της κρατικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής και να στοιχειοθετήσουν την ύπαρξη καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής κι ενός εκμεταλλευτικού στρώματος ή τάξης, στη βάση της κυριότητας, επικαρπίας κτλ.
Μία τελευταία παρατήρηση. Το τελευταίο λινκ για το οποίο ευχαριστεί ιδιαιτέρως ο ονειρμός είναι η εισήγηση της κε στο συνέδριο, η οποία παίρνει υπ' όψιν της τον εσωκομματικό και προσυνεδριακό διάλογο κι απαντά στα ερωτήματα που τέθηκαν στη διάρκειά του. Κατά συνέπεια έχει το περισσότερο ζουμί, τις πιο ουσιαστικές επισημάνσεις, αν και το μεγαλύτερο ποσοστό ασχολείται συνήθως με τις θέσεις και την απόφαση που είναι πιο δημοφιλείς.
Πράγματι, όπως λέει και το απολίθωμα, η εισήγηση της ΚΕ για το σοσιαλισμό στο 18ο συνέδριο, έχει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον σχετικά με το πως τοποθετήθηκε ο κόσμος στο αρχικό κείμενο των θέσεων. Υπάρχει μια διαδικασία στο ΚΚΕ που ονομάζεται "προσυνεδριακός διάλογος", διάλογος δημόσιος όπου μέλη, στελέχη, φίλοι, ψηφοφόροι, ο οποιοσδήποτε μπορεί να γράψει τη γνώμη του για τις θέσεις του ΚΚΕ (για το σοσιαλισμό εν προκειμένω) και η γνώμη του αυτή δημοσιεύεται στο ριζοσπάστη (η στην Κομμουνιστική Επιθεώρηση, ιδεολογικό περιοδικό ας πούμε του ΚΚΕ). Για τις τοποθετήσεις που δημοσιεύτηκαν στο ριζοσπάστη υπάρχουν αναλυτικά όλες εδώ http://18synedriokke.blogspot.com/ Εκτός απ' την πασίγνωστη τοποθέτηση του Ρούση, υπάρχουν κι ένα σωρό άλλες που βάζουν πολλά ζητήματα, δημοκρατικά όπως ορίζει το καταστατικό και η διαδικασία του προσυνεδριακού
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια το ΚΚΕ το Συνέδριο αποτελεί το ανώτατο κομματικό όργανο.
ΑπάντησηΔιαγραφή(Κάνω την παρέμβαση για τον κόσμο εκτός Κόμματος που παρακολουθεί το blog και διαβάζει το άρθρο και τη συζήτηση για να διευκρινιστεί πόσο μεγάλη σημασία δίνεται στις διαδικασίες και στις αποφάσεις των Συνεδρίων).
Σωστή η διευκρίνιση a.d. Το συνέδριο, όταν είναι συγκροτημένο σε σώμα όπως λέμε, όταν δηλαδή μαζευτούν οι σύνεδροι όλοι, αυτό θεωρείται "ανώτατο καθοδηγητικό όργανο", ανώτερο δηλαδή κι απ' την κεντρική επιτροπή. Η κεντρική επιτροπή φροντίζει για την εφαρμογή των αποφάσεων του Συνεδρίου στο χρονικό διάστημα ανάμεσα σε δυο συνέδρια.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟνειρμέ- Επειδή δεν βρίσκομαι στο σπίτι μου, οι σελίδες από τον δεύτερο τόμο των Grundrisse, που παραθέτεις ταυτίζονται με το κείμενο " Μορφές που προηγούνται της καπιταλιστικής παραγωγής"; έχει σχέση με την ιδιοποίηση του υπερπροϊόντος από τον ηγεμόνα και το ιεαρατείο στον "ασιατικό τρόπο παραγωγής";
ΑπάντησηΔιαγραφήΧωρίς να αποθεωνω το Στάλιν, θα ήθελα ειλικρινά τις ενστάσεις σου πέρα από τα γνωστά στα κείμενα αυτά. Συμφωνώ σε αυτό που λες για τη διαλεκτική αλλά δεν είναι και το ευκολότερο πράγμα, όπως πολύ καλά καταλαβαίνεις.
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕπειδή έχω κουραστεί με τα γελοία ειρωνικά σχόλια ανώνυμων εξυπνάκηδων, απο δω και πέρα, σε κείμενα δικά μου τουλάχιστον, όποιος προσβάλλει ή υποτιμά τη συζήτηση, το σχόλιό του θα σβήνεται.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν έχουμε πρόβλημα γενικά με την ανωνυμία, έχουμε πρόβλημα ειδικά με κάποιους που νομίζουν ότι έτσι κάνουν κριτική προκειμένου να επικράτησει κάποια ανύπαρκτη δική του αντίληψη. Το trolling λοιπόν μας τελείωσε εδω
Πριν παραθεσω τις προσωπικες μου σκεψεις θα ηθελα να ρωτησω καποια πραγματα. Τι σχεση εχει η κοινωνικοποιηση των μεσων παραγωγης με τις παραγωγικες δυναμεις? Ποιος ειναι ο κοινωνικος χαρακτηρας των παραγωγικων δυναμεων? Πως εννοειται και πως υφισταται? Τι εννοει το ΚΚΕ λεγοντας "κοινωνικοποιηση"?
ΑπάντησηΔιαγραφήΤελος, (και για μενα η πιο σημαντικη ερωτηση) αφου ο σοσιαλισμος δεν υπαρχει στα σπλαχνα του καπιταλισμου, ενω μεχρι τωρα οι "φυτρες" της προοδου υπηρχαν μεσα στον (πλεον) αντιδραστικο κοινωνικο σχηματισμο και αυτο ισχυε σαν νομοτελεια πως γινεται να μιλατε για τον επιστημονικο και νομοτελειακο χαρακτηρα της διαλεκτικης?
Αυτα τα ολιγα.
- Δ.
Προς Δ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΘα προσπαθήσω να σου απαντήσω βήμα-βήμα. Παραγωγικές δυνάμεις είναι τα εργαλεία παραγωγής συν την εργατική δύναμη: δηλ. οι εργάτες και τα μέσα που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή, εργαλεία, μηχανές κλπ. Κοινωνικοποίηση σημαίνει ότι αντιστοιχείται η κοινωνία (ή το μεγαλύτερο μέρος της) με τα μέσα παραγωγής. Πώς γίνεται αυτό; με την αλλαγή των λεγόμενων "σχέσεων παραγωγής". Δηλαδή οι εργάτες, που είναι και οι φορείς της εργατικής δύναμης, γίνονται αυτοί πια ιδιοκτήτες των εργαλείων και των μηχανών που οι ίδιοι βάζουν σε κίνηση. Στον καπιταλισμό αυτή η αντιστοιχία δεν υπάρχει, με αποτέλεσμα, από ένα σημείο και μετά να γίνεται αντι-παραγωγικό το σύστημα. Πολλοί δουλεύουν, ένας κερδίζει. Η αντιστοίχηση γίνεται πώς; με τη συνειδητή δράση των εργατών (και των συμμάχων) ώστε πολλοί να δουλεύουν και πολλοί να κερδίζουν.
Πώς εννοείται ο χαρακτήρας των παραγωγικών δυνάμεων. Είπαμε παραγωγικές δυνάμεις είναι οι εργαζόμενοι και τα μέσα παραγωγής. Εφ'όσον στον καπιταλισμό, η βασική παραγωγική σχέση είναι ότι ένας είναι κύριος, ιδιοκτήτης των μέσων παραγωγής, τα μέσα παραγωγής λοιπόν δεν είναι κοινωνικό αγαθό, είναι ατομικό αγαθό. Στο σοσιαλισμό, μέσα από την κρατικοποίηση, την εθνικοποίηση αν θέλεις σε πρώτη φάση των μέσων παραγωγής, αυτά γίνονται ιδιοκτησία όλων, μιας και η νέα επαναστατική εξουσία εκφράζει αντικειμενικά το μεγαλύτερο μέρος του λαού, της κοινωνίας. Φορέας αυτής της εξουσίας είναι η λεγόμενη "δικτατορία του προλεταριάτου" (πολιτικός όρος) δηλαδή μια επαναστατική κυβέρνηση η οποία, ανεξάρτητα από τη μορφή και τη σύνθεσή της, αντικειμενικά έχει την ευθύνη να οικοδομήσει το σοσιαλισμό, να καθιερώσει τις σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής. Αυτή είναι η πρώτη ανώριμη φάση του κομμουνιστικού τρόπου παραγωγής όπως λέμε. Δηλαδή, δεν θα είναι (δεν πρέπει να είναι) πάντα έτσι, σκοπός αυτής της νέας εξουσίας θα είναι να οικοδομήσει τη νέα κοινωνία που στο μέλλον θα καταργήσει το κράτος ως εποπτικό, ρυθμιστικό μηχανισμό σταδιακά, κάτι πουεξαρτάται από πολλούς και σύνθετους παράγοντες. (συνεχίζεται)
(συνέχεια)
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο ΚΚΕ όταν λέει κοινωνικοποίηση, εννοεί ασφαλώς σε πρώτη φάση την κρατικοποίηση (των μέσων παραγωγής, των δασών, των δρόμων, των νοσοκομείων, των υποδομών) αλλά με την εξής διαφορά: κρατικοποίηση στον καπιταλισμό σημαίνει εγώ, σαν κράτος καπιταλιστικό, έχω στην ιδιοκτησία μου όλ' αυτά, αλλά επειδή σε κάποια φάση δεν μου φέρνουν κέρδος, δεν μου φέρνουν λεφτά στα ταμεία προκειμένου να χρηματοδοτήσω εκ νέου το κεφάλαιο (αυτή είναι η δουλειά του καπιταλιστικού κράτους στην τελική, να υπηρετεί το κεφάλαιο) τα ξεπουλάω στο ίδιο το κεφάλαιο να βγάζει εκείνο απευθείας κέρδος.
Στη λαϊκή εξουσία, η κρατική ιδιοκτησία υπηρετεί όχι το κεφάλαιο πια, αλλά την ίδια την κοινωνία. Το εργατολαϊκό κράτος, είναι το ίδιο ο φορέας του λαϊκού ελέγχου όλων αυτών, να το συζητήσουμε πώς θα μπορεί να διευρυνθεί αυτός ο λαϊκός (εργατικός, κοινωνικός όπως θες πέστο) έλεγχος, μην ξεμείνει στα χέρια μερικών κρατικών υπαλλήλων (γραφειοκρατία - η οποία είναι αναπόφευκτη σε κάποιο βαθμό, θα πρέπει να περιοριστεί συνειδητά).
Η διατύπωση "ο σοσιαλισμός δεν προϋπάρχει στα σπλάχνα του καπιταλισμού" δεν είναι σωστός. Όπου "σοσιαλισμός" βάλε "σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής" για να μη γίνεται παρανόηση και για τα προηγούμενα συστήματα. Δηλ. δεν μπορείς να λες "ο καπιταλισμός υπήρχε μέσα στα σπλάχνα της φεουδαρχίας". Το σωστό είναι "οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής υπήρχαν μέσα στα σπλάχνα της φεουδαρχίας"
(συνεχίζεται)
Ο επιστημονικός σοσιαλισμός σαν επιστήμη μελετά τις νομοτέλειες των κοινωνικοπολιτικών συστημάτων. Σαν πολιτική πρακτική μελετά το τι πρέπει να κάνουν οι άνθρωποι, οι εργαζόμενοι σαν τάξη δηλαδή για να εφαρμόσουν αυτή την επιστήμη. Ο Μάρξ λέει ότι "σκοπός δεν είναι μόνο να ερμηνεύσουμε τον κόσμο αλλά και να τον αλλάξουμε". Ο επιστημονικός σοσιαλισμός είναι "καθοδήγηση για δράση".
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ διαφορά του επιστημονικού σοσιαλισμού ως επιστήμης σε σχέση με τις άλλες επιστήμες, είναι ότι, ενώ χρησιμοποιεί μεθοδολογικά εργαλεία για να εξηγήσει τα κοινωνικά φαινόμενα, ταυτόχρονα βάζει στην πρώτη γραμμή και τη συνειδητή προσπάθεια των ανθρώπων (των εργατών σε αυτή τη φάση) να υλοποιήσουν, να πραγματοποιήσουν την ίδια την ιστορία, η οποία μέχρι τώρα δημιουργούνταν αυθόρμητα. Σήμερα, σε αυτή τη βαθμίδα ανάπτυξης της κοινωνίας, για να εξελιχτεί η ανθρωπότητα υπερβαίνει την αναγκαιότητα, την αυθόρμητη κίνηση της ιστορίας και παίρνει τα ηνία στα χέρια της. Αυτό δεν είναι βουλησιαρχία βέβαια (καθώς λαμβάνονται υπόψη οι αντικειμενικές συνθήκες) και φυσικά ούτε μηχανιστική αντίληψη, είναι ξεπέρασμα αυτών των δυο
Ο σοσιαλισμός (για την ακρίβεια οι φύτρες, όπως λες) μια χαρά υπάρχει μέσα στα σπλάχνα του καπιταλισμού αλλά οι θεολογικοί μαρξιστές αρνούνται να το δουν διότι θεωρούν πως μπορεί να επικρατήσει η ο αγώνας για μεταρρυθμίσεις, η μία φύτρα να γίνει δύο κλπ. Λάθος, βέβαια, των θεολογούντων μαρξιστών, γιατί τελικά οι φύτρες είναι οι διαλεκτικές βάσεις για την επόμενη κοινωνία που μάλιστα παίζουν και παιδαγωγικό ρόλο, άλλη μια αδυναμία των θεολογούντων μαρξιστών που θεωρούν ότι ως εκ θαύματος θα μπει ο μαρξισμός στα κεφάλια των εργαζομένων.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι σοσιαλιστικές φύτρες εντός καπιταλισμού είναι προφανείς:
*Τα πνευματικά έργα που κατεβάζουμε από το ίντερνετ έχουν χάσει τον εμπορευματικό χαρακτήρα τους. Είναι παγκοίνως εδραιωμένη η πεποίθηση πως όποιος πληρώνει για ν' ακούσει τραγούδια είναι χαζός.
*Η ευρεία χρήση πλαστικού χρήματος μας δείχνει πώς μπορεί να καταργηθεί το χρήμα - εμπόρευμα στο σοσιαλισμό, δείχνει επίσης πώς διανεμηθεί η παραγωγή στους παραγωγούς (αφού στο σοσιαλισμό υπάρχει το θέμα - πρόβλημα της εξαιδιαιρέτου ιδιοκτησίας).
* Όσο κι αν το αρνούνται οι θεολογούντες μαρξιστές το κοινωνικό καπιταλιστικό κράτος είναι σοσιαλιστική φύτρα, αφού δύο πολύ σημαντικά αγαθά, η παιδεία και υγεία που παρέχονται από το κράτος (και όχι τους ιδιώτες), έχουν χάσει τον εμπορευματικό τους χαρακτήρα και μάλιστα γίνεται αγώνας για να μη τον αποκτήσουν ξανά (βλ. 5ευρω στα νοσοκομεία και αλλαγή της Διαμαντοπούλου).
Φυσικά, το καπιταλιστικό κράτος πάντα καπιταλιστικό θα μένει. Η κατάργηση του εμπορευματικού χαρακτήρα της κρατικής παροχής παιδείας - υγείας είναι αποτέλεσμα του αγώνα των εργαζομένων αλλά ασχέτως τούτου δείχνει ότι μπορεί να υπάρξει μερική κατάργηση του εμπορευματικού χαρακτήρα ορισμένων αγαθών.
***Κρίσιμο είναι να κατανοήσουμε ότι εντός του καπιταλισμού δεν υπάρχει περίπτωση να καταργηθεί πλήρως η εμπορευματική παραγωγή, μάλιστα οι αστοί θα επιχειρούν πάντα να πάρουν πίσω όλες τις εργατικές κατακτήσεις του κοινωνικού κράτους.****
advocate-έχεις σκεφτεί μήπως τα περισσότερα εξ' αυτών θα μπορούσε να τα έχει για επιχειρήματα ένας Πουλαντζάς ή ακόμα παλίοτεροι σοσιαλδημοκράτες που υποστήριζαν ΑΚΡΙΒΩΣ ΑΥΤΟ, ότι αυτού του είδους οι σχέσεις παραγωγής μπορούν να δημιουργηθούν σταδιακά εντός καπιταλισμού, μέσω πίεσης στο καπιταλιστικό κράτος που μετασχηματίζεται σταδιακά σε εργατικό...
ΑπάντησηΔιαγραφήΤώρα που έχεις δίκιο. Αυτό που ο άλεξ πάνω λέει "κοινωνικοποίηση", στην παραγματικότητα κατά Μαρξ/ένγκελς, η βασική αντίθεση του καπιταλισμού είναι ότι η παραγωγή είναι κοινωνικοποιημένη, ενώ η ιδιοποίηση ατομική, εννοούν ότι ο παραγωγός δεν μπορεί να πει αυτό είναι δικό μου. Σε ενα εργοστάσιο δεν μπορεί να πει ο εργάτης που πχ φτιάχνει αυτοκίνητα αυτό το εφτιαξα εγώ, αλλά το φτιάχνουν όλοι οι εργάτες του εργοστασίου μαζί (αφηρημένη εργασία), παρόλα αυτά ο καπιταλιστής ιδιοποιηται το αυτοκίνητο ως δικό του και το πουλά. Υπάρχει δηλαδή έδαφος για να αρθει αυτή η σχέση. Επίσης ένα συμπέρασμα του Προυντόν, ότι το σύστημα της ατομικής ιδιοκτησίας την καταργεί στην πλοειψηφία, αποτελεί άλλη έκφραση του ίδιου πράγματος (άσχετα που ο Μαρξ, βλέπει μπροστά στην ολική άρση της ατομικής ιδιοκτησίας και ο Προυντόν ζητά να την αποκτήσουν πάλι όλοι γυρνώντας προς τα πίσω στις παραγωγικές δυνάμεις άρα και σχέσεις). Τέλος εδώ και 150 χρόνια έχουμε τη δημιουργία των μονοπωλίων που είναι έτοιμα για κοινωνικοποίηση (με όλα τα πλεονεκτήματα που έχουν στην σχεδιοποίηση μεγάλων επιχειρήσεων, ελέγχου της παραγωγής κτλ κτλ), ενώ και το κράτος αναλαμβάνει όλο και πιο ενεργό ρόλο (δες το άρθρο για την κρίση στις ΗΠΑ). Η ύπαρξη του πλαστικού χρήματος κτλ θα μπορύσε να έχει χρήση στο σοσιαλσιμό όχι εδώ όμως, δεν μπορείς να προσπεράσεις αλλού τα αποτελέσματα των σχέσεων παραγωγής του καπιταλισμού και αλλού όχι, αυτό το λάθος έκανε ο Προυντόν πχ, αλλά και οι σοβιετικοί οικονομολόγοι της αγοράς (Λίμπερμαν και σία), τελικά στην πράξη έδειξε τη χρεοκοπία αυτών των πρακτικών...
Τελικά με αυτά που ακούω βλέπω να λες ότι δεν θα ήθελα αλλαγή ριζική απλά να επεκταθούν αυτές οι "φύτρες" όπως λες και όλα καλά, αλλά αυτή είναι η βαση του οπορτουνισμού... Αν δεν κατανοηθεί ότι η μόνη διεξοδο πια είναι όλο και πιο περιορισμένη και είναι η υπέρβαση αυτού του συστήματος, το σύστημα θα μπορεί να χειροτερεύει περισσότερο τους όρους ζωής των εργαζομένων που αποτελεί μονόδρομο για αυτό, αφού έχει συνεχώς όλο και πιο μικρά περιθώρια ελιγμών, λόγω όξυνσης του παγκόμσιου ανταγωνισμού...
***Κρίσιμο είναι να κατανοήσουμε ότι εντός του καπιταλισμού δεν υπάρχει περίπτωση να καταργηθεί πλήρως η εμπορευματική παραγωγή, μάλιστα οι αστοί θα επιχειρούν πάντα να πάρουν πίσω όλες τις εργατικές κατακτήσεις του κοινωνικού κράτους.****
ΑπάντησηΔιαγραφήΔυστηχώς η εμπορευματική παραγωγη διατηρήται και επί σοσιαλισμού, άσχετα που σήμερα περιορισμός της θα γινει πιο έυκολα από ότι έγινε προσπάθεια στη Ρωσία (δεν καταργήθηκε ποτέ), λόγω εμπειρίας αλλά και καλύτερης κοινωνικής σύνθεσης (όλο και μικρότερος ρόλος μικροαστικών στρωμάτων)
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΦυσικά και δεν λέω αυτά που προσπαθείς να βάλεις στο στόμα μου. Για την ακρίβεια λέω ακριβώς το αντίθετο. Ότι δηλ. οι μεταφυσικοί μαρξιστές αρνούνται να δουν την κατάργηση ορισμένων εμπορευματοχρηματικών σχέσεων και εντός του καπιταλισμού (λογισμικό, πνευματικά έργα, υγεία, παιδεία) από το φόβο μήπως θεωρηθεί ότι μπορεί τελικά να υποπέσει το εργατικό κίνημα στη μεταρρύθμιση αντί στην επανάσταση, παραβλέποντας ότι και στις προηγούμενες κοινωνίες παρά τις "φύτρες" χρειάστηκαν επαναστάσεις για να ανατραπούν.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτή είναι η καλή εκδοχή.
(Λεω πλεον να απανταω "επισημως" και οχι με απλα αρχικα :P)
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαταρχην ευχαριστω για την απαντηση AlexD.
Παμε τωρα στο διαταυτα:
Ειπες λοιπον "Κοινωνικοποίηση σημαίνει ότι αντιστοιχείται η κοινωνία (ή το μεγαλύτερο μέρος της) με τα μέσα παραγωγής."
Ειναι πολυ επικινδυνη η διατυπωση αυτη και συνδεεται αμεσα με το πως εννοηθηκε στην ΕΣΣΔ και φανταζομαι πως εννοειται ακομα η "κοινωνικοποιηση". Η κοινωνικοποιηση δεν φτανει να γινεται μονο στα μεσα παραγωγης (που στην πραξη ουτε αυτο εγινε κατα την αποψη μου και αν θελεις το συζηταμε αυτο παρακατω) αλλα και στο προϊον της παραγωγικης εργασιας. Δηλαδη θεωρω οτι ισως ειναι περισσοτερο ουσιωδες να αντιστοιχηθει η παραγωγη η ιδια με την κοινωνια (η το μεγαλυτερο κομματι της) κατι που στην πραξη ποτε δεν εγινε και οι εμπορευματικες σχεσεις και το μισθολογικο συστημα διατηρηθηκαν.
Λες επισης: "κρατικοποίηση στον καπιταλισμό σημαίνει εγώ, σαν κράτος καπιταλιστικό, έχω στην ιδιοκτησία μου όλ' αυτά, αλλά επειδή σε κάποια φάση δεν μου φέρνουν κέρδος, δεν μου φέρνουν λεφτά στα ταμεία προκειμένου να χρηματοδοτήσω εκ νέου το κεφάλαιο (αυτή είναι η δουλειά του καπιταλιστικού κράτους στην τελική, να υπηρετεί το κεφάλαιο) τα ξεπουλάω στο ίδιο το κεφάλαιο να βγάζει εκείνο απευθείας κέρδος."
Μεχρι εδω ολα καλα και στην αναλυση αυτη συμφωνω απολυτως. Συνεχιζεις: "Στη λαϊκή εξουσία, η κρατική ιδιοκτησία υπηρετεί όχι το κεφάλαιο πια, αλλά την ίδια την κοινωνία. Το εργατολαϊκό κράτος, είναι το ίδιο ο φορέας του λαϊκού ελέγχου όλων αυτών"
Εδω διαφωνω καθετα. Ξερεις πολυ καλα οτι οι μεγαλοι χαμενοι της ΝΕΠ ηταν οι αγροτες, τους οποιους το "εργατικο" κρατος θυσιασε για την εκβιομηχανιση της ΕΣΣΔ. Το σχεδιο εκβιομηχανισης περισσοτερο εξυπηρετουσε ισως τις αναγκες της ΕΣΣΔ ως καθεαυτο κρατος παρα τις αναγκες του λαου της. Επισης ο εργατικος ελεγχος δεν υπηρχε στην πραξη. Τα σοβιετ ελεγχονταν απο διορισμενες απο τα ανωτερα κλιμακια επιτροπες. Με βαση αυτα και την διατηρηση της εννοιας της αγορας και του μισθολογικου συστηματος, καθως και την διατηρηση διοικητικων θεσεων θεωρω οτι το σοβιετικο κρατος ηταν βασισμενο σε ενα κρατικοκαπιταλιστικο μοντελο (αν δεν κανω λαθος αυτο ειναι κατι που παραδεχτηκε και ο ιδιος ο Λενιν, διορθωστε με σε διαφορετικη περιπτωση) υπο την εννοια οτι στην θεση των παλιων κεφαλαιοκρατων ηταν το ιδιο που καρπωνοταν αυτο που ο Μαρξ ονομαζε υπεραξια. Αυτο σημαινει οτι το κρατος διατηρουσε εκμεταλλευτικες σχεσεις εις βαρος των εργατων του. Αυτο ειναι και εξαλλου κατι που υποστηριζουμε απο την στιγμη που βαλαμε το μαυρο στις κοκκινες σημαιες μας, οτι δηλαδη η εκμεταλλευση προερχεται και απο το κεφαλαιο και απο την εξουσια.
http://lassietteaubeurre.wordpress.com/
Να μου επιτραπούν μερικές σκόρπιες παρατηρήσεις.
ΑπάντησηΔιαγραφή1. Όταν μιλάμε για "κρατικοποίηση", πρέπει να παίρνουμε υπόψη μας που αυτή υλοποιείται. Αλλιώς λειτουργεί στο αστικό κράτος, αλλιώς στο εργατικό. Καμμία σχέση μεταξύ τους ! Στο αστιό κράτος η "κρατικοποίηση" π.χ. στην Υγεία ή στην Παιδεία, στην ουσία, λειτουργεί για τα συμφέροντα των καπιταλιστών - ας λάβουμε υπόψη ότι θέλουμε να γίνονται καλά οι εργάτες για να παρέχουν και πάλι δωρεάν τις υπηρεσίες τους στον κεφαλαιοκράτη (ή με μικρές απολαβές), το ίδιο και στην Παιδεία, βγαίνουν επιστήμονες για να υπηρετήσουν το καπιταλιστικό σύστημα.
2. Η έκφραση "κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής" μόνη της, είναι ατελής.
Η σωστή έκφραση είναι: "Κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, της διανομής του παραγόμενου προϊόντος, με εργατικό έλεγχο".
Από κοντα στο παραπάνω, είναι και η επιθυμία για "οικοδόμηση των κομμουνιστικών σχέσεων σε όλα τα επίπεδα".
3. Η Λαϊκή Εξουσία που θα οικοδομήσει την Λαϊκή Οικονομία, σαφώς και ΕΙΝΑΙ σοσιαλισμός !
(πακέτο, μαζί, η Λ.Ε. και η Λ.Ο.)
Προς τον αντιεξουσιαστή επισκέπτη L'assiete Au Berre:
ΑπάντησηΔιαγραφή1) Κάνω την παρατήρηση ότι, και παλιότερα, οι αντιεξουσιαστές επισκέπτες του γλόμπινγκ δείχνουν μεγαλύτερη διάθεση για θεωρητική κουβέντα, απ' ότι κάποια "μακρινά" ξαδέλφια μας πολιτικά!
2) Επιφυλάσσομαι να απαντήσω συνολικά σε αυτά που γράφεις όχι τώρα, δεν έχω ώρα τώρα δυστυχώς. Με αναγκάζεις να ψάξω να διαβάσω, κάτι που νομίζω ότι είναι και το νόημα της αντιπαράθεσής μας, όλο και κάτι καινούριο θα μάθουμε.
3) Σαν πρώτη απάντηση σε αυτό που έγραψα "το εργατολαϊκό κράτος είναι το ίδιο φορέας του λαϊκού ελέγχου όλων αυτών" συμπλήρωσα αμέσως μετά... "να το συζητήσουμε πώς θα μπορεί να διευρυνθεί αυτός ο λαϊκός (εργατικός, κοινωνικός όπως θες πέστο) έλεγχος, μην ξεμείνει στα χέρια μερικών κρατικών υπαλλήλων..."
Αυτό από μόνο του νομίζω περιέχει και μια αυτοκριτική περί της αναποτελεσματικότητας του λαϊκού εργατικού ελέγχου, με την όποια μορφή είχε. Άλλωστε η ΕΣΣΔ ήταν η πρώτη ιστορικά προσπάθεια για σοσιαλισμό, προηγούμενη πείρα δεν έχει. Τώρα όλοι εμείς που τον μελετάμε, έχουμε αυτή την αρνητική πείρα.
Δεν είναι απλό θέμα. Πώς θα διευρυνθεί στην πράξη ο εργατολαϊκός έλεγχος; με καινούριους θεσμούς, με καινούριες δομές διοίκησης; με αυξημένο ρόλο των συνδικάτων; πώς ακριβώς; Θέλει πολύ μελέτη το πράμα. Ασφαλώς, καταλαβαίνω καλά, ότι η λέξη "εξουσία" έχει πολύ διαφορετικό φορτίο για σένα τον αντιεξουσιαστική, αλλά θα σου απαντήσω σ' αυτό την επόμενη φορά. Keep in touch
Να συμπληρώσω ...
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυστατικό της λαϊκής οικονομίας αποτελεί ο κεντρικός πανεθνικός οικονομικός μηχανισμός διεύθυνσης για την αξιοποίηση του πλούτου, των πηγών, με εργαλείο του τον κρατικό πανεθνικό σχεδιασμό με προσαρμογή στο περιφερειακό, κλαδικό, διακλαδικό επίπεδο.
Η Λαϊκή Εξουσία είναι ο μηχανισμός εκείνος (ο πολιτικός) που έχει ως στόχο την αλλαγή τάξης στην εξουσία, δηλαδή να αντικατασταθεί η αστική εξουσία με την εργατική (εξουσία της εργατικής τάξης).
Κατάργηση της εξουσίας (κάθε μορφής της) θα γίνει ΜΟΝΟ στην ΑΤΑΞΙΚΗ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ κοινωνία.
L'assiete Au Berre: Στην παρατήρησή σου για το ότι το εργατικό κράτος της ΕΣΣΔ θυσίασε τους αγρότες που ήταν οι μεγάλοι χαμένοι της ΝΕΠ. Το βλέπεις το ζήτημα από μικροαστική σκοπιά. Οι χαμένοι, για να ακριβολογούμε, από την ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ της ΝΕΠ ήταν οι επιχειρηματίες του χωριού, οι κουλάκοι οι οποίοι συγκέντρωσαν την παραγωγή και ως εκ τούτου, είχαν αντικειμενικό συμφέρον από τη συνέχιση της ΝΕΠ, η οποία καταργήθηκε από την ηγεσία επί Στάλιν, κάτι που χρησιμοποιείται ως επιχείρημα περί της σταλινικής καταπίεσης.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ κολεκτιβοποίηση που ακολούθησε αποδείχτηκε στη συνέχεια ότι ωφέλησε συνολικά τους σοβιετικούς λαούς και το τίμημα γι' αυτό ήταν η κοινωνική τάξη των κουλάκων. Αλίμονο, η ταξική πάλι συνεχίζεται και μέσα στο σοσιαλισμό. Δεν μπορεί να είναι όλοι ευχαριστημένοι.
Ο εργατικός έλεγχος όντως ήταν πρόβλημα, η απόφαση του 18ου συνεδρίου (αναφέρομαι σ' αυτήν όχι επειδή είναι κομματικό ευαγγέλιο, αλλά επειδή είναι μια σοβαρή συλλογική μελέτη πάνω στο σοσιαλισμό) το τονίζει και μάλιστα το συνδέει με την μετά τον Στάλιν περίοδο, της "αποσταλινοποίησης" όταν ο Χρουστσώφ ενδυνάμωσε μια πιο τεχνοκρατική μορφή του σοβιετικού κράτους. Κάτι τέτοιο δεν είναι εγγενής αδυναμία του συστήματος αλλά η επίδραση παλαιοαστικών καταλοίπων σχετικά με τη διαχείριση της εξουσίας. Μη ξεχνάμε, ο Στάλιν έζησε σε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο για τους σοβιετικούς λαούς.
Τώρα ολ' αυτά σου φαίνονται ενοχλητικά και μόνο από την επανάληψη της λεξούλας "εξουσία". Το βασικότερο θεωρητικό λάθος των αναρχικών είναι η απολυτοποίηση της έννοιας "εξουσία". Την θεωρείτε κάτι σαν ελάττωμα της ανθρώπινης φύσης, το οποίο οδηγεί στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Διαλεκτική αντιστροφή. Η πραγματικότητα, αν τη στηρίξεις στα πόδια της είναι το αντίθετο. Το κράτος είναι η επιβολή της θέλησης της μιας τάξης πάνω στην άλλη, ήτοι ο σοσιαλισμός είναι η επιβολή της θέλησης της εργατικής τάξης πάνω στην αστική τάξη (και στις παραλλαγές της). Η εξάλειψη των τάξεων, όπως λέει κι ο Φάρος, θα σημάνει και την εξάλειψη του κράτους. Η "εξουσία" όταν τη βλέπεις αφηρημένα, θα μοιάζει με κακή ηθική έννοια. Αν τη δεις μέσα στην κάθε ιστορική στιγμή σημαίνει αυτό που είπαμε πιο πάνω
Ζητω συγγνωμη και διορθωνω. Οταν αναφερθηκα στην ΝΕΠ εκανα λαθος, στην πραγματικοτητα αναφερομουν στην περιοδο των 2 πενταετων πλανων (1928-1932,1933-1937). Οπως ειπα ζητω συγγνωμη για το μπερδεμα. Επαναλαμβανω λοιπον για να ξεκαθαρισω απο ποια σκοπια κοιταω τα πραγματα. Οταν η ΝΕΠ εγκαταληφθηκε και ξεκινησε η οικοδομηση της σοσιαλιστικης οικονομιας το σοβιετικο κρατος θυσιασε την ταξη των αγροτων για χαρη της εκβιομηχανισης. Η κολλεκτιβοποιηση υπηρετουσε την εκβιομηχανιση της χωρας και κατα αντιστοιχο τροπο εγινε. Οι συνεπειες του πρωτου σταδιου της κολλεκτιβοποιησης ειναι η υψηλη φορολογιση εις βαρος των αγροτων, η αυξηση των τιμων των βιομηχανικων προϊοντων και η τεχνητη πτωση των τιμων των αγροτικων προϊοντων που αγοραζε υποχρεωτικα το κρατος απο τους παραγωγους. Αυτα τα γεγονοτα οδηγησαν τους αγροτες στο να αρνηθουν να πουλησουν τα προϊοντα τους στις καθορισμενες απο το κρατος χαμηλες τιμες. Αντιμετωπιστηκαν δε με τον χειροτερο τροπο απο την σοβιετικη ηγεσια με κατασχεσεις σιταριου, επιβολη ποινικων διωξεων στους αγροτες που δεν εδιναν την παραγωγη τους αλλα και κατασχεσεις περιουσιας αγροτων απο τα σοβιετ. Πολλοι αγροτες και κουλακοι σαν απαντηση μειωσαν την γη που εσπερναν. Το σοβιετικο κρατος επανηλθε αποφασιζοντας να επισπευσει την κολλεκτιβοποιηση και να μεταθεσει τον στοχο της ολοκληρωσης της απο το τελος του 5ετους πλανου στην ανοιξη του 1932 το αργοτερο (1). Επιπλεον ληφθηκε νεα αποφαση για μετρα που αφορουν την εξαλειψη των κουλακων. Προφανως και εκεινη την περιοδο υπηρχαν ακομη κουλακοι στην σοβιετικη ενωση και προφανως αποτελουσαν τροχοπεδη για τα σχεδια του σοβιετικου κρατους. Εμεις σαν αναρχικοι δεν παιρνουμε σε καμια περιπτωση το μερος των κουλακων που υπερασπιζονταν την ιδιοκτησια τους αλλα απο την αλλη δεν γινεται να αγνοησουμε την στυγνη επιθεση του σοβιετικου κρατους στην ταξη των αγροτων συνολικα οταν βλεπουμε περιπτωσεις κατα τις οποιες παρα πολλες περιοχες αποκουλακοποιηθηκαν κατα 15 % ενω στις ιδιες αυτες περιοχες οι κουλακοι δεν ξεπερνουσαν το 2.5-3% του τοπικου πληθυσμου.(2) Δεδομενων των συγκυριων και της καταστασης της δεδομενης περιοδου καταληγουμε στο συμπερασμα οτι ηταν μια τακτικη τρομοκρατησης των αγροτων με στοχο την υποταγη στα κρατικα σχεδια. Αυτες οι ενεργειες ειχαν αποτελεσματα που φτανουν ακομα πιο βαθια και οδηγουν σε ακομα περισσοτερο ολοκληρωτικα αντανακλαστικα εκ μερους του σοβιετικου κρατους. Θα μπορουσε να τα αναφερω αλλα το θεωρω ασκοπο, παρολα αυτα εαν θελεις να κατευθυνσθουμε προς τα εκει θα τα συζητησουμε παρακατω.
ΑπάντησηΔιαγραφή(1) Αποφαση του συνεδριου "Για την δουλεια στο χωριο" στο "Το ΚΚΣΕ μεσα απο τις αποφασεις των συνεδρειων και ολομελειων της Κεντρικης Επιτροπης", τομος 4, 1926-1929, σελ.72-75, εκδοσεις Izdatel'stvo Politcheskoj Literatury, Μοσχα, 1984
(2) "Ιστορια του Κομμουνιστικου Κομματος της Σοβιετικης Ενωσης", τομος 4, μερος δευτερο 1929-1937, σελ.62, εκδοσεις Izdatel'stvo Politcheskoj Literatury, Μοσχα, 1971
http://lassietteaubeurre.wordpress.com/
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
ΑπάντησηΔιαγραφή...Πριν συνεχισω στο δευτερο μερος της απαντησης σου, αυτο που αφορα το κρατος να ξεκαθαρισω προς αποφυγη παρεξηγησεων οτι σαν αναρχικοι δεν ειμαστε εναντιον της κολλεκτιβοποιησης. Η απαλλοτριωση της ατομικης ιδιοκτησιας ειναι κατι που υποστηριζουμε απο την εποχη του Μπακουνιν. Απλως δεν συμφωνουμε με τον τροπο που πραγματοποιηθηκε απο το σοβιετικο κρατος.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤωρα οσον αφορα την διαβοητη λεξουλα "εξουσια". Αν υπαρχει καποιος που θεωρει οτι η ανθρωπινη φυση εχει εγγενη ελαττωματα τετοιου τυπου ειστε εσεις. Και αυτο το λεω για τον απλουστατο λογο οτι μερος της αιτιολογιας σας για υπαρξη "μεταβατικου σταδιου" απο τον καπιταλισμο στον αταξικο κομμουνισμο αποτελει ακριβως μια ιδεαλιστικη προσεγγιση της ανθρωπινης φυσης. Οτι ο ανθρωπος εχει συνηθισει στις καπιταλιστικες συνθηκες, στα καπιταλιστικα ιδεολογηματα και τα ατομικιστικα παρακλαδια τους. Φυσικα κατι τετοιο δεν ισχυει η τουλαχιστον στην καλυτερη των περιπτωσεων δεν εχει αποδειχτει επιστημονικα. Αντιθετα και αυτο εχει αποδειχτει, ισχυει οτι οι συνθηκες εργασιας στον καπιταλισμο (ιδιαιτερα οι συνθηκες εργασιας στο σκελος της παραγωγης και οχι τοσο στα σκελη εμπορευματικου η χρηματοπιστωτικου χαρακτηρα) αποκτηνωνουν τον ανθρωπο και των απομονωνουν κοινωνικα, ενισχυουν τις ατομικιστικες παρωπιδες του, καθιστοντας τον ενα αδιαφορο ως προς το κοινωνικο συνολο ον που προσπαθει να επιβιωσει οσο το δυνατον πιο ανωδυνα στις δεδομενες κοινωνικες συνθηκες. Αρα λοιπον δεν ειναι ο ανθρωπος απο την φυση του κακος, αλλα τα παραπανω ειναι φυσιολογικες αντιδρασεις στους μηχανισμους της οικονομικης και πολιτικης καταπιεσης. Αυτο που εχουμε να κανουμε ειναι να αφαιρεσουμε αυτους τους μηχανισμους.
Η θεση σου για την θεωρητικη προσεγγιση του αναρχισμου ως προς το θεμα του κρατους ειναι ελλειπης αλλα τυπικη για εναν μαρξιστη-λενινιστη. Μου μιλας για διαλεκτικη αντιστροφη αλλα δεν καταλαβαινω τι μου λες μια και δεν αναγνωριζω την διαλεκτικη σαν επιστημονικη μεθοδο, ουτε εγω, ουτε και κανενας αναρχικος συντροφος που ξερω. Παρολα αυτα επειδη υποψιαζομαι οτι εννοεις οτι ο αναρχισμος αντιστρεφει τις σχεσεις "βασης-εποικοδομηματος" θα σου απαντησω υποθετωντας οτι εννοεις αυτο και θα προσπαθησω να σου εξηγησω πως εχουν τα πραγματα στην πραγματικοτητα. Ο αναρχισμος αντιλαμβανεται πληρως οτι διαφορετικες σχεσεις παραγωγης αντιστοιχουν σε διαφορετικο κοινωνικο-πολιτικο σχηματισμο. Το ζητημα ειναι οτι αναγωριζουμε το κρατος και την εξουσια γενικοτερα ως δευτερη πηγη εκμεταλλευσης. Το κρατος με την μορφη που εχει σημερα γεννηθηκε μαζι με τον καπιταλισμο. Γεννηθηκαν ταυτοχρονα απο τα ιδια σπλαχνα και εινα αρρηκτα συνδεδεμενα μεταξυ τους. Νομοτελειακα αυτο συνεβαινε και στα προηγουμενα σταδια αναπτυξης των μεσων παραγωγης που ειχαν και αυτα τα αντιστοιχα κοινωνικο-πολιτικα τους εποικοδομηματα. Ολοι οι προηγουμενοι κοινωνικο-πολιτικοι σχηματισμοι ηταν βασισμενοι σε εκμεταλλευτικες σχεσεις παραγωγης. Οταν λοιπον μεσω της διαδικασιας της κοινωνικης επαναστασης η κοινωνια περναει σε σχεσεις παραγωγης που επιτρεπει στους ανθρωπους να ειναι επιτελους κοινωνικα ελευθεροι, δεν εχει νοημα και δεν πρεπει να διατηρουμε τον μηχανισμο καταπιεσης που εχει τα θεμελια του σε σχεσεις εκμεταλλευσης. Ηταν μηχανισμος καταπιεσης και τετοιος θα παραμεινει. Αναποφευκτα ολες οι λογικες διαχειρησης της εξουσιας θα οδηγησουν στην Αντιδραση. Αυτα ειναι πραγματα που προεβλεψε (σωστα οπως αποδειχτηκε ιστορικα) πρωτος ο Μπακουνιν απο το 1860 και επαναδιατυπωσε λιγο αργοτερα ο Κροποτκιν. Σε αυτην την βαση λοιπον αποδιδουμε τα γεγονοτα που αφορουν την ΕΣΣΔ σε θεμελιωδεις αδυναμιες του ιδιου του συστηματος και οχι σε λαθη διαχειρησης.
(παρακαλω τους administrators να διαγραψουν το προηγουμενο post, για να μην γινει μπ...δελο το comment section, συγγνωμη παιδια αλλα ειναι και λιγο περασμενη η ωρα και οι δυναμεις της αυτοσυγκεντρωσης ειναι λιγο δυσκολο να τακτοποιηθουν)