Περι "Δογματισμου"...

από: TroloBolsh

Αναδημοσιευση απο τα ελληνικα: Red Phoenix - APL

Είναι σύνηθες στον χώρο της ακαδημαϊκής κοινότητας, της πολιτικής και της θρησκείας, να ακούμε τη λέξη «δογματισμός» να χρησιμοποιείται υποτιμητικά. Πολλοί άνθρωποι την έχουν ακούσει, χρησιμοποιήσει ή έχουν αποκαλεστεί «δογματικοί» από πολλούς που εκσφενδονίζουν απερίσκεπτα τον όρο, για τον έναν ή τον άλλο λόγο.

Η λέξη «δογματισμός» έχει ιδιαίτερη σημασία για εμάς, γιατί με αυτό που έχουμε να κάνουμε εδώ δεν είναι ο «δογματισμός» με μια συγκεκριμένη έννοια (η οποία μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι η αποδοχή κάποιων αρχών πέρα από στοιχεία και αντίλογους), αλλά ο «δογματισμός» με μια αφηρημένη έννοια η οποία στερείται υλιστικής ανάλυσης. Η εφαρμογή του όρου με τέτοιο τρόπο μπορεί να χρησιμεύσει μόνο στη σύγχυση και την αποδυνάμωση των πεδίων των πρακτικών στα οποία εφαρμόζεται.

Μερικοί από τους αντιπάλους του μαρξισμού-λενινισμού ισχυρίζονται ότι έχουμε στείρα προοπτική, γιατί αρνούμαστε να θυσιάσουμε την πολιτική μας γραμμή για χάρη της ενότητας και ότι η αποφασιστικότητα μας μοιάζει με τον αταλάντευτο δογματισμό που ανέπτυξαν οι ιερείς της μεσαιωνικής εκκλησία. Θα διαψεύσουμε αυτή την επιχειρηματολογία και θα αποκαλύψουμε ότι ο όρος «δογματισμός» στον πολιτικό λόγο δεν είναι παρά μια αντιδιαλεκτική λασπολογία η οποία αποπροσανατολίζει από την νηφάλια υλιστική ανάλυση και που τελικά είναι επιζήμια για τον αγώνα μας.

Συζητώντας το πώς ρίχνεται η λάσπη περί "δογματισμού" στην θεωρητική ανάλυση, θα πρέπει πρώτα να ορίσουμε τι εννοούμε με τον όρο "θεωρία." Ο όρος «θεωρία» έχει δύο χρήσεις, μια “κοινωνική” και καθημερινή και μία επιστημονική. Ο πρώτη χρήση της «θεωρίας» είναι συνώνυμη με την «υπόθεση», και μπορεί εύκολα να απορριφθεί, επειδή δεν μπορεί να ιδωθεί ως "γεγονός" ή "νόμος". Ο επιστημονικός ορισμός της θεωρίας έχει ως: μια συνεκτική ομάδα προτάσεων που χρησιμοποιούνται αξιωματικά στην εξήγηση ενός πραγματικού φαινομένου .

Η μαρξιστική θεωρία βλέπει την φυσική πραγματικότητα με έναν διαλεκτικό τρόπο. Αντιλαμβάνεται έναν κόσμο γεμάτο αντιφάσεις που κινούνται και εξελίσσονται μέχρι την επίτευξη της σύνθεσης στο ανώτερο στάδιο της αντίφασης. Δεν είναι μια αυθαίρετη εικασία που στηρίζεται σε προκαταλήψεις τσαρλατάνων θεωρητικών, αλλά μια επιστήμη της οποίας οι αρχές και η ανάλυση δικαιώνεται από τα παρελθόντα και τα παρόντα γεγονότα.

Χρησιμοποιώντας την επιστημονική έννοια του όρου θεωρία αναγνωρίζουμε το γεγονός, ότι σε αυτό το πλαίσιο μπορούμε να κατανοήσουμε την κίνηση της κοινωνίας, έξω από τις στατικές και αγκυλωμένες προκηρύξεις της μεταφυσικής, και πώς η συλλογική μας γνώση συνεχώς επεκτείνεται προς τα εμπρός από την δυναμική των γεγονότων, της τεχνολογίας, των κοινωνικών και των υλικών συνθηκών που βρίσκονται συνεχώς ακατάπαυστη κίνηση.

Η μαρξιστική θεωρία μας παρέχει την πιο ολοκληρωμένη κατανόηση της κίνησης της κοινωνίας σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη κοινωνική θεωρία και φιλοσοφία. Ως εκ τούτου, ως μια δικαιωμένη επιστήμη για την κατανόηση των κοινωνικών φαινομένων απαράμιλλη ως προς τις ομόλογες της, ο μαρξισμός μπορεί να γίνει κατανοητός, ως η καλύτερη σύλληψη της αντικειμενικής αλήθειας, που έχουμε στη διάθεσή μας.

Ο μαρξισμός μας βοηθά να κατανοήσουμε την πρόοδο της ανθρώπινης ιστορίας, όπως προκύπτει από την πόλεμο μεταξύ αντίπαλων τάξεων για την κατανομή και τον έλεγχο των κοινωνικών δυνάμεων παραγωγής. Εξηγεί πώς ο πλούτος έχει συγκεντρωθεί στα χέρια μιας μικρής ομάδας καπιταλιστών, ενώ αυτοί που παράγουν τον πλούτο έχουν τελικά αποξενωθεί από αυτόν. Αυτά τα ιστορικά χαρακτηριστικά και η σημερινή κοινωνία μας, είναι μια πραγματικότητα, που προβάλλεται σε μας κάθε μέρα που ζούμε στον καπιταλισμό, παρά τις όποιες ιδεαλιστικές θεωρήσεις και ιδεολογικά τεχνάσματα που χρησιμοποιούνται για να μας αποσπάσουν την προσοχή από αυτήν την ουσιαστική αλήθεια.

Ο μαρξισμός μας εξοπλίζει με διορατικότητα και συγκεκριμένα καθήκοντά, προσαρμοσμένα τόσο στην κατανόηση όσο και στην αλλαγή της πορείας της κοινωνίας και είναι αναμφισβήτητα η καλύτερη απάντηση της ανθρωπότητας στην κατανόηση της εκμετάλλευση και της κοινωνικής κίνησης, παρόλα αυτά όμως για να τούς "αντιδογματικούς" αυτό είναι ένα μπαγιάτικο θρησκευτικό δόγμα το οποίο σερβίρεται ως παγίδα για τα μυαλά μας και μας στερεί την πνευματική μας ελευθερία. Τι μας λέει αυτό για αυτή τη θέση των “αντιδογματικών”; Ουσιαστικά, αποκαλύπτει τη θέση τους στον αγώνα ενάντια στην ίδια την επιστημονική κατανόηση .

Ως τέτοιος, όταν στριμώχνεται, ο πραγματικός “αντιδογματικός” αποκαλύπτει τη θέση τους ως τέτοια: “Παρ' ότι η θέσεις σας υποστηρίζονται από αποδεικτικά στοιχεία, είναι λάθος να προσκολλήστε σε αυτές τόσο πολύ γιατί αυτό δεν είναι σωστό.”

Υπάρχουν δύο πράγματα λαθεμένα σε αυτήν τη θέση. Το ένα, απαιτεί να κάνουμε τα στραβά μάτια στην αλήθεια για το καλό κάποιας ηθική επιταγή, η οποία λέει, ότι παρά το αληθές της θέσης, θα ήταν λάθος να είμαστε τόσο “κλειστά μυαλά." Μήπως αυτή η πρακτική δεν είναι η ακρογωνιαία λίθος της αστικής ιδεολογίας, όταν έρχεται αντιμέτωπη με την αμφισβήτηση;

Έχει ξεχαστεί ότι η ηθική ορίζεται από την ταξική δομή της κοινωνίας; Μήπως θα ήταν σοφό για μας, να κάνουμε τα στραβά μάτια στη βαρύτητα και να πηδήξουμε από την κορυφή ενός κτιρίου, γιατί είναι ηθικά απρεπές να είμαστε "δογματικοί" γύρω από τη βαρύτητα;

Δεύτερον, η "αντιδογματική" θέση αποκαλύπτεται ως «δογματική» στις αντιλήψεις της και τις ηθικές της επιταγές, όντας απτόητη στην επιδίωξη μιας «μη δογματικής» θέσης βασισμένης στον εκλεκτικισμό και τον ιδεολογικό οπορτουνισμό, άσχετα με τις αποδείξεις που της παρουσιάζονται, και την υποστηρίζει χρησιμοποιώντας την ίδια τακτική του ηθικισμού που χρησιμοποιούσαν οι διάφοροι τσαρλατάνοι των θρησκευτικών δογμάτων για αιώνες. Χρησιμοποιώντας τον «δογματισμό» με τέτοιο τρόπο ώστε να καταγγείλει όσες θεωρίες υποστηρίζονται από στοιχεία, μειώνουν οι ίδιοι τον εαυτό τους στην ίδια θλιβερή κατάσταση της ανούσιας συναισθηματικής αντιπαράθεσης, που εξαπολύουν εναντίον των αντιπάλων τους με όχι λιγότερο θρησκευτικό σθένος.

Υπάρχουν μερικοί και στην λεγόμενη "αριστερά" που είναι πάρα πολύ πρόθυμοι να χρησιμοποιήσουν την κατηγορία του "δογματισμού" εναντίον επαναστατών που αρνούνται να παραδώσουν την επιστήμη του μαρξισμού-λενινισμού ως πολιτική γραμμή τους και οδηγό τους για δράση, παρά το γεγονός ότι έχει δικαιωθεί ιστορικά.

Μερικές ομάδες που αυτοκαθορίζονται από αυτόν τον "αντιδογματισμό», υποστηρίζουν ότι το να “δανείζεσαι αξιοπιστία” από ιστορικά πρόσωπα, είναι μη γόνιμο για την περαιτέρω ανάπτυξη του μαρξισμού και ότι κατά κάποιο τρόπο δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην σημερινή εποχή.

Ουσιαστικά μας λένε οτι, αρνούμενοι να εγκαταλείψουμε τα "παλιά δόγματα» και «νεκρά άλογα" της επαναστατικής επιστήμης, αρνούμενοι να επανεφεύρουμε τον τροχό σε σχήμα τετραγώνου εγκαταλείποντας δοκιμασμένες και πραγματικές επιστημονικές μεθόδους κατανόησης και αλλαγής του κόσμου μας, για αυθαίρετους εκλεκτικισμούς, κατά κάποιον τρόπο καταπνίγουμε την περαιτέρω ανάπτυξη της Επανάστασης . Αυτή η παράλογη και αντιεπιστημονική γραμμή είναι πλήρως και παντελώς άχρηστη για την επαναστατική πάλη.

Μελετάμε την ιστορία όχι μόνο να για κατανοήσουμε τις επιτυχίες του παρελθόντος, αλλά για να κατανοήσουμε και τις αποτυχίες του παρελθόντος, ώστε να μην βρεθούμε αντιμέτωποι με τα ίδια προβλήματα που βρέθηκαν οι προηγούμενοι εργατικοί αγώνες, και να είμαστε σε θέση να τα αντιμετωπίσουμε όπως θα προκύπτουν.

Πάρτε για παράδειγμα, τον πολιτικό αγώνα στη Ρωσία μεταξύ του Σοσιαλιστικού Επαναστατικού Κόμματος και του Σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού Κόμματος που άρχισε το 1902. Οι οπορτουνιστές εντός του Σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού Κόμματος, σε συνδυασμό με το SR (Εσέροι), ύψωσαν τη σημαία της «κριτικής στον μαρξισμού», στην οποία πολλοί φώναξαν «δόγμα» στους μαρξιστές που αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν την εγκυρότητα του Μαρξισμού, προς όφελος της ενοποίησης με αντιδραστικά στοιχεία στο εσωτερικό του Ρωσικού εργατικού κινήματος εκείνη την εποχή.

 

Ο λόγος που δεν κάμφθηκαν οφείλεται στο γεγονός ότι η απόρριψη της πολιτικής γραμμής των επαναστατών Σοσιαλδημοκρατών για ένα προσωρινό στόχο σήμαινε ακριβώς την μετατροπή τους σε τυχοδιώκτες, οπορτουνιστές, περιορίζοντας έτσι την τακτική και τον προσανατολισμό τους. Χωρίς μια συνεπή πολιτική γραμμή είναι αναπόφευκτο να πέσουμε σε πολιτική πτώχευση η οποία είναι ήδη πάρα πολύ κοινή στη σύγχρονη πολιτική.

Η μαρξιστική-λενινιστική θεωρία είναι εξαιρετικά σημαντική στην ταξική πάλη, γιατί χωρίς επιστημονική θεωρία, ώστε να φωτιστούν τα πραγματικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η εργατική τάξη, δεν υπάρχει τρόπος για την εργατική τάξη να αναπτύξει πραγματικές μεθόδους ώστε να κερδίσει την πολιτική και οικονομική της ελευθερία.

Αυτό το στίγμα του "δογματισμού", αποπροσανατολίζει όσους δεν έχουν ακόμη εξοπλιστεί ώστε να παλέψουν δια μέσω των διάφορων διαφωνιών που υπάρχουν στη θεωρητική ανάπτυξη της μαρξιστικής-λενινιστικής θεωρίας εναντίον των πιο οπισθοδρομικών και αντιδραστικών θεωριών. Αλλά ο “δογματισμός” δεν είναι τίποτα περισσότερο από αυτό: ένα στίγμα.

 

Εκείνοι που αποτυγχάνουν να συνειδητοποιήσουν αυτόν τον κίνδυνο, απομακρύνονται όλο και περισσότερο και τελικά τον απορρίπτουν πλήρως. "Και όλα αυτά” λένε οι “αντιδογματιστές” «για να σώσουμε τον μαρξισμό από την αποστείρωση.”

Στην πραγματικότητα πρόκειται περί του ακριβώς αντίθετου. Με το να αποδέχεσαι ότι ένα τέτοιο στίγμα είναι υπαρκτό, επιτρέπεις την εγκατάλειψη κάθε στάσης αρχής και ως εκ τούτου τροφοδοτείται η περαιτέρω ανάπτυξη του οπορτουνισμού, που είναι αυτός που αποστειρώνει πραγματικά το εργατικό κίνημα, εδώ και σε όλο τον κόσμο, ακριβώς όπως η πρόφαση του “αντιδογματισμού” έκανε πάντα .

Η πολιτική πράξη από μόνη της δεν είναι αρκετή για να απελευθερώσει την εργατική τάξη. Η ιδεολογική πάλη είναι είναι το μεγαλύτερο ζητούμενο, ειδικά σε μια εποχή όπου η αναθεωρητισμός είναι πανδημικός.
 

Η εγκατάλειψη του μαρξισμού-λενινισμού με την δικαιολογία ότι είναι “δογματικός” είναι ολοκληρωτική προδοσία της εργατικής τάξης, γιατί είναι μια συνειδητή προσπάθεια να κλείσεις τα μάτια της μπροστά σε αυτήν την κατάσταση. Αυτό ακριβώς είναι που οι “αντιδογματικοί” μας προσπαθούν να επιτύχουν. Όταν θέτουμε το ζήτημα με αυτό τον τρόπο, γίνεται σαφές ότι το στίγμα του δογματισμού ανήκει σε αυτή την τάξη η οποία δεν θέλει την εργατική τάξη να συνειδητοποιήσει την πραγματική φύση της κοινωνίας στην οποία βρίσκεται υπόδουλη, αυτή η τάξη που δεν θέλει να δει την προνομιακή της θέση να απειλείται, η οποία συντηρείται από τον ιδρώτα της εργατικής τάξης – αυτή που ανήκει στους εκμεταλλευτές της εργασίας.
 

Εμείς καλά θα κάνει, να εκφράσουμε τη γνώμη μας, προς όφελος των αντιδογματικών, ότι ο μαρξισμός-λενινισμός δεν είναι δόγμα, ούτε είναι συγκρίσιμος με τη θρησκεία εξαιτίας του επιστημονικού του χαρακτήρα του.
 

Είναι συγκρίσιμος με τη θρησκεία στο βαθμό που είναι μια ιδεολογία στην οποία οι άνθρωποι πιστεύουν, προωθούν τον λόγο του, και οργανώνονται γύρω από αυτόν, αλλά αυτό ισχύει για κάθε ιδεολογία. Θα μπορούσαμε να προσάψουμε στους “αντιδογματικούς” την ίδια κατηγορία: «Ο φετιχισμός σας για εκκαθάριση της ιδεολογίας είναι παρόμοιος με των θρησκευτικών κηρύκων!", κατηγορία που θα φέρει ακριβώς το ίδιο βάρος (ή έλλειψη τέτοιου), με την δική τους.
 

Η διαφορά ανάμεσα σε μας και των θρησκευτικών ιδεολόγων (συμπτωματικά και των “αντιδογματικών” επίσης) είναι ότι οι θρησκευτικές οργανώσεις λειτουργούν αποκλειστικά για να αποσπούν την προσοχή των λαών μακριά από τις πραγματικές συνθήκες που τους μαστίζουν. Μια από τις πιο βασικές αρχές του μαρξισμού-λενινισμού, από την άλλη πλευρά, είναι ότι η αλλαγή είναι παντού και αναπόφευκτη, έτσι είμαστε υποχρεωμένοι να είμαστε προσεκτικοί όσον αφορά τις εξελίξεις και τις ιδιαιτερότητες τους, να εξετάζουμε τις πραγματικές συνθήκες.
 

Είμαστε περισσότερο από πρόθυμοι να προσαρμόσουμε την ιδεολογία μας, εάν κατά τη διάρκεια του αγώνα συνειδητοποιήσουμε ότι κάναμε λάθος εκτίμηση της κατάστασης - μόνο τότε μπορούμε να πούμε ότι η εφαρμογή της κατευθυντήριας θεωρίας μας είναι εσφαλμένη. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα την υποτιμήσουμε τόσο πολύ ώστε να υιοθετήσουμε οπισθοδρομικές ιδέες και μεθόδους που έχουν αποδειχθεί ήδη ότι είναι άγονες λαμβάνοντας υπόψη τις διεθνείς και ιστορικές εμπειρίες. Εκτός και εάν οι “αντιδογματικοί” μπορούν να αποδείξουν ως λαθεμένη την ιδεολογία μας, εμείς πρέπει να απορρίψουμε το μπαμπούλα του "δόγματος" και να τον τοποθετήσουμε μαζί με άλλες αφηρημένες και θρασείς κατηγορίες, όπως κάναμε και στο άρθρο μας “Μύθοι για το μαρξισμό-λενινισμό”:
 

"Στην παρούσα συγκυρία, μπορούμε να ομολογήσουμε μόνο, ότι είμαστε “δογματικοί”, στο να επιμένουμε στην παγκόσμια κομμουνιστική επανάσταση, επιμένουμε για την ίδρυση της δικτατορίας του προλεταριάτου, και έχουμε την πρόθεση να ακολουθήσουμε τον μαρξισμό-λενινισμό, την επαναστατική μέθοδο η οποία έχει δοκιμαστεί και αποδειχτεί ως το θεωρητικό υπόβαθρο του προλεταριάτου ενάντια στις δυνάμεις του καπιταλισμού, του ιμπεριαλισμού, και το ρεβιζιονισμού. Με λίγα λόγια, είμαστε “δογματικοί” στην πρόθεσή μας να νικήσουμε, και το σύνολο της ιδεολογίας μας και της δραστηριότητάς μας είναι σύμφωνο με τις απαιτήσεις μιας τέτοιας πρόθεσης.”