27 Φεβ 2012

Abandon all hope you who read(μην πει κανείς οτι δεν τον προειδοποίησα)



Έχοντας ασχοληθεί έστω και επιδερμικά με την ιστορία της φιλοσοφίας, παρατήρησα ότι η επαφή μου με αυτήν είχε ως αποτέλεσμα την απομυθοποίηση της. Η «φιλοσοφία» , ως καταγεγραμμένη μαρτυρία από το παρελθόν δεν είχε καμία σχέση με αυτό που νόμιζα ότι ήταν. Βάσει αυτού λοιπόν, ίσως θα ήταν πιο ορθό να πω, ότι δεν ήταν η ίδια η φιλοσοφία η οποία απομυθοποιήθηκε στη σκέψη μου, αλλά η εικόνα(το είδωλο όπως θα έλεγε και ο Πλάτωνας)[1] η οποία είχα εγώ για αυτήν.


Όσο λοιπόν η «ψευδής» ιδέα για την φιλοσοφία που είχα στο μυαλό μου οξειδωνόταν, την ίδια στιγμή και αντιστρόφως ανάλογα από τις στάχτες της γεννιόταν μια πιο ψαγμένη(για να μην πω φιλοσοφημένη) εκδοχή/ εικόνα αυτής.


Στο συγκεκριμένο άρθρο θα ξεκινήσω από μια πρόταση βασισμένη στις πρόσφατες μου διαπιστώσεις , και βάσει αυτής θα αμπελοφιλοσοφήσω μέχρι να βαρεθώ ή να νυστάξω.




Πρόταση
Η ουσία της φιλοσοφίας βρίσκεται πολύ περισσότερο στις ερωτήσεις παρά στις απαντήσεις που δίνονται.
Στην ερώτηση για παράδειγμα τι είναι φώς, διαφορετικοί φιλόσοφοι απαντούν με διαφορετικούς τρόπους, αλλιώς το ερμηνεύει ο Αυγουστίνος, αλλιώς ο Einstein, και οι δύο όμως προσπαθούν να απαντήσουν στην ίδια ακριβώς ερώτηση.[2]


Τόσο ο Αυγουστίνος όσο και ο Einstein, προσπάθησαν να βρουν την απάντηση σε ένα ερώτημα, προκειμένου να ικανοποιήσουν κάποιες σκοπιμότητες, των οποίων(σκοπιμοτήτων) δεν θα κρίνουμε την «ηθική» στην παρούσα φάση.


Ο φιλόσοφος ρωτά, και προσπαθεί με την απάντηση να προωθήσει ένα σκοπό, που μπορεί να είναι είτε η εξέλιξη της θεολογίας(της ανώτερης στα χρόνια του Αυγουστίνου «τέχνης»/ «επιστήμης) είτε η εξέλιξη της επιστήμης(της ισχυρότερης στα χρόνια μας θρησκείας).


Έτσι λοιπόν, και δεδομένου ότι η ερώτηση είναι και στις δυο περιπτώσεις κοινή(του Αυγουστίνου και του Einstein), η απάντηση είναι διαφορετική, εξ αιτίας ακριβώς του διαφορετικού περιεχομένου των δυο σκοπιμοτήτων αλλά και της εξέλιξης των μεθόδων και των τεχνικών μέσων φυσικά.


Τι είναι αυτό όμως που εξελίσσει τις μεθόδους και τις τεχνικές;
Η συσσώρευση της γνώσης


Τι είναι αυτό που οδηγεί τους ανθρώπους στην αναζήτηση της γνώσεως;
Η ανάγκη να εξυπηρετηθεί κάποια σκοπιμότητα


Πως εκφράζεται μια σκοπιμότητα;
Υπό την μορφή ερώτησης(προς τον εαυτό μας ή προς άλλους)


Υπάρχουν όμως μερικές ερωτήσεις οι οποίες συναντώνται ξανά και ξανά με την πάροδο του χρόνου στην φιλοσοφία, ερωτήσεις όπως:


-        Τι είναι ο άνθρωπος;
-        Ποιο το νόημα της ζωής;
-        Υπάρχει ζωή μετά από τον θάνατο;
-        Υπάρχει θεός;
-        Υπάρχει «πνεύμα» και αν ναι τι το συνιστά;


Αυτού του είδους οι ερωτήσεις είναι τόσο συχνές και τόσο κοινές, που μοιάζει λες και αποτελούν τις εμμονές της ανθρώπινης διανόησης, μια μόνιμη φαγούρα σε σημείο που δεν μπορούμε να ξύσουμε με το χέρι μας, για αυτό προσπαθούμε να το προσεγγίσουμε με το νου μας.
Και τίθεται εδώ το εξής ερώτημα


Μπορούν να απαντηθούν αυτές οι ερωτήσεις ή μήπως πρέπει να τις ξεπεράσουμε για να αποδεσμευθούμε από αυτές;


Ο Νίτσε για παράδειγμα θεωρούσε ότι για να προοδεύσει ο άνθρωπος, έπρεπε να σκοτώσει τον θεό, να πάψει δηλαδή να εξαρτάται από μια ανώτερη δύναμη, την οποία εξάρτηση εκμεταλλευόταν και καλλιεργούσε το εκάστοτε ιερατείο για να μπορεί να τον χειραγωγεί.


Ένας από τους λόγους για τους οποίους καταφεύγουν οι άνθρωποι στην θρησκεία είναι ο εφησυχασμός που τους παρέχει απέναντι στο φόβο του θανάτου. Όλες ή έστω η συντριπτική πλειοψηφία των θρησκειών επινοούν έναν τρόπο για να σκοτώσουν τον θάνατο.


Η κάθε θρησκεία δίδει και από μια απάντηση σε αυτό, όμως ο συνδετικός κρίκος δεν είναι η απάντηση αλλά η ερώτηση, και υπό αυτήν την έννοια όπως είπα και παραπάνω, έχουν μεγαλύτερη αξία οι ερωτήσεις από ότι οι απαντήσεις. Και επειδή χαρακτήρισα και την επιστήμη ως την ισχυρότερη θρησκεία της εποχής μας, ας πούμε δυο λόγια για αυτήν.


Η επιστήμη σήμερα, όπως και σε κάθε εποχή, προσπαθεί να πλασάρει τον εαυτό της ως «ορθό λόγο». Μπορεί στις μέρες μας σε πολλούς η θρησκεία, η πιο σωστά το δόγμα της, να μοιάζει πέρα για πέρα «ανορθολογικό», όμως στο μεσαίωνα, στο θρόνο που κάθεται σήμερα η επιστήμη καθόταν η κυρίαρχη της εποχής θρησκεία στην Ευρώπη, ο Χριστιανισμός. Για τους χριστιανούς ας πούμε του μεσαίωνα, ο πιο ορθός λόγος ήταν ο λόγος του θεού, ο οποίος φανερωνόταν σε κάποιους εκλεκτούς δια της αποκαλύψεως[3](η θεία φώτιση όπως την ονόμαζε ο Αυγουστίνος).[4]


Ας επιστρέψουμε όμως στην σύγχρονη επιστήμη και ας δούμε τη σχέση της με το φόβο του θανάτου. Στις μέρες μας λοιπόν μπορεί η επιστήμη να μην μας εγγυάται την αιώνια ζωή, καταφέρνει όμως να κάνει κάτι άλλο, να παρατείνει ως ένα βαθμό την ζωή, να απομακρύνει, έστω και προσωρινά τον θάνατο(ταυτόχρονα βέβαια εφευρίσκει και χιλιάδες τρόπους για να τον επιφέρει, και εκεί δείχνει να είναι περισσότερο αποτελεσματική, όμως αυτό τείνουμε να το παρακάμπτουμε).


Υπό αυτή την έννοια και μιλώντας με όρους μαρξιστικούς ο σκελετός/βάση της επιστήμης, ως μορφή και αυτή φιλοσοφίας, είναι οι ίδιες οι ερωτήσεις/σκοπιμότητες(πως θα αποφύγουμε το θάνατο;) και το εποικοδόμημα είναι οι απαντήσεις(έτσι, έτσι, έτσι ή έτσι).


Όταν τις ερωτήσεις τις κάνει η εκκλησία, οι απαντήσεις θα εξυπηρετούν τους δικούς της σκοπούς, άρα και θα προσπαθήσει να επιβάλει την συγκεκριμένη εκδοχή στο «ποίμνιο». Οι ιδέες του Σωκράτη για παράδειγμα, όπως τον γνωρίσαμε από τον Πλάτωνα, θεωρήθηκαν επικίνδυνες για το κυρίαρχο δόγμα της εποχής του και εκτελέστηκε. Κατά την περίοδο του ευρωπαϊκού μεσαίωνα όμως, με όχημα τον νεοπλατωνισμό, πολλές από τις ιδέες αυτές ενσωματώθηκαν και εξυπηρέτησαν το κυρίαρχο δόγμα.
Η πάγια ερώτηση/εμμονή/σκοπιμότητα λοιπόν για τους επίδοξους εξουσιαστές είναι
«τι μέσα θα χρησιμοποιήσω και πως ώστε να επιβάλω την εξουσία μου στους άλλους;»
Αυτή ακριβώς είναι και η φιλοσοφία τους και αυτό ονομάζουν εκείνοι «επιστήμη».


Με λίγα λόγια καταλήγουμε στο ότι η επιστήμη/φιλοσοφία είναι κάτι το απολύτως σχετικό και καθορίζεται με τη σειρά της από βασικές και ουσιαστικές ερωτήσεις, όπως.


-        Ποιόν αφορά;(υποκείμενο)
-        Ποια είναι η εκάστοτε σκοπιμότητα;(αντικείμενο)
-        Πόσο καλά τα καταφέρνει να εξυπηρετήσει τη σκοπιμότητα αυτή;(αποτέλεσμα)


Από την άλλη τώρα βλέπω πως η αρχική μου πρόταση μπάζει από παντού
Δεν μπορούμε να πούμε ότι η ουσία της φιλοσοφίας/επιστήμης βρίσκεται περισσότερο στις ερωτήσεις από ότι στις απαντήσεις, αφού είναι απαραίτητες εξ ίσου και οι δυο για να μπορεί να υπάρχει συνέχεια.
Βάσει και της υποσημείωσης αρ. 2 οι ίδιες οι απαντήσεις είναι και ερωτήσεις ταυτόχρονα, αφού στην ουσία καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό το περιεχόμενο των επόμενων ερωτήσεων. Μήπως όμως αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν απαντήσεις αλλά μόνο ερωτήσεις τελικά(οπότε ίσως η πρόταση μου να μην μπάζει και τόσο);


Χμ… δεν βλέπω να έχει έξοδο αυτός ο λαβύρινθος, όσο τον διασχίζω τόσο φτιάχνονται και καινούριοι διάδρομοι θαρρώ. Η προσπάθεια για απάντηση στην αρχική διαπίστωση οδηγεί σε ένα ατέρμονο δίκτυο από ερωτήσεις που προεκτείνεται προς πάσα κατεύθυνση.

Είναι προτιμότερο για το καλό όλων μας να παύσω εδώ την καταγραφή αυτής της αλληλουχίας σκέψεων πριν χάσουμε  την μπάλα ομαδικώς.

Άντε καληνύχτα


Λαγωνικάκης Φραγκίσκος(Poexania)

[1] Για να μην σας μπαίνουν …ιδέες, δεν κάνω στροφή προς τον ιδεαλισμό(απο την άλλη λένε ότι όποιος έχει τη μύγα...).
[2] Για να κάνω στον εαυτό μου τον δικηγόρο του διαβόλου οφείλω να πω ότι με όσα ξέρουμε σήμερα για το φως, άσχετα αν είναι αληθή ή ψευδή, η ίδια η λέξη σημαίνει για εμάς κάτι διαφορετικό από ότι σήμαινε για τον Αυγουστίνο και υπό αυτήν την έννοια, αλλάζει ως ένα βαθμό και η ίδια η φύση της ερώτησης «τι είναι φώς». Για τις ανάγκες του άρθρου, θα λειτουργήσω αφαιρετικά και δεν θα το λάβω αυτό υπόψη μου, τόσο στο συγκεκριμένο ερώτημα όσο και στα υπόλοιπα ερωτήματα που θα παραθέσω.
[3] Βέβαια υπήρχαν και θεολόγοι που υποστήριζαν ότι υπήρχαν και άλλοι, πιο «επιστημονικοί» τρόποι να προσεγγίσουμε την αλήθεια που πηγάζει από τον θεό.
[4] Το χριστιανικό δόγμα ήταν ταυτόχρονα κυρίαρχη θρησκεία, φιλοσοφία και επιστήμη

7 σχόλια:

  1. Βλεπω πολυ...φιλοσοφικη διαθεση,τελευταια, στη Κρητη, κατι που δικαιολογειται ισως και λογω του καλου κλιματος εκει! :)

    Iσως εχεις ακουσει παντως το ρητο που λεει
    ''Ask no questions and hear no lies''.

    Ετσι, καπως εξηγειται το γιατι η ουσία της φιλοσοφίας, οπως λες, βρίσκεται ισως πολύ περισσότερο στις ερωτήσεις παρά στις απαντήσεις που δίνονται, που, αναγκαστικα, επηρεαζονται απο τις σκοπιμοτητες του καθε φορα ομιλητη!
    Αλλιως θα απαντησει ο Νιτσε, αλλιως ο Αυγουστινος, αλλιως ο Εinstein. Oμως για μενα το κοινο που εχουν ολοι ειναι η αναζητηση της αληθειας και του τι ειναι ζωη, θρησκεια,κλπ, οπως το βλεπει απο τη πλευρα του ο καθενας και οπως το τεκμηριωνει, ωστε να στεκει η δικη του θεωρηση των πραγματων και να μας πεισει οτι εχει δικιο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ο καθ ενας απο αυτους ειναι τεκνο της εποχης του
      αναλογα και στην εποχη μας ο καθ ενας ειναι τεκνο της τάξης ή του κοινωνικου στρώματος στο οποίο ανήκει(ή που θελει να ανέλθει).

      Για παράδειγμα οταν ο Γαλιλαίος απέδειξε οτι η γη γυρίζει γυρο απο τον ηλιο και οτι το σύμπαν δεν ειναι γαιοκεντρικο, τα εκανε ολα ανω κατω γιατι τα πάντα, απο ημερολογια μέχρι δεν ξερω και εγω τι, ειχαν βασιστει στην ερμηνεια του γαιοκεντρικού σύμπαντος.

      Η αλήθεια λοιπον του Γαλιλαίου όχι απλα ερχόταν σε σύγκρουση με την αλήθεια του χριστιανικού δόγματος, αλλα δημιουργούσε και πρακτικά προβλήματα στους λόγιους της εποχής του.

      Ο ηλιοκεντρισμός λοιπόν, οταν εμφανιστηκε δημιουργούσε περισσότερα προβλήματα απο ότι έλυνε, και αυτος ηταν ακομα ενας λόγος που συνάντησε αντιδράσεις.

      Δεν εχεις δει καποιους παλιους που εχουν μαθει να κανουν μια δουλεια με εναν συγκεκριμενο τροπο, οχι τον πιο αποτελεσματικο, αλλα αυτον τον τρόπο δεν θελουν να τον αλλαξουν.
      Πχ ενας παλιος μπακαλης, ενω μπορει αντι για να κρατα 1000 λογαριασμους σε μπακαλοτεφτερα, θα μπορουσε να ειχε αγοράσει ενα λαπτοτ και να ειχε λύσει το πρόβλημα του. Ομως για να μαθει να χρησιμοποιει το λαπτοτ απαιτει κοπο και χρόνο και αλλαγη νοοτροπιας, και ετσι εμμενει στα μπακαλοτέφτερα.

      Διαγραφή
  2. Τώρα, μέρες που είναι (κι ας ... φωνάζει η Elva, χε χε), μας βάζεις να φιλοσοφήσουμε ;
    Απο-κε-κλείεται !
    (και πάλι χε χε)

    Οπότε ;
    Οπότε, ας ... αμπελοφιλοσοφήσουμε !!!

    Ποια είναι η ... μαγιά της φιλοσοφίας ;
    Μα, λεξούλες, λεξούλες, λεξούλες, φρασούλες (ξανά ... τρις), που, ΟΜΩΣ ανάλογα με το πως κανείς (κι εδώ έχει να κάνει και με ικανότητες, με τέχνη) τις βάζει τη μία δίπλα στην άλλη, ποια πρώτη και ποια δεύτερη, χρησιμοποιώντας τα ανάλογα σημεία στίξης και άλλα σχετικά, βγαίνει το ένα νόημα ή το άλλο !

    Όπα της, ... μαγκιά πρόταση, που έγραψα !!!

    Ποιος ο τελικός σκοπός ;
    Μπορεί να θέλει ο συγγραφέας (φιλόσοφος κλπ.) να θέλει απλά να ... βιοποριστεί !
    Μπορεί ίσως να είναι "κατευθυνόμενος" !
    Μπορεί, βέβαια, να θέλει να εκφράσει τον εσωτερικό του κόσμο - τώρα γιατί εγώ έπρεπε να διαβάζω τα ακαταλαβίστικα που έγραφε, επί χρόνια, για να περάσει τις τάξεις στο σχολειό, ποτέ δεν το κατάλαβα !!!

    Με δυο λόγια ο ορισμός είναι: Φιλοσοφία είναι κάτι που γράφει κάποιος και κάποιο άλλοι μετά να παιδεύονται για να το διαβάσουν και να δώσουν και ... εξετάσεις !

    Να, αίφνης τώρα, ο Poe, είχε ... έμπνευση, μας έβαλε το δίλλημα:
    - Φιλοσοφία είναι το ερώτημα ή η απάντση ...
    Άκρως φιλοσοφικό ζήτημα,
    Που, άντε τώρα εμείς, να το απαντήσουμε !
    Φιλοσοφεί ο Poe, ... παιδευόμαστε εμείς !!!
    (χε χε χε)

    Σημ.: Αν και μεταξύ μας, ο δίλλημα του Poe, μου θυμίζει εκείνο το παλιό:
    - Μπορεί ο θεός να δημιουργήσει μια κοτρώνα που να μην μπορεί να τη σηκώσει ;

    Επανέρχομαι. Για μένα, το θέμα είναι η Φιλοσοφία (όχι τι σκοπούς έχει) ποιον ακριβώς ΕΞΥΠΗΡΕΤΕΙ !
    Τίνος τα ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ υπηρετεί !

    Και, ανάλογα με την απάντηση που δίνει κανείς (μέσα του ή έξω του, αδιάφορο) - το λαό ή τα μονοπώλια - , μιλάμε πλέον για μια Φιλοσοφία που αξίζει κανείς τον κόπο να ασχοληθεί ή είναι απλά χάσιμο χρόνου !
    Ειδικά και κυρίως, αν για αυτό, ξοδεύεσαι κιόλας !

    Δεν είμαι σίγουρος ότι "έπιασα" όλα τα θέματα του άρθρου, αλλά φτάνεις ως εδώ, πάμε ΚΑΙ για ... λαγάναααααααα !

    Γειαααααααααα !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Φαρο συνεχισε ετσι και θα μου παρεις την δουλεια

      Εγω με το συγκεκριμενο αρθρο καθε αλλο παρα απαντησεις δινω, ουτε εκφραζονται μεσα σε αυτο οικομενικες αλήθειες
      μια on the fly καταγραφή των σκεψεων μου οπως μου ερχοταν η μια μετα την αλλη εκανα.

      Οκ αφησα και καμποσες εξω για να υπάρχει μια συνέχεια και να μην γινει το αρθρο μαλλια κουβαρια.

      Διαγραφή
  3. Nα σε ρωτήσω κάτι, τι έχεις διαβάσει από βιβλία φιλοσοφίας;
    Τόσο συγκεκριμένων φιλοσόφων/ρευμάτων όσο και εισαγωγικά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Φιλε εχω διαβασει μερικα βιβλια για τις αναγκες τις σχολεις μου τα οποια ξεκινουν απο τους προσωκρατικους και φτανουν μεχρι και τον 20 αιωνα.
      Δεν εχω κανει καμια εκ βαθεων μελετη

      Εχω μελετησει καπως παραπανω(παλι ομως οχι μεγαλο μερος του εργου τους)

      Μαρξ
      Χεγκελ
      Πλάτωνα
      Αριστοτέλη
      Νιτσε
      Βεμπερ
      Και σε καποιους αλλους επισης εχω εστιασει λιγο παραπάνω όπως για παράδειγμα ειναι ο Τομας Κουν, ο Καντ, ο Φεγιερμπραντ, ο Ρουσσω κ.α διαφοροι

      Θεωρω ομως οτι για να εχω μια καλή εικόνα και οχι απλά μια ιδέα χρειαζομαι πολυ παραπάνω μελέτη.

      Το κακό ειναι οτι ασχολουμε με πολλα και διαφορα με αποτελεσμα να καταπιάνομαι με το καθενα απο λιγο.

      Αλήθεια γιατι ρωτας;

      Διαγραφή
  4. Σιγά μη σου ... φάω τη δουλειά !

    Με τι προσόντα ;

    Δεν έχεις φόβο εσύ !

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Κάθε χρήστης μπορεί να σχολιάσει στο γλόμπινγκ αφού επιλέξει διακριτικό ψευδώνυμο για αποφυγή συγχίσεων είτε με λογαριασμό Google είτε με τη χρήση της υπηρεσίας openID είτε με την απλή επιλογή ονόματος χρήστη.
Προσβλητικά ή υβριστικά σχόλια για συντάκτες ή σχολιαστές θα διαγράφονται. Δεν ενθαρρύνεται η χρήση υβριστικών λέξεων ή εκφράσεων.
Ο σχολιασμός γίνεται με το ελληνικό αλφάβητο και με μικρά γράμματα

Οι διαχειριστές έχουν τη δυνατότητα να προβαίνουν σε διαγραφή σχολίων που δημιουργούν σκόπιμη ή μη σύγχιση και απομάκρυνση από το θέμα της ανάρτησης.

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...