Ή «θεωρία» του αυθορμήτου

Μια και έχουμε ακούσει πάνω από μία φορά ο καθένας μας, πως το ΚΚΕ  "βδελύσεται το αυθόρμητο", πως "καταγγέλει ό,τι δεν ελέγχει", και άλλα καλούδια τέτοιου τύπου (που όσο πλησιάζουν οι εκλογές θα ακούμε και εντονότερα), είπαμε να ξεκαθαρίσουμε σε θεωρητικό τουλάχιστον επίπεδο, την σχέση μεταξύ αυθόρμητου και οργανωμένου κινήματος, όπως τουλάχιστον αυτή έχει κατασταλάξει στην Μαρξιστική-Λενινιστική σκέψη. Από εκεί και πέρα κάθε κουβέντα και κριτική, νομίζω πως οφείλει να γίνεται επάνω σε αυτό ακριβώς το καταστάλαγμα., και φυσικά με πλήρη αποδοχή από την μεριά αυτών που την ασκούν, πως η κριτική τους δεν αφορά στενά την ό,ποια πολιτική του ΚΚΕ, αλλά την ίδια την Μαρξιστική-Λενινιστική σκέψη γενικότερα....

.Ή «θεωρία» του αυθορμήτου είναι η θεωρία του οπορτουνισμού. Υποκλίνεται μπροστά στο αυθόρ­μητο του εργατικού κινήματος, αρνείται γενικά τον διευθυντικό ρόλο τής πρωτοπορίας, του κόμματος της Εργατικής Τάξης.

Ή θεωρία αυτή βρίσκεται σε αντίθεση με τον επαναστατικό χαρακτήρα του εργατικού κινήματος. Διακηρύσσει ότι ή πάλη δεν πρέπει να κατευθύνεται εναντίον των βάσεων του καπιταλισμού, ότι το κίνημα πρέπει ν' ακολουθεί αποκλειστικά τον δρόμο των «δυνατών» διεκδικήσεων των «παραδεκτών» από τον καπιταλισμό. Είναι γενικά υπέρ τής «γραμμής της ελάσσονος αντιστάσεως» αντιπροσωπεύει την ιδεολογία του τρέϊντ-γιουνιονισμού.

Δεν θέλει να βαδίζει το Κόμμα επικεφαλής της εργατικής τάξης, ν' ανυψώνει την συνείδηση των μαζών, να σέρνει το κίνημα από πίσω του. Υποστηρίζει ότι τα συνειδητά στοιχεία του κινήματος δεν πρέπει να εμποδίζουν το κίνημα ν' ακολουθεί το δρόμο του κι' ότι το κόμμα πρέπει να προσαρμόζεται στο αυθόρμητο κίνημα και να σύρεται ρυμουλκούμενο απ’ αυτό. Είναι ή θεωρία της υποτίμησης του ρόλου του συνειδητού στοιχείου μέσα στο κίνημα, η ιδεολογία των «οπαδών της ουράς», η λογική βάση κάθε οπορτουνισμού

.Πρακτικά, η θεωρία αυτή πού ανεφάνη, πριν απ’ την πρώτη επανάσταση στην Ρωσία, έφερνε τους οπαδούς της τους «οικονομιστές» ν' αρνούνται την ανάγκη ενός ανεξαρτήτου εργατικού κόμματος στη Ρωσία, να εξεγείρονται εναντίον της επαναστατικής πάλης του προλεταριάτου κατά του τσαρισμού, να διδάσκουν την τρεϊντγιουνιονιστικήν πολιτική μέσα στο κίνημα, να βάζουν εν γένει το εργατικό κίνημα κάτω από την αιγίδα και την διεύθυνση τής φιλελεύθερης μπουρζουαζίας.

Ή πάλη της παλαιάς «Ισκρας» και η λαμπρή κριτική του της θεωρίας των «οπαδών της ουράς» πού δόθηκε απ’ τον Λένιν στο έργο του «Τι να κάνουμε;»* όχι μόνον κατέβαλαν τον οικονομισμό, άλλα και δημιούργησαν τις θεωρητικές βάσεις του πραγματικά επαναστατικού κινήματος της εργατικής τάξης της Ρωσίας.

Χωρίς την πάλη αυτή, ήταν αδύνατο και να διανοηθεί ακόμα κανείς, την δημιουργία στη Ρωσία ενός ανεξαρτήτου εργατικού κόμματος που να έπαιζε τον διευθυντικό ρόλο στην επανάσταση.

Άλλα η θεωρία του αυθορμήτου δεν είναι μονοπώλιον της Ρωσίας. Είναι εξαιρετικά διαδεδομένη— είναι αλήθεια με λίγο διαφορετική μορφή — σ' όλα τα κόμματα της II Διεθνούς. Γενικά είναι η θεωρία των «παραγωγικών δυνάμεων», θεωρία που αναμασήθηκε απ’ τους ηγέτες της II Διεθνούς και που δικαιολογεί τα πάντα, συμβιβάζει τα πάντα, διαπιστώνει τα γεγονότα όταν πια έχουν γίνει φανερά για όλους και μένει ικανοποιημένη μετά την διαπίστωση αυτή.
Ό Μαρξ έλεγε ότι η υλιστική θεωρία δεν μπορεί να περιορίζεται στο να εξηγεί τον κόσμο, ότι πρέπει ακόμα να τον μεταβάλλει. Άλλα ό Κάουτσκυ και οι όμοιοι του δεν σκοτίζονται για την μεταβολή αυτή, προτιμούν να περιορίζονται στο πρώτο μέρος της θεωρίας τού Μαρξ. Να ένα από τα απειράριθμα παραδείγματα της εφαρμογής της «θεωρίας» των παραγωγικών δυνάμεων. Στο συνέδριο τής Βασιλείας, τα κόμματα της II Διεθνούς είχαν απειλήσει να κη­ρύξουν τον «πόλεμο κατά τού πολέμου» σε περίπτωση στρατιωτικής σύρραξης. Λοιπόν, μόλις άρχισε ο ευρωπαϊκός πόλεμος τα κόμματα αυτά έβαλαν στο ντουλάπι το σύνθημα «πόλεμος κατά του πολέμου» και το αντικατάστησαν με το σύνθημα : «Πόλεμος για την Ιμπεριαλιστική πατρίδα». Ή αλλαγή αυτή του συνθήματος έφερε τον θάνατο εκατομμυρίων εργατών, αλλά θα ήταν σφάλμα, να πιστέψουμε πως υπάρχουν υπεύθυνοι γι' αυτό, πως μερικοί άνθρωποι πρόδωσαν την εργατική τάξη. Ολα έγιναν σύμφωνα με την φυσική τάξη των πραγμάτων. Πράγματι ή διεθνής είναι ένα «όργανο ειρήνης» κι' όχι όργανο πολέμου. Έξ άλλου, «δεδομένου του πεδίου των παραγωγικών δυνάμεων» που υπήρχε τότες, ήταν αδύνατο να γίνει διαφορετικά. Κι’ έτσι όπως το εξηγεί ο Κάουτσκυ, το σφάλμα βρίσκεται στις «παραγωγικές δυνάμεις».

Και ο ρόλος των κομμάτων, και η σημασία τους μέσα στο κίνημα; Ναι, άλλα τι μπορεί να κάνει ένα κόμμα εναντίον ενός παράγοντος τόσο αποφασιστικού όσο το πεδίο των «παραγωγικών δυνάμεων»;

Θα μπορούσε, κανένας να φέρει σωρεία αναλόγων παραδειγμάτων της νοθείας αυτής του μαρξισμού, που φυσικά αποβλέπει στο να σκεπάζει τον οπορτουνισμό και συνολικά δεν είναι άλλο από μια ευρωπαϊκή προσαρμογή της θεωρίας των «οπαδών της ουράς» την οποία ο Λένιν καταπολεμούσε ήδη από την πρώτη επανάσταση.

Είναι φανερό πως το χτύπημα της βασικά εσφαλμένης αυτής θεωρίας είναι ο προαπαιτούμενος όρος της δημιουργίας κομμάτων πραγματικά επαναστατικών στη Δύση.

___________________________________________________________________________________

Αποσπάσματα από το άρθρο "κριτική της θεωρίας του αυθόρμητου ή ο ρόλος της πρωτοπορείας στο κίνημα", Ι.Β.Στάλιν/ "Ζητήματα λενινισμού" σελ 18/Αθήνα/ χρονολογία άγνωστη,

 εδώ σε διαφορετική μετάφραση από το διαδύκτιο.

*Για λεπτομερέστερη κατανήση των σχέσεων συνειδητού-αυθόρμητου, πιστεύουμε πως η ανάγνωση του "τι να κάνουμε" είναι επιβεβλημένη.

Πόσο προφητικά μπορεί να είναι τα παρακάτω αποσπάσματα για σημερινούς πολιτικούς σχηματισμούς:

"...τίποτα δε φοβούνται στον κόσμο σήμερα που το αυθόρμητο κυριαρχεί σχεδόν απόλυτα στο κίνημά μας, όσο την "υποτίμηση του αυθόρμητου στοιχείου"...

"...Ένα πρωτοπόρο τμήμα που φοβάται μη τυχόν και το συνειδητό στοιχείο ξεπεράσει το αυθόρμητο,..."

"...Μήπως μπερδεύουν τη λέξη εμπροσθοφυλακή με τη λέξη οπισθοφυλακή;..."