Σχετικά με την πολιτική συμμαχιών του ΚΚΕ

Το ΚΚΕ συχνά κατηγορείται, με αριστερή ορολογία για “σεχταρισμό”, “απομονωτισμό”, ότι είναι “φοβικό”, ότι θέλει να “ηγηθεί” ντε και καλά του ξεσηκώματος του λαού, “να καπελώσει” το μαζικό κίνημα. Ότι “φοβάται τις συμμαχίες” μη τυχόν και χάσει την πρωτοκαθεδρία. Εκτός από κακόπιστη κριτική υπάρχει πάντα και η καλόπιστη, με λογικά επιχειρήματα η οποία μας ενδιαφέρει εδώ.

Συγκεκριμένα υπάρχει άρθρο του Πέτρου Παπακωνσταντίνου από το Αριστερό Βήμα Διαλόγου και Κοινής Δράσης που αναδημοσιεύεται στο blog Παραλληλογράφος εδώ. Στο κείμενο αυτό αναγνωρίζεται η συμβολή του ΚΚΕ στο μαζικό κίνημα όσον αφορά τη συσπείρωση ανάμεσα στους εργαζόμενους αλλά και στα μεσαία στρώματα. Η διαφαινόμενη (εκλογική κατά ποσοστό) ενίσχυση του ΚΚΕ οδηγεί τον αρθρογράφο στο εξής αντιφατικό συμπέρασμα: “Ο εργαζόμενος που αναζητά δρόμους αντίστασης στην κοινωνική λαίλαπα προσφεύγει στο ΚΚΕ όχι χάρη στη γραφειοκρατία και στο σεχταρισμό του, αλλά σε πείσμα της γραφειοκρατίας και του σεχταρισμού του.”

Η πολιτική συμμαχιών του ΚΚΕ, όπως διαμορφώνεται κυρίως μετά τη διάσπαση του '91 και την διάλυση της ΕΣΣΔ, είναι προφανές ότι δημιούργησε την ανάγκη ενός αναπροσδιορισμού της τακτικής στο θέμα αυτό, με κύριο γνώμονα την πολιτική και οργανωτική αυτοτέλεια του κόμματος. Ο ρόλος του Κομμουνιστικού Κόμματος στην Ελλάδα, είναι να τεθεί εξ αντικειμένου πρωτοπόρο στην οργάνωση των εργατών ανεξάρτητα από την κρισιμότητα της κατάστασης ή όχι, ακόμα περισσότερο όμως φέρει ευθύνη το κόμμα σε τέτοιες περιόδους κρίσης. Και τον ρόλο αυτόν δεν τον έχει μόνο και μόνο επειδή “έχει τ' όνομα” (ασφαλώς πρέπει να έχει και τη χάρη). Είναι υποχρέωση του κόμματος να θέσει εαυτόν “μπροστάρη” για μια σειρά από λόγους:

1. Φέρει το τεράστιο βάρος ιστορικά της συνένωσης της κοσμοθεωρίας του επιστημονικού σοσιαλισμού με το εργατικό κίνημα, υποχρέωση που ανέλαβε ιστορικά με την ίδρυσή του το 1918 ως ΣΕΚΕ. Τα σκαμπανεβάσματα της ιστορικής του πορείας, με λάθη, παραλείψεις, έλλειψη προηγούμενης πείρας, δεν ακύρωσαν ποτέ το χρέος που είχε απέναντι στο λαό. Απ' την άλλη, το μεγαλύτερο μέρος του λαού, των εργαζομένων πάντα είχε και έχει απαιτήσεις από το ΚΚΕ και αυτό, με τη σειρά του έχει υποχρέωση να διατηρήσει τα χαρακτηριστικά του, την καλώς εννοούμενη “μονολιθικότητά” του, την άρνησή του δηλαδή “να βάλει νερό στο κρασί του”, να υποχωρήσει δηλαδή από τη στρατηγική του και προγραμματική δέσμευσή του για τον ιστορικό του ρόλο που είναι η ανατροπή του καπιταλισμού και η οικοδόμηση του σοσιαλισμού.
2. Το ΚΚΕ αντικειμενικά, επειδή έχει ιστορική συνέχεια από το 1918, συγκεντρώνει αντικειμενικά την ιστορική πείρα κι έχει την ικανότητα και την ιδεολογικοπολιτική επάρκεια να επεξεργαστεί τα θετικά και αρνητικά στοιχεία της ιστορίας του. Η υποχρέωσή του είναι να εξάγει σωστά συμπεράσματα και να τα αξιοποιήσει κατάλληλα.
3. Το ΚΚΕ έχει υποδομή που βοηθά στη δράση του, με καθημερινή εφημερίδα, με οργανωμένα κεντρικά γραφεία, με μηχανισμούς. Ενδεχομένως με αρκετές ελλείψεις, ωστόσο η υποδομή του και η παρουσία του στην ελληνική κοινωνία μέσω και της κοινοβουλευτικής του δράσης (που είναι ξεκάθαρο σε όλους τους κομμουνιστές ότι δεν είναι πανάκεια) είναι σημαντική και είναι αναγκαία ως μέρος της πολιτικής του δράσης.

Όλ' αυτά καθιστούν το ΚΚΕ ως δυνατό όπλο του λαού και των λαϊκών συμφερόντων.

Κανείς φυσικά δεν αρνείται σε άλλες οργανώσεις και κόμματα να διεκδικήσουν αυτόν τον ρόλο, μέχρι στιγμής όμως δεν φαίνεται να υπάρχει κάποια κίνηση με μεγάλη δυναμική και οργανωτικοπολιτική ισχύ να το κάνει με αξιώσεις. Ο λαός έχει συμφέρον να αξιοποιήσει σε όφελός του τα οργανωτικά, πολιτικά, ιδεολογικά πλεονεκτήματα του ΚΚΕ.

Η πολιτική συμμαχιών του έχει καθοριστεί από το 15ο προγραμματικό συνέδριο του κόμματος και έχει εξειδικευτεί από τα επόμενα συνέδρια. Βασικό “όχημα” για την πολιτική συμμαχιών αποτελεί το καθήκον για τη συγκρότηση του Αντιμονοπωλιακού Αντιιμπεριαλιστικού Δημοκρατικού Μετώπου πάλης για τη Λαϊκή Εξουσία, για το οποίο δίνεται η εικόνα στο πρόγραμμα http://goo.gl/rkztn . Το ΑΑΔΜ, για το οποίο μίλησε προχτές στη Σαλονίκη η Αλέκα, δεν πρέπει να το φανταστούμε σαν μια οργάνωση που θα τη “φτιάξει” το ΚΚΕ από μόνο του και της δώσει αυτό το όνομα. Το Μέτωπο νοείται ως κινηματική διεργασία, μια συμμαχία με διάφορα επίπεδα οργάνωσης και συντονισμού τα οποία θα καθορίζονται κάθε φορά από τις συνθήκες. Στο 16ο Συνέδριο γίνεται εξειδίκευση παραπέρα ( http://goo.gl/tnY1G ) και τονίζεται ότι στο μέτωπο, αρχικά, συμπαρατάσσονται δυνάμεις ανομοιογενής από άποψη κοινωνικής θέσης και ιδεολογικοπολιτικής στάσης. Και θα αποτελείται από κινήματα εργατών, μικρομεσαίων στρωμάτων, νεολαίας και πολιτικές δυνάμεις. Η απόφαση του συνεδρίου τονίζει: “Για τη συγκρότηση του ΑΑΔΜ δεν αρκεί η κοινή δράση, που βασίζεται σε κοινές ή παραπλήσιες αντιλήψεις για μεγάλα και επίκαιρα προβλήματα, η γραμμή άμυνας στην επίθεση που δέχεται ολομέτωπα ο λαός μας. Απαιτείται να υπάρχει και ένα επίπεδο συμφωνίας στη γενική γραμμή κατεύθυνσης για τη λύση των προβλημάτων, που θα εκφράζεται στο προγραμματικό πλαίσιο για τη λαϊκή οικονομία και τη λαϊκή εξουσία”.

(υπογράμμιση δική μου)

Εδώ μπαίνει το ζήτημα της “ενότητας της αριστεράς”. Η έννοια “ενότητα” είναι σίγουρο ότι προτείνεται από απλό κόσμο και αγωνιστές σε βάση αγωνιστική, καλόπιστα. Είναι πολύ πιο δύσκολο ζήτημα απ' ότι μια επιθυμία των απλών αγωνιστών και η πολιτική σ' αυτά τα πράγματα είναι πραγματικά πολύ δύσκολη. Ο Λένιν έλεγε: “η πολιτική μοιάζει πολύ περισσότερο με άλγεβρα παρά με αριθμητική και πολύ περισσότερο με ανώτερα μαθηματικά παρά με κατώτερα”. Το ΚΚΕ ήδη φέρει βαρύτατη ευθύνη για την πρωτοβουλία που ανέλαβε τη δεκαετία του 80 για το περίφημο “κοινό πόρισμα” με την ΕΑΡ και τη συγκρότηση του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου, γεγονός για το οποίο δεν έχει αποφανθεί επίσημα το κόμμα, επειδή προφανώς δεν υπάρχει μεγάλη χρονική απόσταση από το γεγονός ώστε να γίνει ψύχραιμη και αντικειμενική προσέγγιση (ένα άλλο ζήτημα για το οποίο κατηγορείται το ΚΚΕ είναι η καθυστέρηση στην εκτίμηση και επίσημη στάση του απέναντι στην ίδια του την ιστορία. Πολύ δύσκολο ζήτημα και δεν αντιμετωπίζεται εύκολα). Πάντα, σε κάθε κίνηση που κάνει το ΚΚΕ, πρέπει να ζυγίζει τα υπέρ και τα κατά διότι ο ταξικός εχθρός είναι αδίστακτος και περιμένει στη γωνία, εκτός φυσικά από την ούτως ή άλλως δεδομένη αντιιστορική αντικομμουνιστική επίθεση που κάνει. Η ενότητα της αριστεράς λοιπόν, βάσει των όσων ειπώθηκαν παραπάνω, ενέχει σοβαρούς κινδύνους, όχι για το κόμμα μόνο (και γι' αυτό) αλλά κυρίως για την υπονόμευση του μαζικού κινήματος και της αποτελεσματικότητάς του.
Η κατηγορία περί “ξεχωριστών συγκεντρώσεων” και “ξεχωριστών πορειών” ενώ μπορεί να κρύβει πολλές φορές την επιθυμία των αγωνιστών για μεγάλες μαζικές εργατικές συγκεντρώσεις έχει την άλλη της όψη: οι συνδικαλιστικές δυνάμεις του ΚΚΕ, η ΕΣΑΚ παλιότερα, που όντως συμμετείχε στις ενιαίες εκδηλώσεις του συνδικαλιστικού κινήματος (ΓΣΕΕ, Εργατικά Κέντρα) συχνά αντιμετώπιζε τη φίμωση και την άρνηση των άλλων δυνάμεων να πάρει το λόγο στις ομιλίες. Στην πραγματικότητα, οι άλλες συνδικαλιστικές δυνάμεις φοβόντουσαν την ταξική στάση της ΕΣΑΚ και όχι το αντίστροφο. Το ζήτημα των κοινών συγκεντρώσεων δεν ταυτίζεται με το ζήτημα της “κοινής δράσης” κι από πρακτικής απόψεως: το ζήτημα είναι να συγκεντρωθεί ο κόσμος σε ΜΙΑ πλατεία, ή να κατεβεί στους δρόμους γενικά; Καλώς ή κακώς, μέσα στο συνδικαλιστικό, γενικά το λαϊκό κίνημα υπάρχουν μεγάλες διαφορές ως προς την αντίληψη των αγώνων, με τεράστιες ευθύνες των παρατάξεων των δύο μεγάλων κομμάτων που προώθησαν την “ταξική ειρήνη” (διάβαζε: την υποταγή των συνδικάτων στα συμφέροντα του κεφαλαίου). Η κοινή συγκέντρωση και η κοινή πορεία μ' αυτές τις δυνάμεις θα ήταν υποκρισία. Απο κει και πέρα κάθε οργάνωση και κάθε πρόταση μπαίνει στο τραπέζι και ο κόσμος μπορεί να διαλέξει. Ευθύνη των κομμουνιστών είναι να πείσουν για τη δική τους. Υπάρχουν και περιπτώσεις “κοινής” πορείας όπως είναι η πορεία για το πολυτεχνείο, όπου όλες οι πολιτικές δυνάμεις κατεβαίνουν στην ίδια πορεία μεν, σε διαφορετικά μπλοκ, δε. Υπάρχει κάποια διαφορά άραγε στη δυναμική της πορείας; μάλλον όχι.
Η “κοινή δράση” τι ακριβώς σημαίνει; σημαίνει “ταυτόχρονη” δράση; σημαίνει “παράλληλη” δράση, εμείς εδώ, εσείς εκεί; γιατί αν σημαίνει δράση βάσει συμφωνίας, προϋποθέτει πολιτική συμφωνία πάνω σε κάποιους όρους και το ΚΚΕ έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν μπορεί να πάει πίσω από ορισμένα ζητήματα, όπως έξοδος από ΕΕ (η Αλέκα αναφέρθηκε σε αυτό επίσης καθαρά στη Σαλονίκη), έξοδος από ΝΑΤΟ, επιστροφή των στρατιωτικών δυνάμεων στη χώρα από τις ιμπεριαλιστικές αποστολές, διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα οργανισμών κοινής ωφελείας κλπ. Πολλοί το ερμηνεύουν ότι το ΚΚΕ “βάζει τους δικούς του όρους”. Το ΚΚΕ έχει συγκεκριμένο πρόγραμμα και δεν μπορεί να το αναιρέσει χάριν μιας “πολιτικής” συμφωνίας όπως έκανε παλιότερα λανθασμένα. Κι επιπλέον, ως πολιτική δύναμη με εκλογική, συνδικαλιστική αλλά και ευρύτερη επιρροή στην ελληνική κοινωνία, θαρρώ δεν είναι υπερβολή να βάζει όρους.
Το ΚΚΕ δεν είναι “φοβικό”, φυλάει τα νώτα του λόγω αρνητικής ιστορικής πείρας. Οφείλει να είναι πολύ προσεχτικό σε μελλοντικές του κινήσεις ειδάλλως ζημιώνεται το κίνημα συνολικά. Το κόμμα έχει προτάσεις και τις θέτει στην κρίση του κόσμου. Όστις θέλει οπίσω του ελθείν, χρέος των κομμουνιστών είναι να πείσουν όσους περισσότερους μπορούν. Κι όσον αφορά το συμπερασμα του Πέτρου Παπακωνσταντίνου, ότι “ο κόσμος επιλέγει ΚΚΕ σε πείσμα της γραφειοκρατίας και του σεχταρισμού του” νομίζω ότι δεν στέκει λογικά. Αν το ΚΚΕ είναι όντως γραφειοκρατικό και σεχταριστικό μάλλον θα χάσει κόσμο πάρα θα κερδίσει. Η ενίσχυσή του ωφελεί συνολικά το κίνημα κι όχι μόνο στενά το κόμμα.