12 Ιουν 2011

Γιατί δεν υποστηρίζω το κίνημα των "αγανακτισμένων

Υπέροχο άρθρο που βάζει τα πράγματα στη σωστή τους βάση απο Radicaldesire



Αν και ο τίτλος του κειμένου αυτού πιθανό να δηλώνει σε αρκετούς καβαλημένο καλάμι (αρκετά δικαιολογημένα), ωστόσο θα πρέπει να διευκρινήσω ότι στόχος του είναι να δηλώσει ευθέως μια πολιτική τοποθέτηση με τρόπο ο οποίος να διαλύει τα όποια περιθώρια ασάφειας και αμφιβολίας, μιας και στις τελευταίες δύο περίπου εβδομάδες είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω πολλές φορές μια έντονη απογοήτευση ή και θυμό με την άρνησή μου να υπερθεματίσω τις εν λόγω κινητοποιήσεις. Κατανοώ σε ένα σημαντικό βαθμό αυτή την απογοήτευση, εφόσον οι θέσεις του Radical Desire διαχρονικά οδήγησαν αρκετούς --ένθεν κακείθεν-- στο συμπέρασμα ότι το ιστολόγιο ταυτίζεται άμεσα και αυτόματα με κάθε κινητοποίηση η οποία φαίνεται να συγκινεί ή να ενθουσιάζει την ευρύτερη αριστερά -- ανεξαρτήτως του πόσο "αριστερά" τυχαίνει να βρίσκεται η δεύτερη σε σχέση με τις υπόλοιπες πολιτικές τάσεις και δυνάμεις.

Δεν είναι όμως έτσι. Το ιστολόγιο στήριξε και υπερασπίστηκε συγκεκριμένες κινητοποιήσεις και συγκεκριμένες πρωτοβουλίες με βάση μια σειρά από κριτήρια. Σε προηγούμενες περιστάσεις δεν δημιουργήθηκε η ανάγκη να διατυπωθούν ρητά τα κριτήρια αυτά. Η τωρινή όμως περίσταση κάνει τη διαύγαση των κριτηρίων που εμπλέκονται καθήκον επιτακτικό. Και έτσι, χάριν διαφάνειας στις σχέσεις μου με τους αναγνώστες του ιστολογίου, κρίνω απαραίτητο να τοποθετηθώ με τρόπο σαφή, ανεξάρτητα από το όποιο κόστος της τοποθέτησής μου σε δημοφιλία, "εναλλακτικό" κύρος ή αίγλη, ή αναγνωσιμότητα.
Γιατί λοιπόν δεν στηρίζω το κίνημα των αγανακτισμένων, παρά την ευρεία του αποδοχή στους κόλπους της ελληνικής αριστεράς, κοινοβουλευτικής και εξωκοινοβουλευτικής;
1. Από όλες τις έως τώρα ενδείξεις, έχω καταλήξει ότι το κίνημα είναι κυρίαρχα και εμφαντικά μικροαστικού χαρακτήρα. Χρειάζεται εδώ άμεσα μια διευκρίνηση: με αυτό δεν εννοώ ότι η αντικειμενική ταξική θέση της πλειοψηφίας των εμπλεκομένων είναι μικροαστική. Πιθανόν αυτή να είναι η αντικειμενική ταξική θέση της πλειοψηφίας των ελλήνων πολιτών. Εννοώ ότι η ταξική συνείδηση, ο κυρίαρχος ιδεολογικός προσανατολισμός του κινήματος είναι μικροαστικός. Και αυτό επειδή κατά τη δική μου αντίληψη και κρίση το κίνημα των "αγανακτισμένων" δεν περιέχει ως τα τώρα καμία ξεκάθαρη και ρητή πρόθεση για ρήξη με τις σχέσεις παραγωγής που ονομάζουμε καπιταλιστικές, αλλά αποτελεί στην καλύτερη περίπτωση έκφραση μιας επιθυμίας για την εξυγίανση υπάρχοντων πολιτικών και οικονομικών θεσμών μέσα στα πλαίσια του εγχώριου και διεθνούς συστήματος καπιταλισμού και αστικής δημοκρατίας. Δομικά, αυτό σημαίνει ένα πράγμα, παρά τις ρητές δηλώσεις του κινήματος περί αυτενέργειας και αυτοδιάθεσης: την αναμονή ενός σωτήρα ή προστάτη που θα διορθώσει τα πράγματα, που θα εξευμενίσει τις θηριώδεις διαθέσεις του διεθνούς κεφαλαίου χωρίς να καταργήσει τον ίδιο τον καπιταλισμό -- η συνταγή του εγχώριου μικροαστικού φλερτ με τον βοναπαρτισμό, όπως αυτός αναλύθηκε εμβληματικά στην 18η Μπρυμαίρ του Καρλ Μαρξ.
2. Μια δεύτερη όμως διευκρίνηση είναι επίσης αναγκαία: δικαιολογείται, από μαρξιστική σκοπιά (και αυτή, πρέπει να επαναλάβω, είναι η δική μου σκοπιά), η απόρριψη ενός κινήματος στην βάση του ότι η κυρίαρχη ιδεολογική του κατεύθυνση είναι μικροαστική; Η απάντηση είναι όχι. Για να είσαι σε θέση να απορρίψεις, ως μαρξιστής πάντοτε, ένα τέτοιο κίνημα, πρέπει να ισχύουν επιπρόσθετες προϋποθέσεις. Ποιες είναι αυτές εν προκειμένω;
3. Η αντικειμενική μορφή της συγκυρίας, η οποία θα μπορούσε να περιγραφεί ως συγκυρία παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης χωρίς την ύπαρξη εδραιωμένης πολιτικο-οικονομικής εναλλακτικής με γεωπολιτικό αποτύπωμα. Υπό αυτές τις περιστάσεις, τα φύσει ρεφορμιστικά αιτήματα της εγχώριας μικροαστικής ιδεολογίας δεν μπορούν να εκπληρωθούν· για να μιλήσουμε απλά και χοντροκομμένα, κανένα "αίτημα" της πλατείας δεν μπορεί να αυξήσει την παραγωγή, να μειώσει το έλειμμα, να δημιουργήσει θέσεις εργασίας, να ανακόψει την ξέφρενη πορεία του χρέους, να αυξήσει τους μισθούς κλπ, εφόσον, ως ελάχιστη προϋπόθεση, δεν είναι επίσης αίτημα για την μετωπική ρήξη με την γεννεσιουργό αιτία της κρίσης, το σύνολο του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος. Τούτο βέβαια είναι πράγμα εξαιρετικά δύσκολο για μια χώρα όπως η Ελλάδα, μικρή, οικονομικά αδύναμη, και με παράδοση υποτέλειας και εξάρτησης (η οποία όμως όλως περιέργως γίνεται πλατιά αντιληπτή και καταγγέλεται μόνο όταν δεν υπάρχει πια η ευμάρεια που την νομιμοποιούσε προηγουμένως). Το ότι το κίνημα δεν αποπειράται να οργανώσει σε αυτή τη φάση μια τέτοια ρήξη είναι συνεπώς απολύτως κατανοητό· αυτό που δεν είναι ούτε κατανοητό ούτε αποδεκτό είναι ο εμμονικός μαξιμαλισμός του σε επίπεδο ρητορικής, ο οποίος επιμένει να δημιουργεί μια εικονική εντελώς κατάσταση βασισμένη σε twitter blurbs και τσιτάτα μισομασημένης μεταμαρξικής θεωρίας και να την θέτει κατόπιν ως αυταπόδεικτη και αντικειμενική πραγματικότητα.
4. Τι συμβαίνει όταν το πραγματικό ιδεολογικοπολιτικό περιεχόμενο ρεφορμιστικών αιτημάτων --του οποίου η συνοπτική μορφή δεν είναι παρά αυτή του "καπιταλισμού με ανθρώπινο και δημοκρατικό πρόσωπο"-- δεν μπορεί να εκπληρωθεί με όρους συστήματος; Υπάρχουν δύο δυνατότητες: η πρώτη είναι η ριζοσπαστικοποίηση, η υπερκέραση δηλαδή του ρεφορμιστικού αιτήματος από ένα επαναστατικό. Σε αυτή την περίπτωση, ναι, δικαιολογείτα και ακόμα και επιτάσσεται η --παροδική, βέβαια-- συστράτευση του εργατικού κινήματος με το μικροαστικό και της μαρξιστικής θεωρίας με κάποιες από τις συγκυριακά επαναστατικές προτεραιότητες της αστικής. Τέτοιο σημάδι όμως δεν υπάρχει πουθενά στις ως τώρα κινητοποιήσεις. Αυτό που υπάρχει, αντίθετα, είναι μια φετιχοποίηση της θεσμικής μορφής της αμεσοδημοκρατίας, η οποία συνυπάρχει με μια ρητή και κάθετη εχθρότητα προς τις οργανωμένες και ρητά εκπεφρασμένες πολιτικές ιδεολογίες. 
5. Η εχθρότητα αυτή έχει δύο συνεπαγωγές: πρώτον, κρατά την πολιτική διαδικασία μέσα σε αυστηρά περιχαρακωμένα φορμαλιστικά όρια, χωρίς να της επιτρέπει την δυναμική όσμωση με υπάρχοντες πολιτικούς (κόμματα) και κοινωνικούς (συνδικάτα, πρωτοβάθμια σωματεία) φορείς. Δεύτερον, δημιουργώντας εξαναγκαστικά ένα πολιτικό κενό, προσφέρει νομοτελειακά (το πολιτικό κενό πληρούται) άπλετο χώρο για την ανάπτυξη άλλων πολιτικών φορέων, πριμοδοτώντας αναπόφευκτα τους φορείς εκείνους που είτε λειτουργούν υπογείως και άρα αδιαφανώς, είτε αυτούς που δηλώνουν ρητά και σε όλους τους τόνους ότι δεν είναι πολιτικοί φορείς, αλλά υπερπολιτικοί, συναινετικοί, υπερκομματικοί, απλά "εθνικοί" και "λαϊκοί". Η δράση των μεν είναι εξόχως αντιδημοκρατική (και βέβαια και αντι-ριζοσπαστική), διότι παραβιάζει την διαφανή και ρητή ιδεολογική συμμετοχή στην πολιτική διαδικασία και δίνει πολύ μεγάλα περιθώρια στην χειραγώγηση της, καθώς και στην ιδεολογική απροσδιοριστία και καιροσκοπία. Η πριμοδότηση των δε είναι εξόχως επικίνδυνη, διότι καταλήγει αναγκαστικά και νομοτελειακά στην ενίσχυση μιας σειράς εθνικιστικο-σωβινιστικών υβριδίων, τα οποία βρίσκουν ένα άνετο ιδεολογικό "σπίτι" στην ιδέα ότι βρίσκονται πάνω από αλληλοσυγκρουόμενα ταξικά συμφέροντα και ανταγωνισμούς, αντικατοπτρίζοντας το αδιαφοροποίητο και ομόψυχο "έθνος." 
6. Με δεδομένο το στοιχείο που ανέπτυξα κάτω από το σημείο #3, δηλαδή ότι το κυρίαρχο αίτημα είναι ρεφορμιστικό αλλά ταυτόχρονα συστημικά ανέφικτο, και με δεδομένη την εχθρότητα προς την αποδοχή πολιτικών προταγμάτων που προϋποθέτουν την ταξική και κοινωνική διαίρεση όπως αυτή εκτίθεται στο σημείο #5, η απάντηση στο ζήτημα που θέτει το σημείο #4, δηλαδή το αν η μη εκπληρωσιμότητα των αιτημάτων συνεπάγεται ή όχι ριζοσπαστικοποίηση των μαζών,  η απάντηση μπορεί να είναι μόνο αρνητική. Αυτό μπορεί να διαπιστωθεί όχι απλώς θεωρητικά αλλά και εμπειρικά: εάν υπήρχε τέτοια δυνατότητα δεν θα εκδιωκόταν ή προπηλακιζόταν επιδεικτικά μια σειρά από κομμουνιστικές παρατάξεις και οργανώσεις που φέρουν τα εμβλήματά τους· δεν θα υπήρχε τόση κατάφωρη εχθρικότητα απέναντι στο ευρύτερο εργατικό κίνημα και τον οργανωμένο συνδικαλισμό· δεν θα υπήρχε αυτοπεριχαράκωση της συνέλευσης ως κόρης οφθαλμού που κινδυνεύει να "μολυνθεί" από την εμπλοκή με παράλληλες εργατικές πρωτοβουλίες και κινητοποιήσεις· δεν θα υπερψηφιζόταν η άρνηση στο μοίρασμα κομματικών και παραταξιακών φυλλαδίων που επικυρώθηκε από την Γενική Συνέλευση χθες. 
7. Η φοβικότητα απέναντι στο κομματικό "καπέλωμα", με όλες τις "τρύπες" και "διόδους" δράσης που αυτή αφήνει σε κάποιους αλλά όχι σε άλλους, δεν είναι σημάδι αυτοπεποίθησης του κινήματος, δεν σηματοδοτεί την γνήσια αυτονόμησή του από προηγηθείσες κατατμήσεις της κοινωνίας· είναι αντίθετα σύμπτωμα γενικευμένης ανασφάλειας, η οποία είναι η φυσική συνέπεια της απουσίας οποιουδήποτε πραγματικού ενοποιητικού προτάγματος που θα μπορούσε να συσπειρώσει και να κινητοποιήσει άμεσα τις ετερογενείς μικροαστικές μάζες προς έναν πολιτικό στόχο. 
8. Με τα δεδομένα αυτά, η μόνη μορφή "ικανοποίησης" του κινήματος των "αγανακτισμένων" που είναι εφικτή αντικειμενικά (από την συγκυρία) και υποκειμενικά (με δεδομένη την εκπεφρασμένη ιδεολογική του εχθρότητα προς το εργατικό κίνημα και την κομμουνιστική ιδεολογία) είναι φαντασιακή σε χαρακτήρα:  σήμερα, το φαντασιακό αυτό έχει τη μορφή της οικουμενικοποίησης ενός αντιμνημονιακού ιδεολογικού πυρήνα (έξω το ΔΝΤ, κάτω το μνημόνιο, κάτω η τρόϊκα, κάτω η ΕΕ) σε όλο σχεδόν το πολιτικό φάσμα, από τον ΑΝΤΑΡΣΥΑ στη ΣΠΙΘΑ, απ' τον ΣΥΡΙΖΑ στο Πατριωτικό Μέτωπο, από μερίδα των αντιεξουσιαστών στην Νέα Δημοκρατία και την Εκκλησία της Ελλάδος. Έτσι επιβεβαιώνεται η διαύγεια του Λένιν όταν έλεγε ότι αφημένα στον απλό αυθορμητισμό, τα κινήματα εκφυλίζονται πολύ γρήγορα παραδιδόμενα σε αστική ιδεολογική κατεύθυνση, μιας και είναι ακριβώς η αστική ιδεολογία ως κυρίαρχη ιδεολογία που έχει εμποτίσει ηγεμονικά τον τρόπο σκέψης, τις προτεραιότητες, την εννοιακή χαρτογράφηση, τον στοιχειώδη ιδεολογικό προσανατολισμό ακόμα και των υποτελών τάξεων. Αλλά θα πρέπει να προστεθεί ότι ο φαντασιακός χαρακτήρας της επίλυσης δεν δηλώνει μόνο την σχετικά αθώα καταστροφικών συνεπειών "παραπλάνηση"· αντίθετα, η φαντασιακή επίλυση δεν μπορεί να έχει αντίκτυπο χωρίς να παράξει ενυπόστατους και συνάμα ψευδείς "εχθρούς": τα σημάδια ως τώρα σε ό,τι αφορά την μαζική απέχθεια ενάντια στους "ξένους" και τους "ξενόδουλους" που μας "κατέστρεψαν" ή μας "πούλησαν", τις "μαγκούρες" με τις οποίες προτίθεται να "καθαρίσει" τη βουλή ο επευφημούμενος κύριος Θεοδωράκης, και τις συνεχιζόμενες επιθέσεις σε μετανάστες (οι οποίοι διαπιστώνω με ιδιαίτερο ενδιαφέρον ότι ταυτοποιούνται από ακροδεξιές εθνικιστικές ομάδες ως "Παπανδρέλληνες"), δεν προϊδεάζουν κάποιον για ιδιαίτερα αθώες εκδοχές φαντασιακής μετατόπισης του προβλήματος σε ένα "διαχειρίσιμο" από την κοινωνία και σχετικά ευάλωτο υποκατάστατο.
9. Η άνευ όρων παράδοση ενός σεβαστού κομματιού της αριστεράς στη χυδαία λατρεία του "αυθόρμητου" για χάρη του "αυθόρμητου", η γονυκλισία του σε μια αυτοσχέδια και αξιογέλαστη (από μαρξιστική τουλάχιστο σκοπιά) αντίληψη του νοήματος της "πράξης", αποτελεί μελανό σημείο στην ιστορία του και προοίμιο της ανεπίστρεπτης πολιτικής του σήψης. Καμία ρηξιγενής έκφραση των μαζών δεν είναι εφικτή χωρίς την συνάντηση του κινήματος με την θεωρητική ανάλυση των ρωγμών, αντιφάσεων και αντινομιών του συστήματος, για τον απλούστατο λόγο ότι μόνο η στιβαρή θεωρητική συγκρότηση προστατεύει την πολιτική δράση μέσα στις μάζες από τις πανταχού παρούσες ιδεολογικές παγίδες του "αυθόρμητου", του "προφανούς", και της "κοινής λογικής." Έχοντας εγκαταλείψει τη θεωρία ή έχοντας απισχνάσει την θεωρητική σκέψη σε βιαστικά ξεσκονίσματα τραγικά ανεπίκαιρων θεωριών μιας εντελώς διαφορετικής στιγμής (το νεγκρικό "πλήθος", πχ, είναι απότοκο μιας ανεξέλεγκτης πολιτικής αισιοδοξίας βασισμένης στην --φευ, φαινομενική και μόνο-- ευρωστία του καπιταλισμού της δεκαετίας του 1990), η αριστερά δεν παραδίδεται απλώς αμαχητί στην δικτατορία του αυθορμητισμού --με άλλα λόγια, στην δικτατορία των κυρίαρχων ιδεών, των ιδεών της κυρίαρχης τάξης-- αλλά και σε όσα αυτή υπαγορεύει: την ψευδή προφάνεια του "ενωμένου" χαρακτήρα των Ελλήνων, την ψευδή προφάνεια του τι σημαίνουν όροι όπως "Έλληνας", "εθνικό", "πατριωτικός", "ξένο κεφάλαιο", ή "υποτέλεια" στην εποχή του παγκόσμιου καπιταλισμού, την ψευδή προφάνεια της εθνοτικής σύστασης ή του τρόπου σκέψης και έκφρασης του "λαού", την ψευδή προφάνεια της νομιμότητας αντιστίξεων του "κακού" και του "καλού", κοκ. Αλλά ο μαρξισμός δεν είναι λογοτεχνίζουσα φλυαρία για όσα συναινετικά ανακηρύσσονται "προφανή"· αντίθετα, τα υποπτεύεται ως κατεξοχήν σημάδια της εργασίας της ιδεολογίας, και άρα ως ιδέες που χρήζουν ανηλεούς κριτικού ελέγχου. Ο Μαρξ, ήδη στη διδακτορική διατριβή του για τον Επίκουρο, μας το είπε όσο ξεκάθαρα γινόταν: "Όπως ο Προμηθέας, έχοντας κλέψει τη φωτιά απ' τους ουρανούς, αρχίζει να χτίζει σπίτια και να κατοικεί τη γη, έτσι και η φιλοσοφία, έχοντας εξαπλωθεί στον κόσμο, εναντιώνεται στον κόσμο της εμφάνισης" (η έμφαση δική μου).
10. Κόντρα στον συρμό των ημερών, η μαρξιστική σκέψη πρέπει να απορρίψει το δόλωμα του προφανούς και αυταπόδεικτου, να προτάξει την αναγκαιότητα της θεωρίας, να επιμείνει στην ταξική σύνθεση και στις ταξικές διαιρέσεις τόσο του ελληνικού όσο και κάθε "λαού", και να υπερτονίσει την σημασία της ηγεμόνευσης --χωρίς κουτοπόνηρους ελιγμούς και καιροσκοπικούς συμβιβασμούς με την άλλη άκρη του πολιτικού φάσματος-- κάθε αντισυστημικού κινήματος από την εργατική τάξη και από τα βασικά προτάγματα του κομμουνιστικού σοσιαλισμού : κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, απεγκλωβισμός από τη λογική του κέρδους και της εκμετάλλευσης, κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας, πραγματική ισότητα. Το σύνθημα του παρόντος, με πιο επείγοντα τρόπο από ποτέ άλλοτε τα τελευταία 80 χρόνια, δεν είναι βέβαια ούτε το "ουστ!", ούτε η μούντζα, ούτε η συμμετοχή στη μέθεξη του "πλήθους", ούτε η φαντασματική "αυτοδιάθεση" στα λίγα, "ελεύθερα" μα και εκ των ένδον πολιορκημένα τετραγωνικά μιας πλατείας στο κέντρο ενός γιγάντιου κελιού που ασφυκτιά σε μια ατέλειωτη γεωοπολιτική και οικονομική φυλακή, ούτε η αναβίωση του έθνους και της αρχαίας αθηναϊκής πολιτείας, ούτε κάτι παρόμοια και ανέξοδα νοσταλγικό, φετιχιστικό, αυτο-εκπληρούμενο και αγανακτισμένο.

Όχι. Το σύνθημα του πραγματικού και ριζοσπαστικού αγώνα --ριζοσπαστικού επειδή είναι πραγματικός, επειδή διαφεύγει της σφαίρας της καθαρής εμφάνισης, της ναρκισσιστικής οικονομίας της κινητοποιημένης μάζας που, ελλείψει καταφατικού στόχου, μένει να περιεργάζεται απλώς τον εαυτό της-- είναι ένα, και είναι νηφάλιο, ασυμβίβαστο, ακαταπόνητο και αποφασιστικό: ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ Ή ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑ, για μια ακόμα φορά.

19 σχόλια:

  1. Η ελπίδα μου ότι μέσα απο αυτο το πράγμα που γίνεται στην πλατεία, οι ποιο οξυδερκείς απο τους αγανακτισμένους θα αποκομίσουν εμπειρίες οι οποίες θα τους κάνουν να καταλάβουν κάποια πράγματα.

    Ηδη κάποιος κόσμος έχει αρχίσει να καταλαβαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά με αυτόν τον τρόπο αντίδρασης.

    Ε αυτό που δεν παει καλά το εξηγεί αυτό το άρθρο στην εντέλεια. Απο τις καλύτερες αναλύσεις για το θέμα που εχω διαβάσει τελευταία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Λατρεύω:

    "Αυτό που υπάρχει, αντίθετα, είναι μια φετιχοποίηση της θεσμικής μορφής της αμεσοδημοκρατίας, η οποία συνυπάρχει με μια ρητή και κάθετη εχθρότητα προς τις οργανωμένες και ρητά εκπεφρασμένες πολιτικές ιδεολογίες."

    Φοβερή ανάλυση. Παιδιά, αρχίστε τα σχόλια να κάνουμε και αποκρυπτογράφηση σε πιο απλή γλώσσα στα δυσνόητα σημεία για αναγνώστες λιγότερο συνηθισμένους στο επιστημονικό ύφος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ο Radical Desire είναι γνωστός για τις εκτενείς, βαθιές και πολυεπίπεδες αναλύσεις του σε πληθώρα ζητημάτων. Ενω τρέφω σεβασμό(εώς και θαυμασμό θα έλεγα) για τις αναλύσεις του και την βαθιά θεωρητική του κατάρτιση. Όμως, είναι καιρός τώρα που αμφιβάλλω για την ικανότητα του να διατυπώσει συγκεκριμένες πολιτικές προτάσεις, δράσεις και τακτικές μέσα στο κίνημα, που να υπηρετούν μια στρατηγική μακριάς διάρκειας προς το συνολικό στόχο(όσο είναι δυνατό να το κάνει ένας άνθρωπος φυσικά).

    Συγκεκριμένα αυτή την γνώμη έχω διαμορφώσει από τα κείμενα του πριν λίγους μήνες στο θέμα της "Υπατίας" και της απεργίας πείνας των 300 μεταναστών. Όποιος θέλει να βρει τα σχετικά κείμενα είναι στο μπλογκ του.

    Επανερχόμενος λοιπόν, στο συγκεκριμένο κείμενο να συνεχίσω με μια συμφωνία και πολλές ερωτήσεις. Ναι, συμφωνώ με τον R.D. στα χαρακτηριστικά και τις τάσεις μικροαστισμού και τις λογικές ενός "καλύτερου καπιταλισμού" που συνυπάρχουν μέσα στους "αγανακτισμένους". Φυσικά και δεν συνάδουν με την όποια κοσμοθεωρία έχει κάποιος με μαρξιστικές καταβολές, ούτε με τους στόχους που θα ήθελαν να θέσουν οι αντικαπιταλιστικές και αντιιμπεριαλιστικές οργανώσεις-κόμματα της ελληνικής αριστεράς. Η κομμουνιστική στρατηγική και ο ορίζοντας της εργατικής εξουσίας ΔΕΝ δίνουν τον τόνο σε αυτές τις συγκεντρώσεις.

    Επομένως υπάρχουν τρεις επιλογές:

    1) Καθόμαστε σε απόσταση, αναγνωρίζουμε σαν θετικό βήμα την προσέλευση, αλλά το αφήνουμε να ξεφουσκώσει και μετά διατυμπανίζουμε "εμεις σας τα λέγαμε", δεν ήταν "ταξικό" κτλ.

    2) Μπαίνουμε και εμείς μέσα στο ποτάμι των "αγανακτισμένων" και πάμε μαζί τους όπου θέλουν αυτοί. Αυτοί κρατάνε το τιμόνι. Εμείς τρέχουμε απο πίσω.

    3) Έχοντας κατα νου τις υπαρκτές αδυναμίες και αντίπαλα ρεύματα που δρουν ταυτόχρονα μεσα σε αυτό το κίνημα, συμμετέχουμε και με οργανωμένο σχέδιο παρέμβασης πολιτικοποιούμε, οργανώνουμε σε πιο ταξική κατεύθυνση την αυθόρμητη αντίδραση προσπαθώντας την επόμενη μέρα το ταξικό κίνημα να έχει δυνατότερους συσχετισμούς και προϋποθέσεις μέσα στην κοινωνία.

    Εγώ φίλοι γλόμπερς διαλέγω το 3ο. Ξέρω ότι είναι πολύ δύσκολο, επίπονο και με χοντρές συγκρούσεις με τους "πλατειακούς", αλλά παίζονται πάρα πολλά για να αφήσεις αυτό τον κόσμο έρμαιο στις Σπίθες, τους ακομμάτιστους και "πατριώτες"...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Επειδή τέθηκε το ερώτημα της πρακτικής και εδώ και αλλού, αυτές είναι θέσεις μου για το "Τι να κάνουμε" (ως κομμουνιστές, εννοείται, οι υπόλοιποι θα συνεχίσουν να κάνουν ό,τι κάνουν):

    1. Θεωρητικοποιούμε τον αγώνα με όρους πολέμου χαρακωμάτων. Λαμβάνουμε θέσεις από τις οποίες κάνουμε ορισμένες εφόδους, αλλά με γνώμονα την αυτοσυντήρηση. ΜΕ ΤΙ ΤΙΠΟΤΕ ΔΕΝ ΥΠΟΧΩΡΟΥΜΕ από τις θέσεις αυτές.

    2.Κοινωνία δεν είναι μόνο oι πλατείες και δεν είναι μόνο οι δρόμοι από όπου περνά η διαδήλωση. Όλα τα εργασιακά περιβάλλοντα και όλοι οι χώροι συνάθροισης είναι χώροι διασποράς ιδεών, συζήτησης, ελέγχου και ταυτοποίησης των αντιστάσεων της μικροαστικής και αγροτικής τάξης στην μαρξιστική στροφή.

    3. Κρατάμε άμεση επαφή με τις οργανώσεις μεταναστών εργατών και παρεμβαίνουμε επιουρικά στην οργάνωσή τους. Πρέπει να ανταπτυχθεί και να εμβαθυνθεί η πραγματική και όχι απλώς ρητορική ταξική αλληλεγγύη. Να εμβαθυνθούν επίσης το αντιρατσιστικό και αντιεθνικιστικό φρόνημα και τα αντιφασιστικά ανακλαστικά όλων, να γίνουν συζητήσεις, να τεθούν θέματα που παρεμποδίζουν την έμπρακτη αλληλεγγύη με την τάξη των μεταναστών εργατών.

    4. Η συμμετοχή στη δράση των κινητοποιήσεων της πλατείας να συνοδεύεται από την επίγνωση του αμυντικού της χαρακτήρα. Όχι παγίδευση στις μεθοδεύσεις και τους τσαρλατανισμούς της άγρας ψηφοφόρων, όχι καιροσκοπισμός. Υπομονή, ταπεινότητα, επιμονή. Βρισκόμαστε σε πάρα πολύ πρώιμο στάδιο της κοινωνικής μετάλλαξης του παγκόσμιου καπιταλισμού και όχι στην κορύφωσή του. Μην το ξεχνάμε αυτό. Η συντήρηση δυνάμεων και η στρατηγική επιλογή πρωτοβουλιών είναι επιτακτικές ανάγκες. Αν, όπως είναι πιθανό, ξεφουσκώσει ο αριστερισμός του τουίτερ, ή, ακόμα χειρότερα, μεταλλαχθεί καθαρά στο αντίθετό του, θα χρειαστούν δυνάμεις και αποθέματα πολιτικής ενέργειας.

    5. Όχι στην άνευ όρων και λαϊκίστικη υποτίμηση και απαξίωση των κοινοβουλευτικών θεσμών. Η κριτική της αστικής δημοκρατίας λογίζει πάντα τους συγκυριακούς συσχετισμούς δυνάμεων. Η ιστορία παίζει παράξενα παιχνίδια, και όπως έχω προειπεί εδώ και πολλούς μήνες, μπορεί να κληθούμε ΕΜΕΙΣ να υπερασπιστούμε το Σύνταγμα και την σύσταση της πολιτείας από φασιστικού χαρακτήρα εκτροπή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Πρόσθεση στο #5: Ο κομμουνισμός είναι εχθρός της εξουσίας των λίγων και δεν συμφιλιώνεται με αυτή μόνο και μόνο επειδή αυτή μπορεί να αναγκαστεί να λάβει καθαρά και ρητά αντιδημοκρατική μορφή. Η κριτική του κομμουνισμού στη δημοκρατία είναι διαλεκτική κριτική, και αυτό την διαχωρίζει κάθετα από κάθε φασίζουσα οχλοβοή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Μόλις μου ήρθε το ακόλουθο στο mail:

    Κάτω οι καταχραστές και οι απατεώνες.

    Σύλληψη και λογοδοσία.

    Να δράσουμε οργανωμένα για να φέρουμε τον κόσμο στους δρόμους και τις πλατείες.



    Σήμερα κανείς δεν πιστεύει όσα λένε οι καταχραστές της εντολής του λαού και απατεώνες εκβιαστές του.

    Όλοι ξέρουμε πως ξεγέλασαν τον κόσμο και του πήραν την ψήφο με την υπόσχεση να καλυτερέψουν τη ζωή του και να τον οδηγήσουν στο φως, ενώ αυτοί καταχράστηκαν την ψήφο του λαού για να τον εκμεταλλευτούν και να τον οδηγήσουν στο σκοτάδι και την καταστροφή. Δεν χρειάζονται επιχειρήματα γι αυτά τα αυτονόητα. Ο καθένας τα ξέρει και τα καταλαβαίνει σήμερα.

    Δεν πρέπει να μας αποπροσανατολίζουν και να μας ξεγελούν οι οποιοιδήποτε σωτήρες του λαού, δεξιοί και αριστεροί, θέτοντας ζητήματα που δεν έχουν θέση σήμερα.

    Σήμερα πρόκειται μόνο για το έσχατο κατάντημα ενός λαού που τον καλούν με τη θέλησή του να δεχθεί να τον οδηγήσουν στην εξαθλίωση και την καταστροφή, με μόνο επιχείρημα έναν ωμό εκβιασμό («αν δεν δεχθείτε να σας εξαθλιώσουμε, δεν θα σας δώσουμε λεφτά για να σας βοηθήσουμε»). Είναι ένας γελοίος εκβιασμός. Οι άνθρωποι που μας καλούν εκβιαστικά να συμφωνήσουμε στην εξαθλίωσή μας, «μας δίνουν λεφτά για να μας βοηθήσουν». Πρέπει να είσαι ηλίθιος για να τους πιστέψεις. Αυτό πιστεύουν για μας και αυτό διακυβεύεται σήμερα. Είναι το έσχατο κατάντημα. Σ αυτό πρέπει ν απαντήσουμε.

    Σήμερα δεν έχουν θέση τα διλήμματα ευρώ ή δραχμή, μέσα ή έξω απ την ΕΕ, ποια συγκεκριμένη πολιτική «μετά» κ.ο.κ. Το μόνο που πετυχαίνουν είναι να διασπούν την ενότητα του λαού, το μόνο όπλο του, που είναι και παραμένει ακαταμάχητο.

    Εκείνο που προέχει σήμερα είναι με βάση την ενότητα και το στόχο που έχουν γίνει κατανοητοί (δηλαδή ν αποκαθηλώσουμε απ τους θρόνους τους που καταχρηστικά κατέχουν, τους απατεώνες και εκβιαστές, να τους συλλάβουμε και να λογοδοτήσουν), να κινητοποιήσουμε τις μεγάλες μάζες του λαού για την επίτευξή τους.

    Κανείς δεν πρέπει να έχει την αυταπάτη πως τα σημερινά πλήθη στις πλατείες, αποτελούν και το λαό. Είναι μόνο η θέληση και η πρωτοβουλία του λαού σαν δυνατότητα. Για να μετουσιωθεί σε πραγματικότητα πρέπει ακόμα να πείσουμε τους εκατοντάδες χιλιάδες και εκατομμύρια συμπολίτες μας που παραμένουν στα σπίτια τους, να κατέβουν στους δρόμους και τις πλατείες. Αυτό το κράτος με τη σημερινή του μορφή πρέπει να πάψει να λειτουργεί.

    Αλλά και ο λαός δεν υπάρχει σήμερα στην πραγματικότητα, παρά μόνο σαν μια δυνατότητα. Σήμερα υπάρχουν μόνο πλήθη. Ο λαός σαν ενότητα και οντότητα, μπορεί να υπάρξει, μόνο απ τη στιγμή που θα δράσει σαν ένα, που θα συσπειρωθεί γύρω από ένα αίτημα, ένα σκοπό που να τον κινητοποιεί. Μιλάμε βέβαια για το λαό σαν πολιτική οντότητα, που δραστηριοποιείται για ζητήματα επιβίωσης, όχι σαν «ενωμένη» αγορά, σαν συνεχιστές παραδόσεων κ.ο.κ.

    Μόνο όταν φανεί το τι μπορεί να πετύχει ο λαός με την ενότητά του, πρέπει να συζητηθούν και τα «μετά». Γιατί τότε θα φανούν και οι πραγματικές τους διαστάσεις και δυσκολίες. Αλλιώς θα τα δει ένας λαός σε ανάταση και εξεγερμένος κι αλλιώς τα αντιμετωπίζουμε σήμερα, εξαθλιωμένοι ηθικά και διασπασμένοι. Αλλιώς μας αντιμετωπίζουν σήμερα, κι αλλιώς θα μας βλέπουν αύριο, αν απαντήσουμε αρνητικά στο αν είμαστε λαός ηλιθίων, που εθελοντικά μπορεί να δεχθούμε την εξαθλίωσή μας.

    Αυτό δείχνει και το τι πρέπει να κάνουμε σήμερα. Να ξεχυθούμε στις γειτονιές οργανωμένα και να φέρουμε τον κόσμο στις πλατείες. Μόνο αυτό. Τίποτε άλλο. Και δεν χρειάζονται πολύπλοκα επιχειρήματα. Ο λαός το έχει καταλάβει: Κάτω οι καταχραστές και οι απατεώνες. Σύλληψη και λογοδοσία.

    Σήμερα υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες για κινητοποίηση των μαζών. Πρόκειται μόνο για δυνατότητες. Αλλά, όπως είπε κάποιος («σ επαναστατικές στιγμές οι δυνατότητες ευρύνονται χιλιάδες φορές») αυτή η (δυνατότητα για) τεράστια αύξηση των αριθμών, μπορεί να γεννήσει καινούργια ποιότητα: τον ελληνικό λαό του σήμερα. Και όχι μόνο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Απομονώνω προς σκέψη και συζήτηση τις εξής φράσεις:

    1. Δεν πρέπει να μας αποπροσανατολίζουν και να μας ξεγελούν οι οποιοιδήποτε σωτήρες του λαού, δεξιοί και αριστεροί, θέτοντας ζητήματα που δεν έχουν θέση σήμερα.

    2.Αυτό το κράτος με τη σημερινή του μορφή πρέπει να πάψει να λειτουργεί.

    3. Μόνο όταν φανεί το τι μπορεί να πετύχει ο λαός με την ενότητά του, πρέπει να συζητηθούν και τα «μετά».

    4. Nα ξεχυθούμε στις γειτονιές οργανωμένα και να φέρουμε τον κόσμο στις πλατείες.

    5. δεν χρειάζονται πολύπλοκα επιχειρήματα

    6. Κάτω οι καταχραστές και οι απατεώνες. Σύλληψη και λογοδοσία.

    7. τον ελληνικό λαό του σήμερα. Και όχι μόνο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Μυρίζει νέα χούντα Αντώνη. Πολύ έντονα. Τι λες;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Φτηνή επιχειρηματολογία και "Επαναστατολογία" η οποία ομοιάζει στον φασισμό σε πολλά. Κυρίως ότι αμφισβητεί τις άλλες ιδεολογίες, ότι θέτει το ζήτημα σε εθνικό πλαίσιο και ότι δίνει μεγάλη σημασία στην δράση χωρίς πολλά πολλά επιχειρήματα και εξηγήσεις.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Pavlosk, το συγκεκριμένο κείμενο το κρίνω άρτιο, για τα άλλα που λες δεν ξερω.

    Όσον αφορα τις 3 προσεγγίσεις σου τώρα. Πιστεύω το ΚΚΕ έλαβε υπόψην το 1 και το 3, αγνοώντας τελείως, και καλά έκανε, το 2.

    Όσον αφορά το 1 φάνηκε απο το ότι διαχώρησε την θέση του ή πιο σωστά την ξεκαθάρισε και έκανε και κριτική. Όσον αφορά το 3, οργανωμένα το ΚΚΕ προσέγγισε τους "αγανακτισμένους" όχι παραπάνω απο όσο θα του επέτρεπαν και οι ίδιοι να τους προσεγγίσει(μην ξεχνάς ότι εκφραζόταν επιθετικά). Πάντως μοίρασε φυλλάδια και ανέπτυξε προβληματική.

    Τα μέλη και οι φίλοι του δε, άσχετα απο την κομματική δράση, πήγαν και στις πλατείες, μίλησαν με αγανακτισμένους, τους εξέφρασαν προβληματισμούς και τους άκουσαν. Προσωπικά εγω έβγαλα αρκετά συμπεράσματα, και μίλησα με πολλούς αγανακτισμένους στο ίντερνετ, πιστεύω ότι κάποιους τους επηρρέασα κιολας να καταλάβουν ότι έτσι δεν πανε πουθενά και ότι είναι μόνο το πρώτο βήμα. Πολλοί το κατάλαβαν και μόνοι τους. Το μέλλον θα δείξει αν απο κίνημα πλατειας καταλάβει ο κόσμος ότι πρέπει να προχωρήσει σε εργατικό κίνημα ταξικής συγκρουσης.

    Σε κάθε περίπτωση, ήταν και αυτό ένα βήμα που έπρεπε να γίνει, αλλά και να ξεπεραστεί.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Δυστυχώς ο λαος πέφτει σε παγίδες, όπως είναι αυτό το email, ευκολα αφού για το απαίδευτο πολιτικά μάτι, και μυαλο, αυτά που λέει μοιάζουν ελκυστικά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Αντώνη συμφωνώ με το "Τι να κάνουμε" σου:)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Γεια σας !
    Κατά τη γνώμη μου, το συγκεκριμένο άρθρο, διαπνέεται από μια αγωνία που λίγο πολύ την έχουμε όλοι μας, σχετικά με τι το μέλλει γενέσθαι, αλλά κι από μια πραγματικότητα που καταγράφηκε ανάγλυφα από μια σημερινή ατάκα που άκουσα:
    - Τι να τον κάνεις αυτόν, που το πρωί είναι απεργοσπάστης και το βράδυ ... αγανακτεί στο Σύνταγμα !

    Τώρα, παρά τις όποιες επιφυλάξεις ή ό,τι άλλο, το ΚΚΕ, από την πρώτη στιγμή έδωσε το παρόν του στις εκδηλώσεις των "αγανακτισμένων", μόνο που η παρουσία του εκεί ήταν απόλυτα διακριτική.
    Ένα ποστ λίγο πιο κάτω για το "καπέλλωμα" είναι ενδεικτικό ...

    Το σίγουρο είναι, αυτό κατάλαβα εγώ, ότι ο συντάκτης του ποστ, ήθελε να περάσει το μήνυμα, ότι δεν αρκεί η αγανάκτιση, πρέπει να γίνει το επόμενο βήμα για την ΑΛΛΑΓΗ ΤΑΞΗΣ ΣΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. @Alex:Βρωμάει, όχι μυρίζει. Παραμένω έντονα ανήσυχος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Νομίζω, ότι το παρακάτω τμήμα από διάλογο της Λιάνας Κανέλλη με δημοσιογράφο, λέει ΠΟΛΛΑ !

    Δημοσιογράφος: «Πλατεία δεν πάτε», δεν είναι όμως άκομψη η διατύπωση από το ΚΚΕ ότι τις πλατείες τις έχουν υιοθετήσει τα ΜΜΕ και ότι δεν υπάρχει σαφής πολιτική στόχευση;

    Λ.Κ.: Σε πλατεία όπου τίθενται όροι για την απέκδυση του προσερχόμενου από κάθε πολιτική του θέση και ιδέα δεν είναι πλατιά και ανοιχτή πλατεία. Αρχίζει ωραία και μπορεί να εξελιχθεί μοιραία σε κολυμβήθρα του Σιλωάμ. Αλήθεια, μετανάστες δέχεται αυτή η πλατεία; Ή μήπως πρέπει να αλλάξουν και χρώμα και να κομίζουν πιστοποιητικό νόμιμης εκμεταλλευσιμότητάς τους ως τάξη ακαθάρτων; «Στην Αριστοτέλους που γερνάς...» έλεγε το τραγούδι της Χαρούλας, «Σάββατο κι απόβραδο και ασετυλίνη». Τώρα ο Μπουτάρης φοβάται τον Στάλιν - Μίκη. Ελεος. Πλατειάζουμε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Η ανάλυση με προβλημάτισε σοβαρά. Πηγαίνω στο Σύνταγμα. Ο pavlosk με κάλυψε ουσιαστικά στο "δια ταύτα". Ήμουν και χτές (15/6) στο Σύνταγμα. Μίλησα με κόσμο που δεν ανήκε στο ΚΚΕ αλλά ήταν ενοχλημένος από την απουσία του από την πλατεία. Περίμενα να ακούσω για καπέλωμα και άκουγα:"γιατί έφυγε το ΠΑΜΕ;". Οι αγανακτησμένοι είναι πολύμορφοι. Δεν είναι τόσο βέβαιοι για τις ιδέες τους. Υπάρχει πράγματι ο αμεσοδημοκρατικός φετιχισμός αλλά η αππόριψη των κομμάτων και συνδικάτων παλεύεται. Αντώνη έχεις δίκιο σχετικά με μερικά αποσπάσματα από το mail και την μυρουδιά φασισμού, όμως μπορεί κανείς να κανείς να πάρει κι άλλα αποσπάσματα:

    α)Να δράσουμε οργανωμένα για να φέρουμε τον κόσμο στους δρόμους και τις πλατείες. (που διαφωνείς;)

    β)Σήμερα πρόκειται μόνο για το έσχατο κατάντημα ενός λαού που τον καλούν με τη θέλησή του να δεχθεί να τον οδηγήσουν στην εξαθλίωση και την καταστροφή, με μόνο επιχείρημα έναν ωμό εκβιασμό («αν δεν δεχθείτε να σας εξαθλιώσουμε, δεν θα σας δώσουμε λεφτά για να σας βοηθήσουμε»). Είναι ένας γελοίος εκβιασμός. Οι άνθρωποι που μας καλούν εκβιαστικά να συμφωνήσουμε στην εξαθλίωσή μας, «μας δίνουν λεφτά για να μας βοηθήσουν». Πρέπει να είσαι ηλίθιος για να τους πιστέψεις. Αυτό πιστεύουν για μας και αυτό διακυβεύεται σήμερα. Είναι το έσχατο κατάντημα. Σ αυτό πρέπει ν απαντήσουμε. (από εκεί δεν άρχισαν όλα;)

    γ)Ο λαός σαν ενότητα και οντότητα, μπορεί να υπάρξει, μόνο απ τη στιγμή που θα δράσει σαν ένα, που θα συσπειρωθεί γύρω από ένα αίτημα, ένα σκοπό που να τον κινητοποιεί. (που κάνει λάθος; ΠΟΛΙΤΙΚΑ εννοώ άλλο θέμα που δεν υπάρχει ακόμη ΣΤΟΧΟΣ)

    δ)Αλλιώς θα τα δει ένας λαός σε ανάταση και εξεγερμένος κι αλλιώς τα αντιμετωπίζουμε σήμερα, εξαθλιωμένοι ηθικά και διασπασμένοι. Αλλιώς μας αντιμετωπίζουν σήμερα, κι αλλιώς θα μας βλέπουν αύριο, αν απαντήσουμε αρνητικά στο αν είμαστε λαός ηλιθίων, που εθελοντικά μπορεί να δεχθούμε την εξαθλίωσή μας. (η Αλέκα Παπαρήγα θα το έλεγε με άλλα λόγια και θα συμφωνούσαμε. Αντί "λαός" θα έλεγε "εργαζόμενοι" και ο RD θα ικανοποιείτο)

    Το μπουκάλι είναι μισογεμάτο και όχι μισοάδειο σύντροφοι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Ανώνυμε,

    θα είχε ενδιαφέρον να συνεχιζόταν ο διάλογος μετά τα χθεσινά δεδομένα. Τελικά το ΠΑΜΕ ήρθε και έκατσε στην πλατεία(και καλά έκανε). Ο κόσμος της συγκέντρωσης, δεν τσιμπησε στην προβοκάτσια και όλοι κατάλαβαν πάρα πολύ καλά τι σκηνικό στήθηκε. Η μαχητικότητα του κόσμου που παρέμεινε στους δρόμους και επανακατέλαβε την πλατεία για να διαδηλώσει μέχρι και το βράδυ είναι αξιοσημείωτο γεγονός. Και βέβαια τίποτα δεν θα ήταν όπως χθες εάν είχε αφεθεί αυτή η κινητοποίηση στο έλεος της. Χωρίς σωματεία να στηρίζουν, χωρίς αριστερές δυνάμεις να παρεμβαίνουν, κτλ.

    Η απονομιμοποίηση της κυβέρνησης είναι πλέον δεδομένη. Κατοχυρώθηκε σε συνθήκες μάχης του λαού στις χθεσινές συγκεντρώσεις. Η πτώση της ζητούμενο για το λαϊκό κίνημα. Και η "επόμενη" μέρα, μεγάλο επίδικο και προγραμματικός στόχος που πρέπει να δουλέφτει και να πείσει τις μάζες η αντικαπιταλιστική και κομμουνιστική αριστερά...

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Κάθε χρήστης μπορεί να σχολιάσει στο γλόμπινγκ αφού επιλέξει διακριτικό ψευδώνυμο για αποφυγή συγχίσεων είτε με λογαριασμό Google είτε με τη χρήση της υπηρεσίας openID είτε με την απλή επιλογή ονόματος χρήστη.
Προσβλητικά ή υβριστικά σχόλια για συντάκτες ή σχολιαστές θα διαγράφονται. Δεν ενθαρρύνεται η χρήση υβριστικών λέξεων ή εκφράσεων.
Ο σχολιασμός γίνεται με το ελληνικό αλφάβητο και με μικρά γράμματα

Οι διαχειριστές έχουν τη δυνατότητα να προβαίνουν σε διαγραφή σχολίων που δημιουργούν σκόπιμη ή μη σύγχιση και απομάκρυνση από το θέμα της ανάρτησης.

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...